Nieuw virtueel portaal voor Nederlandse handschriftencollecties

Huygens ING ontsluit de middeleeuwse handschriften in Nederlandse collecties, dankzij een subsidie uit het Fonds KNAW Instituten.

Huygens ING gaat een nieuwe nationale website bouwen voor de bestudering en ontsluiting van middeleeuwse handschriften in Nederlandse collecties. Dit wordt gerealiseerd met een zojuist verworven subsidie uit het Fonds KNAW Instituten. Doel van het project is om een groot publiek toegang te bieden tot een volledige set digitale afbeeldingen en goede beschrijvingen van de middeleeuwse handschriften. Huygens ING coördineert hiermee een nationale ontsluiting van erfgoed met digitale onderzoeksmethodes.

Voor de blauwdruk van het te bouwen portaal zijn drie collectiehoudende instellingen partner in dit project: Huis van het boek in Den Haag, Tresoar in Leeuwarden en de Athenaeumbibliotheek Deventer. Hun collecties gaan de eerste inhoud vormen van een virtuele omgeving, waarin tenminste 200 manuscripten ontsloten worden met gestructureerde beschrijvingen en een zoekinterface van hoge kwaliteit. In het nieuwe portaal kun je manuscripten uit verschillende collecties naast elkaar zetten of vergelijken met manuscripten uit gedigitaliseerde collecties in het buitenland. In de toekomst kunnen álle Nederlandse collecties met middeleeuwse manuscripten gebruik maken van hetzelfde model, dezelfde structuur en standaarden.

In Nederland zijn ruim 90 instellingen waar middeleeuwse manuscripten bewaard worden: van kleine collecties met slechts 1 of 2 boeken tot meer dan 1.300 items in de Leidse Universiteitsbibliotheek. Het bezit is uniek en veelzijdig. Er is een enorme rijkdom te vinden aan historische objecten, die van belang zijn voor de Nederlandse geschiedenis, identiteit, religie, kennisgeschiedenis, wetenschap, et cetera. Delen van deze collecties zijn al online te vinden, maar in vergelijking met de ons omringende landen is Nederland niet erg ver met de digitale ontsluiting van dit belangrijke stuk erfgoed. Bovendien is er sprake van versnippering, omdat ieder het op eigen wijze aanpakt. Dit project biedt daarvoor een oplossing. Het bereidt de bouw voor van een nationaal manuscriptenportaal naar het model van het Zwitserse eCodices, A Virtual Manuscript Library of Switzerland, dat een baanbrekend voorbeeld is voor hoe we dit erfgoed kunnen cureren, ontsluiten en zichtbaar maken. Ook bouwen we voort op een database die al een aantal jaren geleden is samengesteld, waarin gegevens over middeleeuwse handschriften in Nederlandse collecties zijn verzameld: Medieval Manuscripts in Dutch Collections. Met behulp van een subsidie van het Mondriaanfonds, die door de Universiteit Leiden is verworven, kan deze verouderde database nieuw leven worden ingeblazen.

Het project is in handen van Prof.dr. Irene van Renswoude, senior onderzoeker bij Huygens ING en bijzonder hoogleraar ‘Wetenschap van het handschrift in relatie tot de beschavingsgeschiedenis, in het bijzonder van de Middeleeuwen (500-1500)’, UvA; Prof.dr. Mariken Teeuwen, senior onderzoeker bij Huygens ING en bijzonder hoogleraar ‘Transmissie van middeleeuwse Latijnse teksten’, UU; en drs. Renée Schilling, junior onderzoeker bij Huygens ING. Het project gaat in september 2020 van start en heeft een looptijd van 2 jaar.