Taalfouten zijn voor velen een bron van frustratie. Noemen is niet hetzelfde als heten en een olifant is groter dan een muis, niet groter als. Of overdrijven we als we ons opboeien in die zogenoemde taalverloedering? Sociolinguïst Eline Lismont vertelt of de frustraties van taalpuristen terecht zijn en waarom we sommige van die taalfouten blijven maken.
- Door naar de hoofd inhoud
- Skip to secondary menu
- Spring naar de eerste sidebar
- Spring naar de voettekst
Neerlandistiek
Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Footer
Ik hoef dit filmpje niet te bekijken om te weten te komen wat de boodschap zal zijn. Het gebruik van het woord ‘taalnazi’ zegt al genoeg.
Het gebruik van het woord “taalnazi” is volstrekt verwerpelijk en getuigt van historisch onbenul en morele laagheid. Mijn hoop was dat we met het misbruik van het woord holocaust en de reacties daarop o.a. op deze site(door van Oostendorp) verschoond zouden blijven van zulke zaken, die de taal vervuilen maar dus nog veel meer.
Interessant is dat de term taalnazi niet door de spreker in het filmpje wordt gebruikt, zij heeft het over taalpurist. Het is dus waarschijnlijk iemand van de marketing(?)afdeling van de Universiteit van Vlaanderen geweest die meent dat op deze manier wetenschap voor iedereen toegankelijk wordt (volgens hun website).
Toch merkwaardig. Wie commentaar geeft op het rijgedrag van anderen is geen ‘verkeersnazi’, wie de eetgewoonten van anderen becommentarieert is geen ‘voedingsnazi’, maar wie taalfouten tegen het Nederlands signaleert is een taalnazi. Wie als leraar Engels, Frans enz. zijn leerlingen zo correct mogelijk Engels, Frans enz. leert spreken is geen nazi, maar de leraar Nederlands die zijn leerlingen Standaardnederlands wil leren is een nazi. Waar zijn deze sociolinguïsten eigenlijk mee bezig? Dit zijn de hedendaagse nazi-jagers!
De sociolinguïsten (waarvan ik er één ben) noemen niemand een taalnazi, en al zeker geen leraren. De term wordt, vaak als zelfidentificatie, door een ander slag mensen gebruikt (zie link). Ook het frame dat de taalwetenschappers tegen Standaardnederlands of het onderwijs daarin zouden zijn is volstrekt misplaatst. Waar soms wel vraagtekens bij worden gesteld is o.a. de gebrekkige onderbouwing van veel taalregels, de willekeur, het gebrek aan historisch besef, en de al te gretige sociale oordelen die aan ‘correct’ taalgebruik worden verbonden. Die kritiek vind ik volkomen terecht.
Er is veel goede literatuur over dit onderwerp: als u echt geïnteresseerd bent, kan ik wel wat tips geven.
https://www.google.com/search?q=taalnazi&oq=taalnazi&aqs=chrome..69i57.1639j0j1&sourceid=chrome&ie=UTF-8
Ik citeer uit het filmpje: ‘een taalpurist, die iedereen terroriseert (sic)’ en ‘het schoolmeesterlijk gedrag van dé (sic) taalpurist’. Dat is toch duidelijk? Overigens is er bij de gegeven voorbeelden ook een opvallend gebrek aan nuancering. Ik citeer opnieuw: ‘De Nederlanders gebruiken hun als persoonlijk voornaamwoord’. De Vlamingen toch ook? Het gaat hier niet om ‘hun’ als persoonlijk voornaamwoord, maar om ‘hun’ in onderwerpsfunctie. De Vlamingen gebruiken namelijk het persoonlijk voornaamwoord ‘hun’ alleen in voorwerpsfunctie. Citaat: ‘Hun geeft de taal meer nuance, want het verwijst alleen naar personen.’ Het laatste klopt, maar ‘zij’ (dus niet ‘ze’) verwijst ook alleen naar personen. Voor zaken gebruik je ‘ze’ of ‘die’.) Citaat: ‘Groter als jou, even groot dan jou.’ De belangrijkste fout in deze constructies is niet ‘als’ of ‘dan’, maar het gebruik van ‘jou’ en die wordt niet genoemd: het is groter dan ‘jij’ en even groot als ‘jij’. Het voorbeeld van panem i.p.v. brood is gewoon absurd. Verder heb ik kinderen wel eens ‘spreekte’ i.p.v. sprak (sterk werkwoord als zwak werkwoord vervoegd) horen zeggen, maar nooit ‘gingde’. Enz. enz.
(…) we ons opboeien (…)?
https://vrttaal.net/taaladvies-taalkwestie/opboeien-zich
Ik vind het woord ‘taalnazi’ ook afschuwelijk, maar ik vind het erg beperkt om een uitstekend en leerzaam filmpje af te serveren omdat iemand (inderdaad niet de spreekster zelf, en al helemaal niet iemand van Neerlandistiek) dat woord heeft toegevoegd.
Op de inhoud van het filmpje wil/ wilde ik niet reageren, wel op de aankondiging ervan. Het filmpje wordt dus niet “afgeserveerd” maar ik verwerp de aankondiging. Dat doet van der M. blijkens zijn reactie ook, maar om dan iets te zeggen met de strekking van “het filmpje is zo goed” , is een gotspe. De plaatsing van het filmpje had met betrekking tot de aankondiging gecensureerd mogen worden.
We hebben de tekst overgenomen van de Universiteit van Vlaanderen, maar door dat te doen heeft de redactie van Neerlandistiek natuurlijk de verantwoordelijkheid voor die keuze overgenomen. We zijn het er echter mee eens dat de term onverantwoord is en dingen met elkaar vergelijkt die onvergelijkbaar zijn; de tekst is daarom bij dezen aangepast.
Bedankt, Marc.
Zeuren over taal heeft dus zin. c\;o)
Waarvoor hartelijk dank.
Overigens wordt ook de term ‘taalpurist’ hier onjuist gebruikt. Purisme in taalzaken betekent: de taal ‘zuiver’ houden door vreemde woorden en uitdrukkingen te weren. De bedenksels die daarvoor in de plaats moeten komen, worden dan ‘purismen’ genoemd. Dat purisme bestond in het Nederlandse taalgebied in de vorige eeuwen, maar het is vandaag de dag zo goed als uitgestorven. Vrijwel niemand vindt nog dat we in het Nederlands geen Engelse of Franse woorden mogen gebruiken. Het gaat in dit filmpje dus gewoon om taalcorrectoren, mensen die andermans taal corrigeren. Dat is een neutrale term, die ook hier gebruikt had moeten worden. En de taalleraren? Die zijn per definitie taalcorrectoren. Die ‘zeuren’ (sic!) niet over taal, maar doen gewoon hun werk. Ze proberen hun leerlingen de standaardtaal (Nederlands, Frans, Engels enz.) bij te brengen en verbeteren daarbij constant taalfouten. Mijn conclusie over dit filmpje: dit zogenaamd ‘wetenschappelijk college’ is ongenuanceerd en tendentieus en daarom volstrekt onbruikbaar voor didactische doeleinden.