Toen de coronamaatregelen werden versoepeld, wist ik zeker dat ik ze in het wild tegen zou komen. De omstandigheden waren perfect, ik hoefde alleen maar rustig af te wachten. En ja hoor, daar had je ze al:

• Armin van Buuren mag eindelijk sinds een jaar weer optreden voor publiek.
• De koffie-corner is sinds maanden weer geopend.
• Vanavond sinds maanden live concert, met twee keer 30 bezoekers!
• De Euroborg was sinds anderhalf jaar eindelijk weer gevuld met publiek.

Misschien bestond dit gebruik van sinds altijd al, maar het staat niet in het woordenboek en het valt me de laatste tijd steeds vaker op dus ik denk dat sinds er sinds eeuwen een nieuw gebruik bij heeft gekregen.

Koffiecorner

Hoezo nieuw? Waarin verschilt dit gebruik van sinds dan van het oude gebruik? Als ik zelf tegen iemand zou zeggen dat Armin van Buuren sinds een jaar weer op mag treden voor publiek, dan bedoel ik dat hij dat al een jaar lang mag. Dus als de koffie-corner sinds maanden weer geopend is, dan is die koffie-corner volgens mij al maandenlang open. Met sinds ga je altijd terug naar een moment in het verleden en de situatie geldt vervolgens vanaf dat moment en ook nog steeds in het heden. Dus sinds een jaar betekent voor mij: vanaf een jaar geleden, gedurende het hele jaar, tot en met nu. Sinds een jaar ziek is dus een jaar lang ziek. En dat is ook wat de woordenboeken zeggen.

Maar dat wordt in de zinnen hierboven helemaal niet bedoeld. Het is niet zo dat Armin van Buuren al een jaar weer optreedt. Integendeel, hij heeft een jaar lang niet opgetreden, dus zo’n zin betekent ongeveer het tegenovergestelde van wat die volgens de woordenboekbetekenis van sinds zou moeten betekenen. Je gaat ook met het nieuwe sinds terug naar een moment in het verleden en de periode vanaf dat moment tot nu speelt nog steeds een rol, maar in die hele periode heeft de situatie zich juist helemaal niet voorgedaan. Tot op dit moment dan – want nu heeft Armin wel opgetreden en is de koffiecorner voor de eerste keer in maanden wel weer open.

De context maakt bijna altijd duidelijk of je met het nieuwe of met het oude sinds te maken hebt en er zijn vaak ook wel aanwijzingen in de zin zelf. Om te beginnen gaat het vaak om verschillende soorten situaties. Het oude sinds wordt meestal gecombineerd met toestanden, zoals ‘ziek zijn’, terwijl zinnen met het nieuwe sinds typisch gaan over gebeurtenissen, zoals ‘optreden’ of ‘uit eten gaan’. Verder houdt het nieuwe sinds erg van woordjes als weer en eindelijk, terwijl bijvoorbeeld al juist op het oude sinds wijst (de koffie-corner is al sinds jaren open). Ook als je een ontkenning in de zin hebt, is de nieuwe lezing lastiger. Vergelijk maar:

• Sinds anderhalf jaar niet uit eten geweest.
• Sinds anderhalf jaar uit eten geweest.

De eerste zin gaat over anderhalf jaar lang niet uit eten gaan, terwijl de tweede zin juist gaat over de eerste keer in anderhalf jaar wel uit eten gaan. De zin met ontkenning kan wel het nieuwe sinds bevatten, maar dan moet je beter je best doen om een context te bedenken en bovendien het woordje niet sterk de nadruk geven:

• Hè hè eindelijk eens zelf gekookt: sinds anderhalf jaar níet uit eten geweest!

Misschien zult u nu zeggen dat in alle gevallen van het nieuwe sinds eigenlijk iets is weggelaten en dat het ‘gewoon’ een afkorting is van voor de eerste keer sinds of voor het eerst sinds. Dat kun je in al deze voorbeelden toevoegen en dan zijn het, ook voor mij, heel normale zinnen.

• Armin van Buuren mag voor het eerst sinds een jaar weer optreden voor publiek.

Ik ben dat met u eens. Sterker nog, als ik een stuk nakijk waarin het nieuwe sinds voorkomt, zal ik voorlopig nog wel voor de eerste keer toevoegen. Maar het zou me niet verbazen als er straks, of nu al, een generatie opgroeit die helemaal niks mist in dit soort zinnen. Dan heeft sinds als het ware voor het eerst opgeslokt en is er een nieuwe betekenis van sinds ontstaan die zo langzamerhand ook wel in het woordenboek mag.

Als een woord eenmaal verschillende betekenissen heeft, kunnen er misverstanden ontstaan. Op een dating-app zegt iemand over zichzelf: sinds jaren alleen. Toch maar even checken of hij bedoelt: ‘voor het eerst sinds jaren eindelijk weer alleen’. Dat kan ook ‘sinds vanochtend’ zijn, wil ik maar zeggen.