• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Top 40 van de Gouden Eeuw – 12b

20 februari 2021 door Kees de With 1 Reactie

Door Margot Kalse en Olga van Marion

Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw .
Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning!

Nederlanders zingen heel veel, niet alleen in kerken en koren, maar ook op feestjes, bij bruiloften en onder de douche. Dat doen ze al eeuwen. Wie verliefd of verlaten is zingt een popliedje, wie in nood is het Wilhelmus of een psalm, en wie een kind in slaap sust een wiegenlied. Een gouden tijd voor het Nederlandse lied is de periode van de late zestiende en de zeventiende eeuw, wanneer al die liedjes verzameld in liedbundeltjes op de markt komen, geschikt voor jong en oud. Muzieknotatie is niet nodig, want de boekjes bevatten contrafacten: teksten van liedjes met aanduiding van de bekende melodie waarop ze gezongen kunnen worden.
Voor de Top 40 van de Gouden Eeuw hebben we de veertig populairste melodieën uit de Nederlandse Liederenbank geselecteerd, die destijds in het Nederlandse taalgebied het meest gebruikt zijn. Bij deze melodieën hebben we mooie, ontroerende en verrassende liedteksten uit die tijd gezocht om Nederlandstaligen van nu in staat te stellen kennis te maken met de rijkdom van dit cultureel erfgoed. Iedereen kan nu met behulp van de muzieknotatie of de midi-files de liedjes leren zingen. Van tijd tot tijd zullen we een exemplaar uit de Top 40 publiceren, tot we bij de allerpopulairste melodie op nummer 1 zijn.

Den lusteliken mey Cristus playsant

Dit lied is de oudste vindplaats van de melodie van 12a, ‘Den lustelijcken mey is nu in de tijd’, met als bron het Devoot ende profitelijck boecxken uit 1539. Dit is een bijzonder liedboekje met muzieknotaties, waarin bij elke melodie verschillende teksten van geestelijke liederen staan. Die liederen zijn prachtige voorbeelden van contrafacten, omdat ze elementen bevatten uit de eerdere, wereldlijke versies. In 12b zien we duidelijk hoe de tekst van het wereldlijke lied is vergeestelijkt. Het gaat hier niet langer om een meiboom waar omheen gedanst wordt om de liefde te vieren, maar om Christus, die zelf de meiboom is én de fontein van het eeuwige leven. We zien ook elementen zoals de bloesemtak en de dauw uit het liefdesliedje terugkeren, en telkens zijn ze van toepassing op Christus.

3. Die vogelkens singhen op dat groene hout
So vrolijck onbedwonghen,
Dat sijn die engelkens menichfout
Ende alle ghelovige tongen
Die singhen: glorie fijn
Moet Christo inden hemel sijn.
Pays mannen ende vrouwen
Die op sijn woert betrouwen.

4. Desen meyboom Christus so iuechdich bloeyt
Met duechden menigerhande
Hi heeft ons met dau bespoeyt,
Sijn bloet tot eenen onderpande.
Comt al die belast sijt ende slaeft
Tot mi, seyt hi, ghi wort gelaeft,
Ick sal u ontladen van sonden
Mijn iock is licht bevonden.

5. Sijn goddelijc woert is een ghebloeyet rijs
Daer wij op moeten beeten,
Dwelck is beseghelt na Gods advijs
Met Cristus bloedich sweeten.
Hi heeft den helschen viant groot
Die sonde, ende die eewige doot,
Verwonnen tot allen daghen
Ende al onsen last ghedragen.

6. Coemt ter fonteynen die so overvloedich staet,
Wilt vanden water drincken
Het welc int eewighe leven gaet,
Cristus wilt ons minnelijc schincken.
Want daer vloeyt uyt Christus buyck
Levende water tot onsen gebruyc.
Die heylige gheest eersame
Scenct hi om niet, tot onser vrame.

7. Gheloeft si den meyboom victorieus
Die ons God schanc uyt minnen
Uyten gheslachte Juda corragieus,
Een leeu niet om verwinnen.
Christus dien eewighen mey
Die maect alle herten vrey
Met sinen gheeste iuechdich,
Die hem versoecken vruechdich.

8. O Prinche Ihesu, meyboom ghebenedijt,
Soe lustelijck ontploken,
Ontfangt ons in u armkens wijt
Aent cruce voer ons ontloken.
Ghi sijt onsen troost ende alle ons vruecht,
Alleenliken bi uwer duecht
So worden wij deelachtich
In uus vaders rijc warachtich.

koenevol vertrouwen
Die tot desen meye scrijtwie deze meiboom, nl. Christus, in tranen aanroept
Sijnnl. van Christus
moet almoet(‘t) al, moet alles
Christoaan Christus
Paysvrede aan
bespoeytbesproeit
slaeftzwaar werk doet
iockjuk
ghebloeyet rijsbloeiende tak
beetenkauwen
wiltwil het
vramegeluk
niet om verwinnenonoverwinnelijk
versoeckenom hulp vragen
ontplokenuitgespreid (van takken)
ontlokengeopend (van armen)

Tekst en melodie uit: Een devoot ende Profitelyck Boecxken, inhoudende veel gestelijcke Liedekens ende Leysenen, diemen to deser tijt toe heeft connen ghevinden in prente oft in gescrifte (Antwerpen: Simon Cock, 1539), fol. 83r.-84r. https://www.dbnl.org/arch/_dev001dfsc01_01/pag/_dev001dfsc01_01.pdf (pdf p. 93-94)

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Gouden Eeuw, Liedcultuur, liedjes, top40

Lees Interacties

Reacties

  1. M. Helder zegt

    21 februari 2021 om 18:27

    scrijt: niet van schreien maar van schrijden: lopen, gaan. Zie beide artikelen in het WNT.
    moet: hier in de betekenis ‘zal’. Zie WNT.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

SPROOKJE

Om middernacht word ik een pompoen en drijf ik weg in een muiltje

Bron: datering; 1971-1972; niet eerder gepubliceerd

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1801 Taco Roorda
1901 Wim Caron
sterfdag
1901 Jan ten Brink
1919 Jacob Verdam
2010 Hans den Besten
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d