• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

De achtste plaag

4 december 2021 door Mathijs Sanders Reageer

Voor een college van vanmiddag herlas ik het verhaal ‘De achtste plaag’ van Jan Wolkers, dat in november 1963 verscheen in het tijdschrift Merlynen een paar maanden later in de verhalenbundel De hond met de blauwe tong. Een doos met alle afleveringen van dat legendarische blad (1962-1966) – een fijne collegiale schenking – zorgde voor een paar avonden literatuur- en vak-historisch plezier.

Merlyn verspreidde de praktijk van ‘close reading’ in de Nederlandse literaire kritiek. De redacteuren J.J. Oversteegen, Kees Fens en H.U. Jessurun d’Oliveira vroegen aandacht voor de analyse en interpretatie van teksten. De betekenis van een literair werk kon alleen worden onthuld door de structuur, de organisatie van die werken te duiden in al hun complexiteit, coherentie en meerduidigheid. Het was een zuivere en tamelijk preutse literatuuropvatting, die de schrijver – diens leven en opvattingen – buitenspel zette. Je zou bijna vergeten dat Merlyn ook literatuur publiceerde: nieuw werk van onder meer H.C. ten Berge, Jacques Hamelink, Lucebert, Kouwenaar, Leo Vroman en Jan Wolkers.

Het verhaal van Wolkers is ronduit knap ‘georganiseerd’. De negen door middel van witregels onderbroken delen van de tekst spiegelen en perverteren de negen plagen die God op verzoek van Mozes uitstortte over de Egyptenaren. Een tiende deel is er niet, maar ook wel: de dood van de eerstgeborenen – het grote motief in het werk van Wolkers: de dood van de oudere broer – ligt besloten in de eerste alinea van het verhaal, waarin de jonge verteller ontwaakt en naar het gezicht van zijn slapende broer kijkt:

“k keek opzij naar mijn broer. Zijn gezicht was diep weggezakt in het kussen dat in dikke plooien om zijn hoofd gegolfd lag. Zijn mond stond scheef open maar ik hoorde hem niet ademen.

Nog in 1970 rekende het roomse Lectuur-Repertorium ‘De hond met de blauwe tong’ tot de ernstig voorbehouden boeken en codeerde het de bundel als ‘Ni’, dat wil volgens de bijsluiter zeggen: ‘Nihilistisch, negativistisch, levensontluisterend’.

Na al die jaren hebben de verhalen van Wolkers nog niets aan beeldende kracht ingeboet.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Jan Wolkers

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vroeg en laat

’t Knopjen zweeg en hoorde ’t aan;
Maar de middag kwam haar wreken,
Deed heur’ boezem opengaan,
En de volle roos verbleeken.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

SLUIPEIKEN

O wat zijn de bomen prachtig,
die uit de grond zijn opgehaald,
houten delfstof
waaraan kameleonachtig
gave fossielen hangen,
ieder jaar groen, ieder jaar dor.

Waarom wringen zij zich in bochten?
Is de ruimte dan toch
oog van een naald?

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1892 Coenraad van Haeringen
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d