• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Paard en wagen

23 februari 2019 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Door Wiel Kusters

Vertelsel

In het houten huis
woont het witte paard,
en de houten wagen slaapt er
naast het brandhout,
doof en zwaar.

Als de maan smelt op de bloemen,
rond het houten huis,
glanst het water op de heide,
vóór het huis.

Met de wind voorbij
floot de trein reeds jaren,
en het huis blijft eeuwig
met het witte paard
en de houten wagen.

Maurice Gilliams

Er wonen zo te zien geen mensen meer in het houten huis waarover Maurice Gilliams (1900-1982) vertelt: daar woont ‘het witte paard’. Te werken hoeft het niet, want ‘de houten wagen’, die het zou kunnen trekken, slaapt bij het brandhout. Misschien is het paard voor arbeid ook te smetteloos. Een droompaard.

Het brandhout naast de wagen, waarmee het, zo is toch de suggesties, werd aangevoerd, heet ‘doof en zwaar’. Het werd en wordt niet gebruikt. ‘Doof’ hangt hier waarschijnlijk samen met ‘doven’: het zal niet meer branden, hoewel het ooit door iemand voor de haard bestemd moet zijn.

Het huis staat op een stille plaats. ’s Nachts giet de koele er zijn witte licht als smeltwater over uit. Ook hier beseffen we: branden zal het niet.

Het is een tijdeloos tafereel: beeld van een verloren jeugd, die niettemin nooit voorbij gaat, ‘gevangen’ in dat houten huis en zijn omgeving.

Het paard lijkt nu een achtergebleven speelgoedpaard, van hout, als de wagen en het huis.

De tijd gaat gedurig aan dat huis voorbij: dat symboliseren de wind en de fluitende trein als vanzelf. Het houten huis staat daar voor ‘eeuwig’; en dát nog wel terwijl het van hout en dus brandbaar is, zoals het woord ‘brandhout’ al deed beseffen. Maar als zelfs dat brandhout bij voorbaat gedoofd is, wat zou het huis dan moeten vrezen?

Als je aandachtig leest, zie je hoe subtiel Gilliams een relatie legt tussen de bewegingloze houten wagen uit de eerste strofe en de met de wind voorbij fluitende trein (geladen met steenkool misschien?) in de laatste. Buiten de wereld van het houten huis en zijn plaats onder de maan, heeft moderne mechanisering haar intrede gedaan. Maar de houten wagen slaapt, hij zal zich niet meten met wat verandert.

In de wereld van Gilliams’ poëzie vertegenwoordigen treinen meer dan eens een besef van tijd en vergankelijkheid. Maar niet alleen daar. In een gedicht over het geheugen, over de wijze waarop soms zeer vluchtige en alleen maar in het voorbijgaan toevallig geziene dingen een stralende plaats vinden in de herinnering, bewaarde Willem Jan Otten het beeld van een

druivenrank,
gezien in een voorbijgaan,
in een blinkend web van wissels,
even voor Milaan.

(Ik zoek het hier, 1980).

Maurice Gilliams, Vita brevis. Verzameld werk. Amsterdam, Meulenhoff, 1984.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 20e eeuw, Maurice Gilliams, poëzie

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

JUNI ’57

Met niets meer bij me dan het te vlug geleefde,
nog in de flarden van haar vertrek gekleed,
loop ik het land op om naar de lucht te kijken
en hoe mijn liefde allengs in niets meer leek
op die voor haar.

Het is een juninacht – de kortste nacht
bijna. Ik voel met mijn hoofd het hooi van de opper
waartegen ik zit. Ik zie een blijvende
zonsondergang boven een vuurtorenlicht
en weinig sterren.

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d