Voornamendrift  (19) 

Door Gerrit Bloothooft

We willen stoere kinderen. En die wens wordt uitgedrukt in een korte naam, want die kun je krachtig roepen. Maar eigenlijk denk ik dat, alhoewel we er niet veel gegevens over hebben, de roepnaam vroeger om die reden ook al kort was. In ieder geval voor katholieke kinderen want de gelatiniseerde naam waarmee ze ingeschreven en gedoopt werden, Franciscus en Petronella, riep niet zo lekker naar de eettafel. Frans en Nel (ly) is veel gemakkelijker, net zoals Jan voor Johannes en Jaantje voor Adriaantje. Hier bekijk ik hoe de eerste voornaam sinds 1880 steeds korter is geworden.

In figuur 1 staat de fractie van de jaarlijks gegeven meisjesnamen, uitgesplitst naar het aantal letters van de naam. Tot 1950 verandert er weinig, de vernoeming stabiliseert de namen. Wel neemt vanaf 1920 het aantal 5-letterige namen wat toe ten koste van de 7- en 8-letterige namen, en dat markeert de al eerder gesignaleerde opkomst van Annie, Nelly, Corry, Henny en Willy. Maar vanaf de jaren zestig gaan de veranderingen snel. De 8-, 9- en 10-letterige namen dalen met de teloorgang van de klassieke vernoemingsnaam, en de 3-, 4- en 5-letterige namen stijgen snel tot zeer snel. In de jaren zestig nemen eerst nog de 6-letterige namen het voortouw, zoals Yvonne, die ook de 7-letterige namen, Monique, meenemen, om vanaf 1980 toch te dalen. Inmiddels krijgt meer dan de helft van de meisjes een naam van 4 of 5 letters. En in de top-20 van 2017 vinden we

3 letters:  Eva, Zoë, Evi, Liv
4 letters:  Emma, Tess, Anna, Mila, Sara, Nora, Noor, Lynn, Saar, Yara
5 letters:  Julia, Lotte, Fleur
6 letters:  Sophie, Olivia, Lauren

 

 

Voor de jongensnamen zien we hetzelfde patroon. Stabiliteit tot 1950 en dan storten de lange namen in, in het bijzonder de 8-letterige voornamen zoals Adrianus, Cornelis en Johannes. Net zoals bij de meisjes is er in de jaren zestig en zeventig een opleving van 6- en 7-letterige namen: Marcel, Jeroen, Patrick, Dennis, maar daarna blijven alleen de 3-, 4- en 5-letterige namen stijgen. Anders dan bij meisjes is de groei bij 3- en 5-letterige namen er rond 2000 wel uit en stijgen alleen de 4-letterige namen nog. Voor de meeste lengten is er weinig verschil tussen jongens- en meisjesnamen. Maar dat 1/3 van de jongens inmiddels een 4-letterige naam krijgt kan de indruk wekken dat  jongensnamen net iets korter zijn dan die van meisjes. Maar krachtiger?  De top-20 van 2017 voor jongensnamen is

3 letters:  Sem, Sam, Max
4 letters:  Noah, Finn, Daan, Levi, Bram, Luuk, Liam, Mees, Adam, Noud
5 letters:  Lucas, Milan, Jesse, Thijs, James
6 letters:  Thomas, Julian

Merk terzijde op dat negen van de top20-meisjesnamen, hoe kort ook, op een -a eindigen (en nog vier op een andere klinker) en zich zo van de top20-jongensnamen (uitgezonderd Levi en Jesse) onderscheiden.