• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Top 40 van de Gouden Eeuw – 18

2 januari 2021 door Kees de With Reageer

Door Margot Kalse en Olga van Marion

Nederlanders zingen heel veel, niet alleen in kerken en koren, maar ook op feestjes, bij bruiloften en onder de douche. Dat doen ze al eeuwen. Wie verliefd of verlaten is zingt een popliedje, wie in nood is het Wilhelmus of een psalm, en wie een kind in slaap sust een wiegenlied. Een gouden tijd voor het Nederlandse lied is de periode van de late zestiende en de zeventiende eeuw, wanneer al die liedjes verzameld in liedbundeltjes op de markt komen, geschikt voor jong en oud. Muzieknotatie is niet nodig, want de boekjes bevatten contrafacten: teksten van liedjes met aanduiding van de bekende melodie waarop ze gezongen kunnen worden.
Voor de Top 40 van de Gouden Eeuw hebben we de veertig populairste melodieën uit de Nederlandse Liederenbank geselecteerd, die destijds in het Nederlandse taalgebied het meest gebruikt zijn. Bij deze melodieën hebben we mooie, ontroerende en verrassende liedteksten uit die tijd gezocht om Nederlandstaligen van nu in staat te stellen kennis te maken met de rijkdom van dit cultureel erfgoed. Iedereen kan nu met behulp van de muzieknotatie of de midi-files de liedjes leren zingen. Van tijd tot tijd zullen we een exemplaar uit de Top 40 publiceren, tot we bij de allerpopulairste melodie op nummer 1 zijn.
In het boekje waarin alle liedjes verschijnen, willen we uw commentaar graag verwerken.

Ik drink de nieuwe most

Deze vrolijke dansmelodie ‘Ick drink de niewe most’ is opgetekend als ‘Een Courant’ door de Utrechtse beiaardier en blokfluitist Jonker Jacob van Eyck in Der Fluyten Lust-hof (1649), zijn meerdelige reeks melodieën met variaties ‘Dienstigh voor alle Konstlievers tot de Fluit, Blaes- en allerley Speel-tuigh’, zoals de titelpagina ons vertelt. Deze courante is twee eeuwen lang populair gebleven in de Nederlanden en talloze malen voor liederen gebruikt. Hier zien we dat er een ‘Minne-sugje’ op is gedicht, een tekst uit de bundel Lente-bloemtjes, geworpen in de schoot van aangename Juffers (1682). We hebben weer te maken met een hevig getormenteerde minnaar, die in brand staat voor zijn geliefde Cloris. Zij bezit de voortreffelijke eigenschappen van de godinnen Venus én Juno én Pallas Athene; terwijl Paris ooit uit dit drietal heeft moeten kiezen, heeft Cloris al deze eigenschappen in één. De minnezuchtjes moeten als boodschappers de liefdessmart van de minnaar aan haar overbrengen. Misschien kunnen ze een weg banen door haar ‘hardigheyt’, of haar overhalen nog eens aan hem te denken. 

Minne-sugje Stemme: Ik drink de niewe most

3. O sugjes, en geween,
Vlieg na mijn Cloris heen,
Vertel die over al gevierde maagt
Wat dat mijn ziel om harent wil verdraagt,
Hoe dat ik stadig smelt,
In hete tranen
Als de sneeu op ’t velt,
Waar med’ ik soek een weg te banen
Door haar hardigheyt
Tot mededoogentheit.

4. Maar in het swaar verdriet
Van al haar wreed gebiedt,
Van al de pijn en plagen dien ick voel
Van al de vlammen die ik sta te doel,
Soo seg haar ook, soo sy
In haar gedagten
Nog eens denkt om my,
Dat het mijn ramp soo sal versagten,
Dat mijn ongeval
Verdraaglik wesen sal.

brand altaarofferaltaar
Sooals
d’appelde appel die prins Paris moest geven aan één van de drie godinnen
gebiedtmacht (over hem)
die ik sta te doelwaarvan ik het mikpunt ben
hetdat

Tekst uit: Lente-bloemtjes, Geworpen in de schoot van aangename juffers (Enkhuizen: Jan Dirksz Kuyper, 1682), pp. 30-33. Transcriptie DNBL: https://www.dbnl.org/tekst/_len003lent01_01/_len003lent01_01_0010.php naar het origineel: https://www-proquest-com.ezproxy.leidenuniv.nl:2443/eeb/docview/2090319579?accountid=12045&imgSeq=42 (pdf pp. 39-42).
Melodie uit: Jacob van Eyck, Der Fluyten Lust-hof, Vol Psalmen, Paduanen, Allemanden, Couranten, Balletten, Airs, &c. Konstigh en lieflyk gefigureert, met veel veranderingen. Deel 1, 2e druk (Amsterdam: Paulus Matthysz, 1648), fol. O3v. http://conquest.imslp.info/files/imglnks/usimg/9/9f/IMSLP98063-PMLP201599-fluyten_lust_hof_1649.pdf (pdf p.166)

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Gouden Eeuw, Liedcultuur, liedjes, top40

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

SPROOKJE

Om middernacht word ik een pompoen en drijf ik weg in een muiltje

Bron: datering; 1971-1972; niet eerder gepubliceerd

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1801 Taco Roorda
1901 Wim Caron
sterfdag
1901 Jan ten Brink
1919 Jacob Verdam
2010 Hans den Besten
➔ Neerlandicikalender

Media

De Literaire Letterenshow met Mustafa Stitou en Auke Hulst

De Literaire Letterenshow met Mustafa Stitou en Auke Hulst

19 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d