• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Top 40 van de Gouden Eeuw – 15

23 januari 2021 door Kees de With Reageer

Door Margot Kalse en Olga van Marion

Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw
Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning!

Nederlanders zingen heel veel, niet alleen in kerken en koren, maar ook op feestjes, bij bruiloften en onder de douche. Dat doen ze al eeuwen. Wie verliefd of verlaten is zingt een popliedje, wie in nood is het Wilhelmus of een psalm, en wie een kind in slaap sust een wiegenlied. Een gouden tijd voor het Nederlandse lied is de periode van de late zestiende en de zeventiende eeuw, wanneer al die liedjes verzameld in liedbundeltjes op de markt komen, geschikt voor jong en oud. Muzieknotatie is niet nodig, want de boekjes bevatten contrafacten: teksten van liedjes met aanduiding van de bekende melodie waarop ze gezongen kunnen worden.
Voor de Top 40 van de Gouden Eeuw hebben we de veertig populairste melodieën uit de Nederlandse Liederenbank geselecteerd, die destijds in het Nederlandse taalgebied het meest gebruikt zijn. Bij deze melodieën hebben we mooie, ontroerende en verrassende liedteksten uit die tijd gezocht om Nederlandstaligen van nu in staat te stellen kennis te maken met de rijkdom van dit cultureel erfgoed. Iedereen kan nu met behulp van de muzieknotatie of de midi-files de liedjes leren zingen. Van tijd tot tijd zullen we een exemplaar uit de Top 40 publiceren, tot we bij de allerpopulairste melodie op nummer 1 zijn.
In het boekje waarin alle liedjes verschijnen, willen we uw commentaar graag verwerken.

De tijd is hier

Deze vrolijke melodie is afkomstig van het droevige lied ‘Tribulatie en verdriet, wat moet mijn hart al lijden’, waarin een minnaar klaagt dat hij ‘onghetroost’ blijft door zijn geliefde, doordat ‘quade tongen’ in de weg staan. Dit rederijkerslied staat o.a. in het Antwerps Liedboek (1544) en het Aemstelredams, Amoreus lietboeck (1589). De eerste regel van ‘Tribulatie ende verdriet’ komt een aantal keer voor als wijsaanduiding bij zestiende-eeuwse schriftuurlijke liedjes, maar met name onze tekst, het meilied ‘Den tijt is hier’, zorgde voor de grote populariteit van de melodie. Meiliederen zijn een aparte categorie liefdesliederen, waarin de meiboom wordt geplant en meitakken worden aangeboden aan geliefden. Dat gebeurt in dit lied, afkomstig uit een rederijkerskamer; dit kunnen we zien aan de laatste ‘prince’-strofe, gericht tot het hoofd van de kamer. Het gaat hier om De Catharinisten uit Aalst, wat blijkt uit de zinspreuk ‘Liefde verwint’ (Amor vincit), die in de slotregel is verwerkt.

Een ander nieu Liedeken. Op de wyse: Tribulatie ende verdriet

3. Hier woont die schone,
Laet ons den Mey hier draghen,
Selfs in persone,
Als minnaers toebehoort.
Oft zy ydone
schiep inden Mey behagen,
Veel vruechts ten lone
Krijghen wy deur haer woort.
Want haer zoete sprake
Die ghaf ons nu confoort,
Als zy te ontsluyten plach
Den gheest in swaerder muyten lach,
Daermen uyt spruyten sach
Reyn liefde met soet accoort.

4. Prince eerbaer,
Liefde bracht ons te voren,
Dies wy sonder vaer
Vielen dus slecht ghesint,
Om dat alle Jaer
Den Mey doet vruecht oorboren,
Metter consten claer,
Met hem diese bemint.
So hebben wy duer desen
Gheweest der consten vrient.
Sonder argelisten, vry,
So zijn wy Catharinisten bly.
Danckelick neemt Artisten ghy
Van ons: liefste verwint.

in elck quartieroveral
Die Meyde meiboom
dangiergevaar
des nijders tongen quaetde kwaadsprekerij van de slechteriken
benijden seerhaten (ons) zozeer
bezijden eereerloos
alallemaal
Diesdaarom
vast lijt inden bantstevig geboeid liggen
denvoor de
Pyramus (…) vroetdan die Pyramus listig aan Thisbe overbracht
duer griefde doetzichzelf deed doorsteken
hysehij haar
den Meyde meitak
selfs in personein eigen persoon
Oft zy ydone schiep inden Mey behagenAls zij behagen zou scheppen in het krijgen van de meitak
in swaerder muyten lachdie gekooid was
vaerangst
Vielenwaren
slechtoprecht
oorborengenieten
consten claeredele kunsten
neemtneemt aan
te vorenhier tot u
Artistenbenaming voor rederijkers en schilders? [in de bron staat Crtisten]

Tekst uit: Aemstelredams, Amoreus lietboeck, nu nieus uutgegaen waer in begrepen zijn alderhande Liedekens, die in geen ander Lietboecken en staen, meest al met zijn voys oft wijse daer bi gestelt om alle droef heyt, melancolie te verdrijven (Amsterdam: Harmen Jansz Muller, 1589), pp. 30-31. http://www.dbnl.org/tekst/_aem001aems01_01/_aem001aems01_01_scans.pdf (pdf pp. 29-30)
Melodie uit: Jan Fruytiers, Ecclesiasticus oft de wijse sproken Iesu des soons Syrach: Nu eerstmael deurdeelt ende ghestelt in Liedekens op bequame en ghemeyne voisen, naer wtwijsen der musijck-note daer by ghevoecht (Antwerpen: Willem Silvius, 1565), p.82 https://books.google.nl/books?id=b95NAAAAcAAJ (pdf p. 91)

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Gouden Eeuw, Liedcultuur, liedjes, top40

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

SPROOKJE

Om middernacht word ik een pompoen en drijf ik weg in een muiltje

Bron: datering; 1971-1972; niet eerder gepubliceerd

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1801 Taco Roorda
1901 Wim Caron
sterfdag
1901 Jan ten Brink
1919 Jacob Verdam
2010 Hans den Besten
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d