• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

heftig / hevig 

27 februari 2019 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Verwarwoordenboek Vervolg (108)

Door Jan Renkema

In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.

Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

heftig / hevig 

De woorden verschillen subtiel in betekenis.

heftig in zeer sterke mate, onstuimig; met name over gemoedsaandoeningen, ook ‘niet permanent’

Wij hebben geen ruzie, wij hebben gewoon een heftig meningsverschil.

hevig in zeer sterke mate, krachtig; vooral over zaken, en dan meer beschrijvend.

Door de hevige regenval waren talrijke kelders ondergelopen.

Beide woorden geven een hoge graad aan. Daarom worden ze ook wel door elkaar gebruikt. Maar toch is er een mooi onderscheid. Het woordje heftig doet net iets meer of iets ander dan hevig: het geeft ‘de hoge mate’ aan plus de ervaring daarvan of de gemoedsaandoening. Met hevig geef je eerder een beschrijving van een eigenschap of toestand. Het is daarmee ‘stabieler’ dan heftig, waarbij iets op een neer kan gaan.

Moeilijk? Nee, waarschijnlijk niet. Kijkt u eens naar de volgende zinnen, en kies heftig of hevig. Zet ook een kruisje als volgens u beide woorden kunnen. Dat zult u tot de ontdekking komen dat u niet wist wat u al wist.

1. Wat te doen bij … bloedingen.

2. Zij keek hem … verontwaardigd aan.

3. Hij uitte … kritiek.

4. Er woedde een … brand.

5. Zij hadden … gesprekken.

6. Hoe ging het? Het was …!

1. hevige. Het gaat om een beschrijving. Bij heftige bloedingen denk je toch eerder aan niet-constante bloedingen. 2. heftig. Het gaat om een gemoedsaandoening. Degene die hier voor hevig kiest, bedoelt misschien eerder de mate van verontwaardiging. 3. Hier zijn beide mogelijkheden te verdedigen: hevige als het gaat om de sterkte van de kritiek, heftige als het accent ligt op de emotie. 4. hevige. Het gaat om een kwalificatie. 5. heftige. Ook hier ligt het accent op de gemoedsaandoeningen. 6. heftig want hier gaat het om een ervaring.

Als dit onderscheid correct is, hebt u bij heftige buien en hevige buien een ander beeld. Bij heftige buien is het tussendoor ook wel even droog of wat miezerig (aspect ‘tijdelijk’, ‘op en neer’). Bij hevige buien denkt u, door het constante karakter, eerder aan ‘veel neerslag’ of ‘schade voor het gewas’.

Dit geheel terzijde. Ik zou zo graag willen weten waar onstuimig in de betekenisomschrijving van heftig vandaan komt, en niet omdat dit woord geen positieve tegenhanger heeft zoals zoveel andere woordjes (van ‘onbenullig’ tot ‘onwennig’), zie het weersbeestje. Maar de etymologen komen helaas niet ver in hun speurtocht. Wel wordt verwantschap vermoed tussen ‘stuimig’ en ‘stamelen’.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Reacties

  1. Peter Nieuwenhuijsen zegt

    27 februari 2019 om 22:11

    In weerberichten wordt wel onderscheid gemaakt tussen ‘regen’ en ‘buien’. Daarbij is het kenmerkend voor buien dat ze niet zo ‘constant’ zijn als regen. Als je daarin meegaat, dan moet het verschil tussen hevige en heftige buien anders worden uitgelegd dan hierboven. Ik vind ‘heftige buien’ overigens maar zozo.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jan van Harten • Boeket

Na zijn heengaan bleef mijn moeder
goed verzorgd achter. Soms was ze druk
bezig om losse gedichten van mij
te lezen om ze daarna te verscheuren.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

VERKEER

Als hielden handen opgeheven naar
een lus zich vast in openbaar vervoer,
zie ik de bomen en hoe roerloos blad
zich vastklemt aan de takken die zich spreiden.

Bron: datering: 1973; postuum gepubliceerd in Tirade, maart-april 1992

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

24 mei 2025

➔ Lees meer
31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

Geen neerlandici geboren of gestorven

➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d