(persbericht Universiteit Utrecht)

Promovenda Anne van Leeuwen MA onderzocht de invloed van gesprekstiming op de relatie tussen mensen. “Een haperend gesprek dat helemaal niet lekker loopt. Dat fenomeen neem ik wetenschappelijk onder de loep.” Uit haar onderzoek blijkt dat het niet alleen uitmaakt wát je zegt, en of je de voorgaande spreker wel of niet laat uitpraten, soms is het ook van belang of je iets zegt op het ritme van de voorafgaande spreker. Anne van Leeuwen promoveert op haar onderzoek op 15 december 2017 aan de Universiteit Utrecht.

Gesprekstiming

Tijdens haar promotieonderzoek probeerde Van Leeuwen te achterhalen of bepaalde manieren van gesprekstiming tussen sprekers van invloed zijn op de relatie tussen die sprekers. Denk dan bijvoorbeeld aan de invloed van onderbrekingen of lange stiltes tijdens een gesprek.

In hetzelfde ritme zitten

Daarnaast probeerde ze inzichten uit de sociale psychologie te vertalen naar gesprekstiming. Van Leeuwen: “We weten bijvoorbeeld dat tijdens het samen lopen mensen hun stapritme ritmische op elkaar afstemmen en dat die afstemming zorgt voor een gevoel van wederzijdse verbondenheid. Als er echter op een bepaalde manier iets fout gaat in de ritmische afstemming tussen mensen, als ze niet meer in hetzelfde ritme zitten, dan heeft dat direct effect op het verloop van die interactie en de relatie tussen de mensen in interactie.” De vraag die Van Leeuwen zich stelt is of het ‘in sync’ zijn tijdens een gesprek ook zorgt voor wederzijdse verbondenheid.

Experimenten

Van Leeuwen onderzocht dit door middel van experimenten waarin volwassen proefpersonen naar gemanipuleerde gespreksfragmenten luisteren waarin de timing tussen sprekers heel subtiel gemanipuleerd is terwijl ze de proefpersonen vraagt naar de impressie van het gesprek. Daarnaast meet ze de gezichtspieractiviteit van de proefpersonen tijdens het al dan niet haperen van het gesprek. Gezichtspieractiviteit geeft een goed beeld van hoe positief of negatief iets wordt ervaren, zelfs als dit onbewust gebeurt.

Laat elkaar uitpraten

De resultaten van haar onderzoek laten duidelijk zien dat onderbrekingen een negatief effect hebben. Proefpersonen die naar gesprekken luisteren waarin sprekers elkaar onderbreken (bovenste fragment hieronder) fronsen meer, en beoordelen de sprekers in dat gesprek ook als minder wederzijds verbonden dan wanneer ze naar gesprekken luisteren waarin sprekers elkaar laten uitpraten (onderste fragment hieronder).

Sprekers die elkaar onderbreken:

Sprekers die elkaar laten uitpraten:

Ritmische afstemming

Ritmische afstemming lijkt ook van invloed te zijn op de mate van wederzijdse verbondenheid. Proefpersonen die naar gesprekken luisteren waarin sprekers te vroeg reageren (bovenste fragment hieronder) gezien het ritme van de vorige spreker beoordelen die sprekers in dat gesprek als minder wederzijds verbonden dan wanneer ze naar gesprekken luisteren waarin sprekers ritmisch op elkaar afgestemd zijn (onderste fragment hieronder).

Sprekers die te vroeg reageren:

Sprekers die ritmisch op elkaar afgestemd zijn:

Het maakt niet alleen uit wat je zegt, en of je de voorgaande spreker onderbreekt, soms is het ook van belang of je iets zegt op het ritme van de voorafgaande spreker. Met iemand ‘in sync’ zijn is dus niet zomaar een uitdrukking, het is echt een teken van wederzijdse verbondenheid in gesprekken.