Kutlul staat nog niet in Van Dale, hoewel het vrij regelmatig gebruikt wordt. Misschien wordt het beschouwd als een doorzichtige combinatie van kut en lul, die allebei wel in het woordenboek staan, maar dat kan toch ook niet helemaal het antwoord zijn, want kankerhoer heeft bijvoorbeeld wel een apart lemma (‘vulgair scheldwoord waarmee diepe verachting jegens een vrouw wordt uitgedrukt’). Bovendien: waarom zeg je wel kutlul maar niet lulkut?
De vraag kwam onlangs op doordat toevallig een aantal mensen op mijn Twitter-tijdlijn een hartenkreet deelden:
Vooral het feit dat de auteur zo nadrukkelijk op de genderneutraliteit van zijn aanklacht wijst, maakt dat je je afvraagt waarom zij dan geen lulkut kan zijn. Waar lul (dixit alweer Van Dale, het spijt me dat dit even mijn enige bron is, maar de definities in dat woordenboek zijn bij dit soort onderwerpen zo fijn) ‘sul, sukkel’ kan betekenen, is kut een ‘vulgair scheldwoord’ voor ‘vrouw’.
Op Twitter en elders op het wereldwijde web komt lulkut wel voor, maar dan toch vooral als reactie als iemand net kutlul heeft gezegd. De asymmetrie valt dus wel meer mensen op.
Nu vermeldt Van Dale interessant genoeg bij kut alleen gebruik als ‘eerste lid’ (ja, sorry hoor) van een samenstelling:
ook als eerste lid in samenstellingen als de volgende, ter aanduiding dat het in het tweede lid genoemde geringschattend wordt gekwalificeerd als iets onbenulligs: kutbal, kutboodschap, kutkarweitje, kutsmoes
ook als eerste lid in samenstellingen als de volgende, ter aanduiding dat het in het tweede lid genoemde hoogst vervelend, onaangenaam is: kutvent, kutwedstrijd, kutweer, kutwijf
Maar ook lul kan als ‘eerste lid’ worden gebruikt.
ook als eerste lid in samenstellingen als de volgende, ter aanduiding dat het in het tweede lid genoemde geringschattend wordt gekwalificeerd als iets onbenulligs: lulantwoord, lulargument, luldebat, luldiscussie, lulgesprek, lulhannes, lulkoek, lulopmerking, lulreden, lulsmoes, lulstatement, lulverhaal
Wat Van Dale niet expliciet maakt is echter dat in al de samenstellingen met lul het tweede lid een tekstvorm is, iets dat inhoud kan hebben, en niet (bijvoorbeeld) een persoon. Dat is dus waarschijnlijk het probleem met lulkut: het suggereert dat kut een verhaal is, en wat het ook is, een verhaal is het niet.
Je hebt anders ook nog de lulhannes.
Ik denk dat de systematiek die je observeert in het tweede lid van woorden met lul- als eerste lid het gevolg is van het feit dat het om het werkwoord ‘lullen’ gaat (dat immers – zij het onzinnig – “verhalend” is).
Het tweede lid kan in mijn taalgevoel ook een persoon zijn. Het verschil tussen bijvoorbeeld een lulminister en een kutminister zou zijn dat de eerste vooral onzin praat en de tweede in zijn algemeenheid ongewenste eigenschappen heeft.
Overigens zou ik, in lijn met wat ik net schreef, een lulkut interpreteren als een vrouw met ongewenste eigenschappen die onzin praat. Dat dit woord echter weinig voorkomt zegt misschien meer over de werkelijkheid dan over de taal.
Dat laatste lijkt me onzin; het gaat natuurlijk niet om ‘de werkelijkheid’ (whatever that may be) maar een geconstrueerde werkelijkheid, en blijkens woorden als ‘kwebbeltante’ is er wel degelijk behoefte aan een dergelijk woord.
Ja dat is natuurlijk een lulopmerking, maar je moet toch wat om de spanning te verlichten als je dit soort woorden gebruikt.
Introduceer het. Dat het nog niet gebruikt wordt betekent niet dat er geen behoefte aan is. Naast de huppelkut kunnen ook best de lulkut en zelfs de kutkut bestaan.
” Waarom zeg je wel kutlul maar niet lulkut?”
Een belangrijke reden is dat de klemtoon op het eerste lid valt. Bij zo’n scheldwoord of vloek wil je het liefst een plofklank of g aan het begin hebben. ‘Schijtkut’ komt bijvoorbeed wel voor. Verder lijkt me dat ‘kut’ een vrij soft scheldwoord voor een vrouw is, wat je met ‘lul’ ervoor eigenlijk nog softer maakt.
Dit roept om systematisch onderzoek. Ik wil weten (a) of samengestelde scheldwoorden inderdaad moeten beginnen met een plosief of fricatief en (b) waarom dat dan zo zou zijn.
Marc, zin om een VENI te helpen schrijven? (of VIDI als je nog even geduld kunt hebben :P)
@Lucas, een mogelijke bron is het Groot Scheldwoordenboek van De Coster, maar dat heb ik niet. In het boek ‘Vloeken’ van Van Sterkenburg staat zo te zien niets over klanken bij samenstellingen en dat gaat alleen indirect over scheldwoorden. Maar bij het lemma ’tyfus’ staan daar bijvoorbeeld als voorbeelden van samenstellingen: betontyfus, dauwtyfus, kankertyfus, kankerteringtyfus, (roodkoperen) klarinettyfus, kopertyfus, longtyfus, malariatyfus, piktyfus, ramptyfus, rattentyfus, schijttyfus, slangentyfus, touwtyfus, vetkleptyfus, vlektyfus, vinkentyfus en hongkongindianenteringtyfus. 13 van de 18 keer een begin met een plosief of fricatief. Dit rijtje is overigens niet gebaseerd op frequentie.
Een verklaring voor plofklanken is dat je daarmee de versterkende term kracht bij zet. Bij fricatiefen zou ik zeggen dat de hoorbare wrijving symbolische waarde heeft. Misschien een soort nadoen van roggelen of spugen.
Maar inderdaad, dit kan volkomen flauwekul zijn. Misschien heeft iemand een lijst van scheldwoorden met frequentie en is duidelijk of er daadwerkelijk een voorkeur voor bepaalde klanken is.
in mijn rotwoordvorming (TABU 37, 39-46, 2008, https://tonvanderwouden.nl/index_files/papers/rotwoord.pdf) schrijf ik over ziektes als linkerleden: pleurishekel, tyfusschool, kankerherrie, klereboek (< cholera). Initiële plosieven zijn inderdaad in de meerderheid: griephekel en aidsschool en geelzuchtherrie en SOA-herrie en roodvonkhekel klinken ook een stuk minder. Maar rot- (in de betekenis venerische ziekte of iets dergelijks) is misschien wel de oudste vorm uit het paradigma, en dat begint niet met een plosief.
De verklaring is dunkt me de KLM, dat bekt lekker en is bovendien een volgorde die we allemaal in onze genen hebben zitten. LKM bekt gewoon niet. De K van kut is krachtiger dan de L van lul.. Je roept ook wel ‘ (krijg de Kloten!” , maar niet ‘ (krijg de) Lullen!’ Een vutlul is dus gewoon krachtiger dan een luikut.. Met sexy o.i.d. heeft het dunkt me niks van doen. Misschien met z’n allen naar het afgepende ‘vagina’ museum in Londen?
Die kuttige spellingscontrole! (Hij maakte hier weer ‘nuttige’ van…..,,,…)
De verklaring is dunkt me de KLM, dat bekt lekker en is bovendien een volgorde die we allemaal in onze genen hebben zitten. LKM bekt gewoon niet. De K van kut is krachtiger dan de L van lul.. Je roept ook wel ‘ (krijg de) Kloten!”, maar niet ‘(krijg de) Lullen!’ Een kutlul is dus gewoon krachtiger dan een luikut.. Met sexe o.i.d. heeft het dunkt me niks van doen. Misschien met z’n allen naar het pas geopende ‘vagina’ museum in Londen?
Zeer verheffend en hoogstaand, deze wetenschappelijke bespiegelingen over dit zeer belangrijke item. Wat zal de minister blij zijn hiervoor voor de alfavakken de financiële kraan wijd open te draaien. Ik hoop dat de initiator hiervan en de serieuze (zijn jullie echt serieus?) respondenten snappen dat ik dit sarcastisch bedoel. Is het niet een leuk idee voor jullie om, na subsidieaanvraag bij de minister uiteraard, nog eens de pis- en poepperiode van peuters op psycho-, socio- of anderszins linguistisch niveau aan een grondig onderzoek te onderwerpen.
Nee, het is verheffend om het belang van taalonderwerpen af te meten aan de mate waarin de geldkraan ervoor open gaat. Ga uw mond spoelen!
Nee, heer Coppen, mijn meetlat is toch echt die van maatschappelijk en wetenschappelijk belang (en ik hoop en verwacht ook die van de minister) en op een schaal van 0-10 geeft die 0,0001 aan (voor die weinigen die het onderwerp blijkbaar wel van belang achten). Daarom spoel ik ook niet mijn mond, maar eerder nog dit artikel door de wc..
@Harry Reintjes, scheldwoorden en andere vulgariteiten zijn om verschillende redenen interessant. Bijvoorbeeld omdat ze veel creativiteit laten zien. Dit in tegenstellling tot woorden als ‘stoel’, die we steeds maar ‘stoel’ blijven noemen. Door de grote variatie zijn er modeverschijnselen, die ook op zichzelf interessant zijn. En bij grof taalgebruik spelen ook klanksymboliek (denk ik) en de manier van uitspreken een opmerkelijke rol. We acteren bij het gebruik van krachttermen.
Natuurlijk kun je het niet netjes vinden om het erover te hebben. Vroeger stonden vieze woorden niet eens in het woordenboek. Ook dat is een reden om iets in te halen en nu alles goed in kaart te brengen.
Vind je kutlul echt creatief? Ik ben dan erg creatief, want ik kan zo wel honderd “creatieve” verwensingen, scheldwoorden, vulgariteiten noemen, die mij dagelijks, innerlijk, ontschieten als ik bijvoorbeeld thuis weer eens een glas laat vallen, in het verkeer een (zacht uitgedrukt) onoplettende chauffeur tegenkom.of onbenullige artikelen op een site zie verschijnen. Die creativiteit geldt voor elk individu (dus 100×17 miljoen). Een idee? Een site openen voor iedereen om al deze “creativiteit” te verzamelen: “De vulgariteiten- en scheldwoordensite”? Geef mij dan maar liever de site: “Hoe communiceren we fatsoenlijk met elkaar, ook op social media”.
@ Harry Reintjes, je schrijft: ‘ Vind je ****** echt creatief? Ik ben dan erg creatief, want ik kan zo wel honderd “creatieve” verwensingen, scheldwoorden, vulgariteiten noemen, die mij dagelijks, innerlijk, ontschieten’
Dat is toch fascinerend?! Dat je elke dag honderd verschillende woorden voor ongeveer dezelfde emotie bedenkt… Maar niet voor bijvoorbeeld je enthousiasme bij een mooie zonsopgang of een lekkere maaltijd. Die zijn steeds weer mooi, schitterend, lekker en heerlijk.
Zo’n hallemannetjessite lijkt mij overigens een goed idee.
eh, eh, nee, die honderd dat vind ik juist erg. overigens heb ik er nog veel meer voor enthousiasme voor zonsondergangen en maaltijden, die dan ook niet innerlijk blijven.momenteel volg ik bijvoorbeeld een fantastisch fotografe bij wier foto’s mijn commentaren verschijnen met niet alleen maar “fantastisch etc”. maar honderden metaforen of omschrijvingen als schilderijen van rembrandt (claire/obscure), van gogh, ruysdael etc. probeer dat maar eens bij die rauwe uitlatingen waarover het hier gaat. “wat ben jij toch een (kutlul) picasso”?????
Waarom moet het gelijk over subsidies gaan? Iemand blogt in zijn vrije tijd over een klein fenomeentje in taal. Dat heeft geen enkele betrekking op het onderzoek dat Marc en andere taalkundigen doen voor de wetenschap en maatschappij, en waar ze al dan niet geld voor zouden willen van die maatschappij.
We hebben plezier in ons vak en willen af en toe ook over grappige of luchtige onderwerpen praten op een semi-serieuze manier. Dat doet men net zo goed in andere disciplines als de natuurkunde of psychologie. Daar hoeft toch niet gelijk zo cynisch op gereageerd te worden?
Los nog van het feit dat vloeken een vrij centrale plek inneemt in de ‘human experience’ en dus, me dunkt, absoluut onderzoek waardig is. Hoe we vloeken, hoe we samenstellingen bouwen, dat zegt absoluut iets over ons taalsysteem en de menselijke cognitie.
Zie ook: https://www.psychologicalscience.org/observer/the-science-of-swearing en https://harvardsciencereview.com/2014/01/23/the-science-of-swearing/.
Oh, pardon. Ik had niet eerder het idee dat deze site voor hobbyblogs was. Nou dan, ga uw kostelijke gang.
Geachte heer Reintjes, ik lees in uw reactie toch echt alleen iets over een “financiële geldkraan”, die u zonder enige reserve of toelichting koppelt aan “maatschappelijk en wetenschappelijk belang”. Aan dat soort taalgebruik doen wij hier niet op Neerlandistiek. Dus nogmaals: ook nadat u uw mobiele telefoon door de wc gespoeld hebt (waarmee we weer terug zijn in de door u gewraakte domeinen): stuk zeep erbij en behalve handen wassen ook even de mond spoelen!
1. Taalwetenschappelijk dan maar: Ik spreek over financiële kraan. Een financiële geldkraan is behoorlijk pleonastisch, volgens ons? taalkundigen, toch? Tenzij u de neologismen “bitcoinkraan, chequekraan, aandelenkraan” wilt introduceren.
2. Een print van dit artikel door de wc is voor mij geen enkel probleem.
3. kutlul heeft niks met een wc van doen. Dan worden ze in andere kinderlijke omgevingen plassertje genoemd.
Dat ik de geldkraan vanuit de regering erbij haal, heeft de volgende reden. Bij het begin van het academisch jaar heeft er een terecht alternatief protest plaatsgevonden tegen de bevoordeling van de bètawetenschappen boven de alfawetenschappen en dus de taalwetenschappen. Met “kutlullige” artikelen als het onderhavige overtuigen we niemand, laat staan de minister, ervan dat “onze” wetenschap een even belangrijke is.
Geachte heer Coppen, Kunt u een toelichting geven bij wat u bedoelt met …”dat soort taalgebruik”…? Ik meen namelijk met mijn taalgebruik te voldoen aan alles wat ik lees bij “Over Neerlandistiek”. 1. Ik heb belangstelling voor ontwikkelingen in en onderzoek op het vakgebied. 2. het onderwijs heeft mijn meest intensieve aandacht 3. ik plaats reacties zoals toegestaan/gevraagd en alhier verschenen dus ook die zaken over de opening van het academisch jaar o.a. met de protesten over financiën. Dus hoezo “…dit soort taalgebruik …..”?
ik denk dat ik het begrijp. de mond spoelen mag wel, door de wc spoelen mag niet.? zeer klein hoor. zeker bij dit artikel vol met grof taalgebruik. ik heb op deze site wel erger gezien. en zeer bezijden waar het hier echt om gaat.
Op Neerlandistiek beschouwen wij taalgebruik waarin het belang van de wetenschap onnodig, of zelfs enkel wordt afgemeten aan het geld dat eraan wordt toegewezen pas echt als grof taalgebruik. Het is wel schrijnend dat u het protest tegen de overheveling van gelden van alfa naar beta terecht noemt, want die operatie legt juist de maatstaven aan die u hanteert.