In 2020 wordt de 200ste verjaardag van Multatuli (1820-1887) herdacht. Multatuli schreef zijn Max Havelaar in 1859 in een hotel in de Bergstraat in Brussel op nauwelijks een kilometer van het Paleis der Academiën. KVAB en KANTL organiseren op 29 oktober een gezamenlijk colloquium naar aanleiding van deze herdenking.
(!) Omdat de Nederlandse sprekers momenteel niet naar Brussel kunnen afzakken, worden hun lezingen, na een ingekort programma in de Brusselse Academie, online geplaatst. Het livegedeelte zal ook via stream te volgen zijn.
29-10-2020
Verwelkoming 14:00 – 14:20
Leen van Dijck, Voorzitter KANTL (spreker)
Frans Boenders, Covoorzitter Academisch Cultureel Forum (spreker)
Multatuli in Vlaanderen 14:20 – 14:50
Philip Vermoortel, KU Leuven en Multatuli Genootschap (spreker)
Hoewel Max Havelaar in 1860 uitgegeven is en bovendien in Brussel geschreven was, heeft het tot 1865 geduurd voor Vlaanderen Multatuli ontdekte. Dat was te danken aan Julius de Geyter, die zich meteen ontpopte tot een volbloed Multatuliaan en al zijn vrienden bijna gedwongen heeft om Multatuli te lezen.
Het is ook dankzij De Geyter dat Multatuli op het einde van de jaren 1860 een aantal keren als spreker opgetreden is in Vlaanderen. Telkens met daverend succes. De Vlaamse vrienden nodigden hem niet alleen uit, maar steunden hem ook financieel. Zo groeide in hem de hoop dat hij in Vlaanderen een nieuwe toekomst zou kunnen uitbouwen. Helaas bleek die hoop ongegrond en de ontgoocheling was dan ook groot. Niettemin is Multatuli met De Geyter blijven corresponderen tot aan zijn dood en ook aan andere Vlamingen heeft hij openhartige brieven geschreven die waardevol blijven voor de kennis van Douwes Dekker als mens en van Multatuli als schrijver
Voordracht uit Max Havelaar: “De redevoering tot de hoofden van Lebak” 14:50 – 15:05
Mark Eyskens, Covoorzitter Academisch Cultureel Forum (spreker)
Pauze 15:05 – 15:20
Klokkenluider over institutioneel racisme en seksisme. Multatuli houdt ons ‘woke’ 15:20 – 15:50
Elsbeth Etty, Literair criticus, columnist (spreker)
Wat is de betekenis van Multatuli’s gedachtengoed in het huidige discours over ons slavernij- en koloniale verleden? De negentiende-eeuwse klokkenluider analyseerde slavernij en koloniale overheersing als wat we nu ‘institutioneel racisme’ noemen. Zelf vergeleek hij zijn aanklacht tegen koloniale misstanden (Max Havelaar) met die van Harriet Beecher Stowe tegen slavernij (De Hut van oom Tom).
Het slot van Max van Havelaar waarin Multatuli Koning Willem III verantwoordelijk houdt voor het mishandelen en uitzuigen van ‘meer dan dertig miljoenen onderdanen’ in Nederlands-Indië’ heeft dezelfde strekking als het verwijt van de huidige beweging Black Lives Matter die het institutionele racisme van de overheid blootlegt en aanklaagt.
De term seksisme bestond nog niet in de negentiende eeuw, maar Multatuli benoemde als een van de eersten de systematische onderdrukking van vrouwen op alle gebieden van het leven en analyseerde de oorzaken ervan. Wegens zijn baanbrekende ideeën over seksuele bevrijding was hij de held van negentiende- en twintigste-eeuwse feministen. De 21ste-eeuwse #MeToo-beweging heeft echter alle reden kritische kanttekeningen te plaatsen bij Multatuli’s gedrag jegens vrouwen en meisjes.
Maar ondanks de (al dan niet anachronistische) kritiek op Multatuli’s denken en doen, blijft recht overeind dat hij ons ‘woke’ houdt in een tijd waarin alle kwesties waarover hij als geen ander de klok luidde weer prominent op de agenda staan.
Waarom Brussel? Hoe Multatuli zijn Max Havelaar schreef. 15:50 – 16:20
Dik van der Meulen, Multatulibiograaf (spreker)
In het najaar van 1859 schreef Eduard Douwes Dekker in de onwaarschijnlijk korte tijd van drie weken zijn Max Havelaar. Rond die tijd koos hij ook zijn schrijversnaam Multatuli. In zijn voordracht gaat Multatuli-biograaf Dik van der Meulen in op de ontstaansgeschiedenis van de meest invloedrijke roman uit het Nederlandse taalgebied, en op de vraag waarom dit boek juist in Brussel werd geschreven.
Lezing 16:20 – 16:50
Jacqueline Bel, Multatuli-leerstoel VU Amsterdam (spreker)
Praktisch
29 oktober 2020 om 14 uur | Paleis der Academieën, Hertogsstraat 1, 1000 Brussel | Het is ook mogelijk om enkel digitaal deel te nemen.
Schrijf in via deze link.
Laat een reactie achter