• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een voorhene interesse

18 oktober 2018 door Henk Wolf 3 Reacties

Door Henk Wolf

Recent omschreef een uiterst fatsoenlijke Friese wetenschapper op Facebook het woord neuken als ‘in foarhinne taboewurd’. Dat is in het Fries net zo gek als in het Nederlands, waar voorheen ook normaal niet als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt.

Normaal niet, maar ook niet helemaal niet. Toen ik ging googelen, vond ik negen vindplaatsen met ‘een voorhene’. Voorbeelden zijn: ‘een voorhene interesse’, ‘een voorhene versie’ en ‘een voorhene kerk’.

Doordat voorheen in de overgrote meerderheid van de gevallen als bijwoord wordt gebruikt, is het niet zo eenvoudig na te gaan hoe vaak het als bijvoeglijk naamwoord voorkomt. Toch zijn er wel wat voorbeelden van te vinden. Voorbeelden van internet zijn ‘een (voorheen) olie vat’, ‘een voorheen politicus’ en ‘jouw voorheen partner’.

Het WNT noemt het gebruik van voorheen als bijvoeglijk naamwoord wel, maar schrijft erbij dat het alleen ‘incidenteel’ voorkomt en bovendien niet in literaire teksten is aangetroffen, maar alleen in een paar zakelijke teksten. Het woordenboekartikel met die informatie dateert van 1985. In mijn dikke Van Dale uit 1992 wordt voorheen als bijvoeglijk naamwoord helemaal niet genoemd. Wie weet maken we nu een oplevinkje van het gebruik ervan mee?

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: taalverandering

Lees Interacties

Reacties

  1. Ton van der Wouden zegt

    18 oktober 2018 om 16:04

    Het was nu geen onzin meer waarom ze medelijdend kon lachen; het had weliswaar aan kracht verloren door de voorhene flater, omdat men nu eenmaal na de ontmaskering van een leugen niet zo gauw een tweede leugen, een variant op de eerste, voor waar aanvaardt; het was desondanks nog gevaarlijk genoeg, aangezien de mens graag het slechte gelooft.

    F. Bordewijk, Bloesemtak (1956) via dbnl https://www.dbnl.org/tekst/bord001bloe01_01/bord001bloe01_01_0020.php

    Beantwoorden
    • Mient Adema zegt

      21 oktober 2018 om 13:11

      In dat stuk zie ik twee keer h voor li (hepen voor liepen en het voor liet), typisch!
      Maar wat een mooie sfeerbeschrijving bij die wandeling, gelardeerd met de nodige psychologie. Je blijft lezen.

      Beantwoorden
  2. Mient Adema zegt

    18 oktober 2018 om 17:04

    Een terloopse opmerking zou kunnen zijn dat “een (voorheen) olie vat” het afwijkende gebruik niet echt hoeft op te roepen. Het kan een vat zijn dat vroeger als bergplaats voor olie diende, maar nu niet meer. Onverbogen lijkt het hier net een bijwoord, mede door die spatie. De maker heeft de uitdrukking wellicht bedoeld als een vat dat vroeger voor olie bestemd was.
    Maar nogmaals, terloops hè?

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

M. Vasalis • Afsluitdijk

De bus rijdt als een kamer door de nacht
de weg is recht, de dijk is eindeloos
links ligt de zee, getemd maar rusteloos,
wij kijken uit, een kleine maan schijnt zacht.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

RAG

Een web van één draad lang
waarin een spin voer vangt,
waarop een vlieg kort zit,
beweegt, zijn poten wast,
wegvliegt en keert, niet weet
waarvoor die draad zich spant.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1894 Edgard Blancquaert
sterfdag
1849 Barthold Lulofs
1984 Leonardus Michels
1986 W.A.P. Smit
➔ Neerlandicikalender

Media

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d