• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Taalbeheersers passen de neerlandistiek toe

13 augustus 2021 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Augustusoverwegingen over ons vak (10)

Toen de taalbeheersing zo’n vijftig jaar geleden geïnstitutionaliseerd werd, ging dat al gepaard met discussies over de vraag wat taalbeheersing eigenlijk inhield, Een moderne studie van de retorica? Praktische training ter verhoging van het niveau van de taalvaardigheid en empirische studie naar de vraag hoe je dat niveau zou kunnen opkrikken? Studie van taal op de niveaus waar de taalkunde het meestal voor gezien houdt, dus boven de zin?

Inmiddels moeten we zeggen: het is van allemaal een beetje, en meer. Het hangt een beetje af van in welke stad je komt wat de precieze mix van onderwerpen is. Wel hebben ze geloof ik allemaal met elkaar gemeen dat ze gaan over het praktische gebruik, en meestal in professionele situaties, maar dat zijn allemaal geen voorwaarden. Taalbeheersing is de vogel onder de subdisciplines: penguins, kippen en struisvogels zijn allemaal vogels ook al is het moeilijk om een goed omlijnde definitie te geven.

Specifieke opleidingen

Toch zijn bij de oplossing van sommige van de grootste maatschappelijke problemen waar neerlandici voor staan, taalbeheersers essentieel, en trouwens ook al actief. Het gaat dan bijvoorbeeld om onderzoek naar de zorgelijk achteruithollende leesvaardigheid, of naar de begrijpelijkheid van communicatie door bijvoorbeeld de overheid of de medische stand. Een paar jaar geleden gaf Lucas Seuren hier op Neerlandistiek een overzicht van dergelijk onderzoek.

Vrijwel onmiddellijk na die institutionalisering begon een bloeiperiode voor de taalbeheersing. De praktische gerichtheid trok grote aantallen studenten: als je taalbeheersing studeert kun je zeker wat anders worden dan leraar, al kun je er ook nog steeds juist wél leraar mee worden. De beroepsperspectieven zijn in die zin het meest vastomlijnd. Op een bepaald moment werden taalbeheersers in ieder geval in hun onderwijs overwegend communicatiewetenschappers, en daarna kwamen er specifieke opleidingen communicatie- en informatiewetenschap.

Briljante stukken

Ik vermoed dat je de neergang van de studentenaantallen in de neerlandistiek voor een deel op het konto van de opkomst van die opleidingen kunt schrijven. De studenten die graag een duidelijk perspectief wilden buiten het onderwijs, het onderzoek of de cultuur, hadden nu een mogelijkheid om zich meteen te richten op dat perspectief, zonder verplichte vakken taal- en letterkunde te doen. Daar lijkt me ook weinig tegenin te brengen: iedereen blij, al denk ik persoonlijk dat je juist door het bredere wetenschappelijke perspectief dat de opleiding Nederlands biedt een betere communicator of journalist kunt worden, bijvoorbeeld omdat je ook nog iets leert over taal en cultuur. (Al geef ik toe dat nóg beter zou zijn als er een bachelor Lage Landen-studies bestond, met ook vakken over Nederlands en Belgisch recht, kunstgeschiedenis en geschiedenis, kortom, het hele alfa-pakket toegesneden op de lage landen.)

Omgekeerd lijkt me de taalbeheersing – juist omdat het zo’n grote variatie aan methoden en onderzoeksterreinen herbergt, maar vooral ook omdat het de zogenaamde ‘praktische component’ herbergt, onmisbaar. Die praktische component zou wat mij betreft nog wel wat kunnen uitgebreid. Ja, we bieden academische opleidingen, maar onderdeel van menige wetenschappelijke opleiding is ook dat je op hoog niveau praktische vaardigheden op doet. Wie medicijnen studeert leert in lijken snijden, wie Italiaans studeert leert vloeiend Italiaans spreken, dus mag wie Nederlands studeert haar taalvaardigheden niet tot op het allerhoogte niveau brengen, hoger dan dat van alle anderen? In dat kader zou ik voor schrijf-, lees-, luister- en spreekvaardigheid zijn. Debatteer! Schrijf briljante stukken! Lees de moeilijkste teksten! Daarbij zou, zoals ik vorige week schreef, ook creatief schrijven horen, inclusief onderzoek naar hoe dat werkt en hoe je het op school kunt inzetten.

Dat is wat taalbeheersing is: een subdiscipline die concreet gericht is op de theorie en praktijk van de maatschappelijke toepassing van allerhande neerlandistische inzichten.

Alle afleveringen van deze reeks staan hier.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Augustusoverwegingen

Lees Interacties

Reacties

  1. Jos Houtsma zegt

    4 september 2021 om 16:47

    Ik ging de stukken van Lucas Seuren lezen, en dacht ergens ter hoogte van aflevering 5: wacht even, wat we eigenlijk nodig hebben is geen studierichting Taalbeheersing, maar een studierichting Filologie. Filologie in brede zin: de bestudering van de betekenis van taaluitingen. Met alle disciplines die daar bij horen, van bibliografie en manuscriptologie tot versleer, narratologie, retorica, hermeneutiek en conversatieanalyse. En oké, ook een cursus taalbeheersing…

    Fascinerende onderwerpen, die hopen studenten kunnen trekken.

    Ook praktische types.

    Want eigenlijk kun je je geen politicus, CEO, topambtenaar voorstellen die niet doorkneed moet zijn in dit soort zaken!

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

JUNI ’57

Met niets meer bij me dan het te vlug geleefde,
nog in de flarden van haar vertrek gekleed,
loop ik het land op om naar de lucht te kijken
en hoe mijn liefde allengs in niets meer leek
op die voor haar.

Het is een juninacht – de kortste nacht
bijna. Ik voel met mijn hoofd het hooi van de opper
waartegen ik zit. Ik zie een blijvende
zonsondergang boven een vuurtorenlicht
en weinig sterren.

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d