• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

effect / affect

1 juli 2020 door Redactie Neerlandistiek 6 Reacties

Verwarwoordenboek Vervolg (173)

Door Jan Renkema

In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.

Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

effect / affect

De woorden verschillen in betekenis.

effect              gevolg van iets, uitwerking

  • De loonmaatregelen zullen geen effect sorteren als de inflatie blijft stijgen.

affect              (heftige) gemoedsaandoening

  • Bij muziek raak ik altijd ontroerd als die in Es Groot staat. Komt dat omdat deze toonladder een bijzonder affect heeft?

Het woord effect kan ook een heel specifieke betekenis hebben, zoals in een effectballetje dat van richting verandert. Of neem geluidseffecten. Daarmee wordt heel iets anders bedoeld dan ‘effecten van geluid’. In deze samenstelling gaat het om kunstmatig gecreëerde geluiden in bijvoorbeeld hoorspelen of films.

Op het eerste gezicht is het heel vreemd dat waardepapieren ook effecten heten. Maar als je naar de ontstaansgeschiedenis kijkt, dan vind je dat op het tweede gezicht misschien toch voorstelbaar. Met effecten werd in de ons omringende talen in de zeventiende eeuw ook het vermogen van een bank of staat aangeduid. En het vermogen is het gevolg, het effect, van alle economische inspanningen. Daarom hebben wij ook in het Nederlands effecten als geldswaardige papieren waarop rechten staan die een aandeelhouder heeft in (het vermogen van) een bedrijf.

Een affect is vaak net iets sterker dan een gemoedsaandoening, en werd/wordt vooral gebruikt in de psychologie en de muziekleer. Onder dank aan de vrijwilliger die Wikipedia van informatie voorzag, hier nog een treffende omschrijving: “Als men zich de stemming van een persoon voorstelt als het emotionele ‘klimaat’ van die persoon, kan het affect worden gezien als het emotionele ‘weer’.”

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Reacties

  1. DirkJan zegt

    1 juli 2020 om 13:16

    Het woord ;’affect’ ken ik eigenlijk niet, maar natuurlijk wel ‘affectief’, datgene wat het gevoelsleven aangaat.

    Beantwoorden
  2. Rob Duijf zegt

    1 juli 2020 om 14:02

    Het zit het in dit verband met ‘geaffecteerd’ spreken, oftewel spreken met affect?

    Beantwoorden
    • DirkJan zegt

      1 juli 2020 om 15:00

      Rob, ik heb op je vraag gereageerd, maar voor de zoveelste keer gaat het niet goed en staat mijn reactie niet onder je vraag, maar apart. Ik doe niets verkeerds en word er wel wat tureluurs van. Mooi woord tureluurs. 😉

      Beantwoorden
      • Rob Duijf zegt

        1 juli 2020 om 15:40

        Je antwoord is binnengekomen en daar gaat het om. Dank!

        Beantwoorden
  3. DirkJan zegt

    1 juli 2020 om 14:42

    Geaffecteerd komt – zie Van Dale – van het Franse woord. ‘affecté’ (1582) en dat nog steeds aanstellerig, geposeerd, gekunsteld, gewrongen of genaakt betekent.

    En als aanvulling op geluidseffect, ook uit de Van Dale:

    licht- of kleurwerking
    ook als tweede lid in samenst. als de volgende, waarin het eerste lid een licht- of kleurwerking noemt bobbeleffect, glanseffect, kaarslichteffect, maanlichteffect

    En ook nog:

    door kunstmiddelen, door schijnvertoningen verkregen indruk
    jacht op effect maken

    En ik dacht zelf nog, hoe zit het met ‘effectief’? Effectief komt van het Franse ‘effectif’ en betekent, werkelijk, wezenlijk, net al bij ons. Ik denk dat er mogelijk een ver en vaag verband zou kunnen zijn met de grondbetekenis van effect in de betekenis van gevolg, ook iets wat werkelijk wordt?

    Beantwoorden
  4. Gerard van der Leeuw zegt

    1 juli 2020 om 16:15

    In de muziek kennen we de affectenleer, een theorie nauw verwant aan de retorica en dan ook vooral beoefend in de Barok. Hierin worden o.a. aan toonsoorten (zoals Es-grote terts) bepaalde eigenschappen toegekend. De toonsoort zelf heeft natuurlijk geen affect, maar roept een affect op.
    Voor Beethoven e.a. betekende Es-groot vooral iets majestueus (Keizersconcert, Eroica). Ook Mozart was uiterst toonsoortgevoelig. (g-klein, d-klein etc.).

    Blijft de vraag of de effectenleer effect heeft…..,

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Het Spaansch en ’t Fransch

Maar weg met u, ô spraak van bastertklanken,
Waarin hyeen en valsche schakals janken;
Verloochnares van afkomst en geslacht,
Gevormd voor spot die met de waarheid lacht

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

IN DROOM

In een bladstille droom
hoorde ik kreunen op de weg.
Mijn vader sprong op
uit zijn stoel bij het raam –
wij waakten die nacht –,
snelde de tuin door, ik ook.

Het licht van de maan
omrandde met scherpe glanzen
boomstronken, een wagenschot,
de struiken, ieder blad.
Ik zelf lag daar in het donker
in de regen languit op het pad.

Bron: Tirade, november-december 1959

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1891 Jef Leenen
sterfdag
1940 Jacob Hiegentlich
1947 Jacobus Heinsius
2022 Thijs Pollmann
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d