• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

‘en zo blijf je een stille vriend’

13 januari 2021 door Marc van Oostendorp 5 Reacties

Pronomina in de lyriek (9)

Door Marc van Oostendorp

Pennenvriend

Dag liftkooibewoner in het station
die ik nooit aanspreek omdat ik bang ben
voor je gedachten als ik je geld geef
je lijkt op mijn pennenvriend van toen ik veertien was
die ik een foto van mijn tepel stuurde in ruil
voor een Kiplingaapje en een zak ribbelchips die ik niet kreeg
mijn tepel kon ik niet terugnemen
en zo blijf je een stille vriend
aan wie ik brieven schrijf
in de landschappen die ik voorbijrijd

De bierdrinkers met lege blikjes
in de stiltecoupé vloekend op vertraging
weten beter dan ik
wat ze wensen
als ze in de wolken een olielamp zien
een slok bier binnen handbereik

Als iemand nog bewijs nodig heeft dat jij geen aangesproken persoon is in lyrische gedichten, dan zou hij Pennenvriend kunnen nemen uit Carmien Michels’ veelgeprezen bundel We komen van ver (2017). De zin ‘die ik nooit aanspreek’ is onmogelijk uit te spreken in alledaagse conversatie, tenzij de spreker met nooit zoiets bedoeld: nooit behalve nu. (‘Ik doe dat anders nooit, maar vandaag maakte ik een dansje in de regen.’)

Maar hier lijkt daar nauwelijks sprake van: de ik is bang voor de gedachten van de ‘liftkooibewoner’ (af en toe klinkt een heel licht vleugje Delphine Lecompte mee bij Michels), en er is weinig reden om te denken dat ze die angst nu heeft overbrugd om alsnog iets te zeggen. Ja, ze schrijft brieven, en eventueel zou je dit gedicht als een voorbeeld kunnen zien van zo’n brief, maar het is lastig een scenario te bedenken waarin ze zo’n brief ook echt verstuurt, of dat ze de lifkooibewoner dan ook mededelingen doet over ‘de bierdrinkers’.

Het meest reële is misschien te veronderstellen dat dit de gedachten van iemand zijn, en een pyschologisch fenomeen verkennen dat veel mensen wel kennen maar dat bij mijn weten niet veel beschreven is: dat je in gedachten een gesprek met iemand kan voeren. Een eenzijdig gesprek, want de ander zegt niets terug. Ik geloof dat een groot deel van mijn eigen gedachten deze vorm hebben.

Bijzonder is ook de gelijkenis met de pennenvriend, met wie de ik ook al zo’n eenzijdige correspondentie had: zij stuurde iets intiems maar kreeg zelf de oppervlakkigheden waar ze naar verlangde niet, en toch schrijft ze – mogelijk weer alleen in gedachten – nog steeds brieven aan die ‘stille vriend’.

Praten tegen iemand die nooit iets terugzegt, misschien is dat ook wel een definitie van poëzie.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Carmien Michels, Pronomina in de lyriek

Lees Interacties

Reacties

  1. J. Houtsma zegt

    13 januari 2021 om 09:03

    Twee in gedachten aangesproken personen en een in gedachten geschreven brief. Prachtig gedicht!

    Beantwoorden
    • J. Houtsma zegt

      13 januari 2021 om 09:10

      En niet te vergeten: bekroond met een keiharde interpretatie van een stel bierdrinkers in een treincoupé|

      Beantwoorden
  2. Marie-José Klaver zegt

    13 januari 2021 om 10:00

    ‘Praten tegen iemand die nooit iets terugzegt, misschien is dat ook wel een definitie van poëzie.’

    Praten tegen iemand die nooit iets terugzegt, is de basis van een reeks fantastische romans: Faxen aan Ger van Nicolien Mizee. Ger sprak nooit terug en dat is de basis van de kracht van Mizees werk.

    Beantwoorden
  3. Robert Kruzdlo zegt

    13 januari 2021 om 10:58

    De ik in het gedicht is bang en spreekt niemand aan. Angst, voor de gedachten van het onderbewustzijn die de ik heeft. Projektie. De stille vriend, is het brein van de dichter, waaruit zij put. Ze observeert, beschouwt de voorbijgaande herinneringen. Ze kan niets terugnemen als het op papier staat.

    Beantwoorden
  4. J. Houtsma zegt

    14 januari 2021 om 09:20

    Robert Kruzdlo wijst er terecht op dat het gedicht eigenlijk over de angst van de ik gaat.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

René Smeets • Miljardenmeppers

Het is een goed moment om in te stappen
zei mijn private banker.
De beurzen stonden wel al hoog
maar alles liet geloven
dat het nog hoger kon.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

PARKEREN

Met glazen ogen staan zij zij
aan zij te wachten voor de huizen,
soms start één schor en stottert weg.

Bron: datering: omstreeks 1967; in Een schrijvende partikulier, postuum verschenen, 1982

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1878 Jan Knuttel
➔ Neerlandicikalender

Media

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Nachoem W. Wijnberg

Nachoem W. Wijnberg

11 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

10 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d