• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Vijftig jaar Spektator

5 juli 2021 door Marc van Oostendorp Reageer

Welke dag het precies was, valt niet meer na te gaan, in ieder geval niet door mij, maar 50 jaar geleden, in 1971, werd Spektator opgericht, ’tijdschrift voor Neerlandistiek’, en in zekere zin een van de voorlopers van Neerlandistiek. Alle nummers van het tijdschrift tot het moment dat het blad verdween, in 1995, staan op DBNL.

De ‘verantwoording’ van de ‘redaktie’ (het waren de jaren zeventig) aan het begin van het allereerste nummer beschrijft een ideaal dat in veel opzichten nog steeds geldt. De volgende alinea is bijna het programma van Neerlandistiek:

De redaktie van dit tijdschrift is van mening dat de wetenschappelijke bijdragen in dit blad niet beschouwd zullen mogen worden – noch ook de pretentie hebben – een eindpunt in de diskussie over een bepaald probleem te representeren. Ook een onvolmaakt artikel kan anderen op het spoor zetten of aansporen tot nader onderzoek. Vlotte plaatsing van artikelen is dan ook voorwaarde voor een redelijke diskussie op papier en hoe meer kanalen daarvoor kunnen worden aangeboord hoe beter.

Er staan weinig stukken in Neerlandistiek die de pretentie of ambitie hebben ‘wetenschappelijke bijdragen’ te zijn, maar dat komt ook doordat de definitie van een wetenschappelijke bijdrage strenger, strakker, is geworden in de afgelopen vijftig jaar. Er stonden in de eerste jaren stukken in Spektator die eerder aan een weblog doen denken dan aan een artikel in modern tijdschrift.

Ik denk dat we in een betrekkelijk klein vak als de neerlandistiek nog steeds meer gebaat zijn bij ‘redelijke diskussie’ die ‘vlot’ georganiseerd wordt, dan bij het tijdrovende proces van peer review dat nauwelijks iets toevoegt aan die discussie. Inderdaad, kunnen ook onvolmaakte artikelen het onderzoek vooruithelpen – vooral, alweer, in een klein vak, waarin je gemakkelijk contact opneemt met een auteur (in de eerste jaargangen staan telefoonnummers van redacteuren).

Amsterdams

Het blad had bovendien ‘enige plaats in voor poëzie of kreatief proza’, zij het alleen als ‘illustratief materiaal’. Ook dat is iets wat Neerlandistiek nog steeds iedere dag doet, in de vorm van de dichtrubriek. Daarnaast was er een rubriek ‘Vrije nieuwsgaring’, en ook die leeft natuurlijk in Spektator voort.

Wat ook mooi was: dat het blad interdisciplinair was. Het lijkt blijkens de verantwoording in eerste instantie vooral een project te zijn geweest van letterkundigen, maar ook de taalkundigen publiceerden er over poëzie, en ook de letterkundigen hadden oog voor de taal. Een doelstelling was om de kritiek te verrijken en te verbeteren, juist door verschillende manieren van lezen te verenigen. Ik weet eigenlijk niet of er momenteel het verbeteren van de kritiek nog tot hoofddoel heeft. Er is ook nog maar weinig literaire kritiek, in tijdschriften of kranten of boeken. Het doel van betere vormen van lezen richt zich nu meer op het onderwijs.

Een verschil was wel dat Spektator primair een hoofdstedelijk tijdschrift was – de afdeling Nederlands aan de UvA was dan ook ongeveer zo groot als alle huidige opleidingen bij elkaar, en bovendien begonnen al snel ook mensen van buiten bij te dragen. Neerlandistiek heeft sinds het begin als Neder-L altijd een licht Nijmeegse toets gehad, maar dat komt ook doordat mensen die voor Neerlandistiek werken uiteindelijk door de Radboud Universiteit worden aangetrokken.

Informele communicatievormen

Het tijdschrift zou bestaan totdat in 1995 een herverkaveling van het neerlandistische publicatielandschap plaatsvond, waarbij enkele traditionele neerlandistische tijdschriften verdwenen en vervangen werden door tijdschriften die meer langs interdisciplinaire lijnen georganiseerd waren: Nederlandse taalkunde, Nederlandse letterkunde, en het al wat langer bestaandeTijdschrift voor taalbeheersing. Willem Kuiper ging van de redactie van Spektator over naar die van Neder-L. De taalkundig redacteur Geert Booij wees er bij die gelegenheid in een overzichtsstuk in Spektator overigens op dat in ieder geval in de taalkunde de specialisatie nog veel verder gefragmenteerd was:

De geschiedenis van Spektator is ook de geschiedenis van de toenemende specialisatie. De tegenwoordige Neerlandicus-taalkundige is primair fonoloog, syntacticus, of wat dan ook, en volgt slechts in grote lijnen de ontwikkelingen in andere subdisciplines dan zijn eigen. De leraren Nederlands waren al eerder afgehaakt: voor didactische zaken zochten ze hun heil bij Levende Talen, een blad dat op zijn beurt het zuiver wetenschappelijke artikel al lang geleden heeft afgeschaft. 

De specialistische tijdschriften die vijfentwintig jaar geleden zijn opgericht, zijn allemaal levensvatbaar gebleken en tot bloei gekomen. Ze werken tegenwoordig allemaal met peer review die volmaakte artikelen moet garanderen, zoals Spektator zelf in de loop van zijn bestaan ook steeds professioneler werd. Toch blijft er, geloof ik, behoefte aan meer informele communicatievormen, tussen academische neerlandici onderling, en tussen de academie en de leraren, en de anderen die zich neerlandicus noemen maar buiten het onderwijs werken.

Jammer dat het niet meer bestaat in de vorm van Spektator. Goed dat de oude afleveringen wereldwijd geraadpleegd kunnen worden.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Spektator, tijdschriften

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Lucebert • Tajiri

Het licht is de liefde is niets
Een gat grijpt naar een ander gat
Het beeld bijt een beeld
De spiegel is bleek en bont

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

DROOM

Het goudgebekte dier
geroosterd in de zee
besprong goudbakken brood.

Bron: Soma, januari-februari 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1905 Adolphe van Loey
➔ Neerlandicikalender

Media

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De literaire letterenshow 2

De literaire letterenshow 2

12 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d