• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Ik heb geen profiel bij mijn weten

23 mei 2022 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Over Marc Kregtings Encyclopedieën van de val

Boekvouwen

De encyclopedieën van de val van Marc Kregting bevat onder veel meer een verborgen ode aan de postbode. Een paar keer komt die functionaris aan de orde, en vooral de manier waarop deze in het verleden de post op de mat liet vallen. De fysieke sensaties van het verzenden en het ontvangen van post, waar bevinden die zich nu in het universum, nu we veel minder papieren post krijgen en de meeste mensen dat kleine beetje ook nog ontvangen in een plastic kastje dat aan de buitenmuur bevestigd is? Slechts een paar maal komt de postbode langs in De encyclopedie, Iedere keer voel je de nostalgie.

Zoals in het lemma Neerdalen:

Neerdalen. Pleonasme voor de wijze waarop engelen vallen op het ondermaanse wanneer ze postbode moeten spelen.

Ja, dat is een lemma. Want De encyclopedieën heeft de vorm die de titel aankondigt: die van een encyclopedie, een alfabetische lijst met een paar duizend trefwoorden en hun beschrijvingen. De hele wereld van het vallen wordt erin gevat, van A (‘Heeft van de zijkant wat weg van een keukentrapje, dat men kan gebruiken om, zeg eens iets, beetrijpe appels te plukken die te lui zijn of principieel weigeren uit de boom te vallen’) tot en met zwijgen (‘➀ Irreguliere manier in Nederland om iemand bij te vallen. ➁ Reguliere manier in België om iemand af te vallen. ➂ Stilvallen.”)

Ik geloof dat Kregting, iemand die zijn hele loopbaan aan alle genres heeft willen ontsnappen. met de encyclopedie in zijn vorm gevallen is. De lezers van, bijvoorbeeld, Neerlandistiek, kennen zijn rijke bijdragen aan dit tijdschrift, zijn bijzondere vermogen om allerlei aspecten van een zaak tegelijkertijd te zien en daarvan verslag te doen in verrassend proza. Bij sommige lezers lijden die stijlkenmerken tot wanhoop, omdat de stukken zoveel verschillende kanten op lijken te gaan. Je krijgt niet in een paar duidelijke bulletpoints uitgelegd ‘wat nu eigenlijk het punt is’. Maar door het allemaal in lemma’s te zetten, kan Kregting zijn talent op alle manieren inzetten. Alles wat hem bezighoudt kan erin: de vorm van letters, het verschil tussen Nederland (waar hij vandaan komt) en België (waar hij al zolang woont), de associaties die ieder woord oproept aan een ander woord. Zoals vallen.

De encyclopedie is, net als de op de mat neerploffende brief, een ding uit het verleden. Over honderd jaar weet niemand meer dat je kennis ook kunt alfabetiseren in plaats dat je ernaar zoekt in een zoekvenstertje. In Kregtings jeugd was, net als in de mijne, de encyclopedie hét beeld dat je had van kennis: een serie boeken waar ales instond. ‘Boek waarvan ik in mijn oerjaren de auteur meende te weten maar nog niet te kennen: God. Alles zou worden verklaard’, luidt een van de definities die Kregting geeft aan het begrip encyclopedie. Een andere gaat over de dochter die hij ook in ander werk ’taalkundig genie’ noemt en daarmee over wat haar generatie met die ooit zo eerbiedwaardige bron van kennis doet: ‘Favoriet object van het taalkundig genie, omdat zulke objecten een harde kaft hebben en veel bladzijden, voorwaarden voor haar hobby ‘boekvouwen’: door een vernuftig meetsysteem per bladzijde ontstond er, dichtgeklapt bij zijaanzicht, een figuur (hartje) of een woord (friends).’

Ik kan me eigenlijk niet herinneren of er ooit iemand op het idee is gekomen een essay te schrijven in de vorm van een encyclopedie. (Battus schreef De encyclopedie, maar dat was eigenlijk een serie columns, geen encyclopedie over een individueel thema.) Behandeld worden de val in allerlei boeken, in het leven van Kregting, in de populaire cultuur, in de minder populaire cultuur, in de natuur. Vliegen, springen, omduwen, neerdalen worden ruimhartig allemaal ook in het domein van de val gesloten.

Kregtings gezin komt regelmatig aan bod, de boeken hij heeft gelezen, maar ook Wittgenstein en allerlei faits divers die hij in de loop van de tijd is tegengekomen. Het (natuurlijk centrale) lemma. (Alleen de religieuze val, daar heeft Kregting het niet zo mee op. Het lemma Zondeval wordt afgedaan met ‘Bedenksel van een cynismofiel.’) Val is illustratief voor die rijkdom:

Val. ➀ Woord waarvan niet elke betekenis een meervoud heeft. Dat dan voorstellen als ‘vals’? ➁ Apparaat dat bij succesvolle werking iemand bewegingloos maakt – 99,9% het tegenovergestelde van een verticale valactiviteit. ➂ (met uitroepteken) Bevel aan matrozen om in een boot of sloep te stappen en te gaan roeien. ➃ Roman van Roderik Six, die in een corona-interview zou zeggen: ‘De helft van mijn oeuvre doet Schopenhauer blozen.’ ➄ Vertrouwelijk klinkende afkorting van Valerie, die me geregeld ’s nachts mailt dat ze na het zien van mijn profiel nieuwe naaktfoto’s van zichzelf heeft gepost, waarop ik kan klikken. Benieuwd als ik ben doe ik dat niet. Ik heb geen profiel bij mijn weten.

Geen van deze beweringen zou Wikipedia halen, en dat is precies de charme ervan. Van de Nederlandse literatuur is de essayistiek mijn minst favoriete genre. Er zijn maar weinig schrijvers die iets anders proberen te schrijven dan soms misschien wat langere columns. Kregting staat alleen al daarom op eenzame hoogte. .

Het werkt aanstekelijk, zo’n encyclopedie, ik verbind in mijn hoofd nu al dagen van alles met het vallen. En zoek dan even op of er in De encyclopedieën ook wat over wordt gezegd, wat vaak zo is.

Marc Kregting. De encyclopedieën van de val. Het balanseer, 2022. Bestelinformatie bij de uitgever.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Uitgelicht

Lees Interacties

Reacties

  1. Robert Kruzdlo zegt

    23 mei 2022 om 16:33

    Neerdalen, geeft aan dat iets ergens terecht komt. Met dalen of neer, heb ik het gevoel dat het nog lang gaat duren voordat het zijn plek vindt. Engelen die neer en dalen zijn nog nooit op de aarde geweest. Daadwerkelijk gesproken.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d