Verwarwoordenboek Vervolg (69)
Door Jan Renkema
In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.
Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.
voeding / voedsel
De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er is een subtiel verschil in betekenis.
voeding dat wat voedt, met nadruk op ‘opnemen’
De voedingsmiddelenindustrie in China is de laatste jaren vaak in opspraak geweest.
voedsel dat wat tot voeding dient, met nadruk op ‘innemen’
Een plant heeft drie dingen nodig om voedsel te maken: licht, water en kooldioxide.
Voeding is dus voedsel dat daadwerkelijk wordt opgenomen door de ‘eter’. Vandaar dat je kunt zeggen: Sommige dieren eten wel veel voedsel maar er zit weinig voeding in. Het onderscheid wordt ook duidelijk wanneer we kijken naar woorden als voedselvergiftiging (vergiftiging door wat je inneemt) en voedselpakket (in te nemen voedsel). Daarom is het geen ‘voedingsvergiftiging’ of ‘voedingspakket’. Ook zeggen wij geen ‘voedselwaarde’ of ‘voedselbodem’, want hier gaat het juist om iets dat ‘opgenomen’ wordt, en niet alleen maar ‘ingenomen’.
Maar het verschil wordt lang niet altijd in de praktijk gebracht. Hoe heten die vitaminepilletjes? Is dat een voedselsupplement of een voedingssupplement? Die pilletjes zijn bedoeld om te weinig voeding te compenseren van mensen die misschien meer dan voldoende voedsel tot zich nemen Dus gaat het hier om een voedingssupplement. En wat zegt u, babyvoeding of babyvoedsel? Moedermelk noemen wij in elk geval babyvoeding. Bij deze vloeistof gaat het niet zozeer om ‘innemen’ maar om ‘opnemen’. Zo ook zeggen wij geen sondevoedsel maar sondevoeding. Maar wanneer wordt babyvoedsel nu babyvoedsel? Als zo’n baby ouder wordt en die gelei uit potjes eet, of een fijngehakt prakje, dan is het nog voeding. Maar zodra er tandjes komen en er echt gekauwd kan worden, ja dan moet de peuter werk verzetten om het voedsel in te nemen.
Nog een laatste voorbeeld. Is het voedselcentrum of voedingscentrum? Dat hangt ervan af. Als het gaat om een distributiecentrum waar daklozen terecht kunnen voor een maaltijd, dan is het voedselcentrum. Daar kunnen bezoekers – zie de definitie hierboven – dan ‘innemen’ ‘wat tot voeding dient’. Als het gaat om een voorlichtingscentrum voor gezond eten, is het voedingscentrum. Dan gaat het om ‘dat wat voedt’ en om wat het lichaam nodig heeft om ‘op te nemen’.
Laat een reactie achter