• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

geitenpaadje / olifantenpaadje

1 juni 2022 door Jan Renkema 4 Reacties

Verwarwoordenboek vervolg (271)

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

geitenpaadje / olifantenpaadje

De woorden worden wel door elkaar gebruikt in de figuurlijke betekenis, maar toch is er dan ook een klein verschil.

geitenpaadje             voor mensen slecht begaanbaar pad waar gewoonlijk geiten langslopen; figuurlijk: moeilijke route om toch je doel te bereiken

  • Hier houdt het wandelpad op, maar we kunnen iets hogerop verder via een geitenpaadje.
  • In deze financiële crisis is er een geitenpaadje gevonden om het verbod op bonussen te omzeilen.

olifantenpaadje        niet-officieel pad om een route in te korten; figuurlijk: snelle oplossing bij een opgelegde beperking.

  • Op het grote gazon was een olifantenpaadje uitgesleten als kortste route naar de collegezaal.
  • In corona-tijd cliëntenraad en crisisteam samenvoegen, dat is echt een olifantenpaadje.

De figuurlijke betekenissen zijn gemakkelijk te verklaren. Het pad dat ontstaat doordat geiten erlangs lopen, is slecht begaanbaar voor wandelaars. Maar als er geen weg is, dan is een geitenpaadje de enige oplossing. Dus als je in een onderhandelingsproces geen resultaat boekt omdat er via de officiële kanalen geen contact mogelijk is, dan kan het handig zijn om toch zo’n lastig paadje te nemen in de hoop op resultaat.

Olifanten kiezen doorgaans de kortste route door de jungle. Dat heet dan overigens wel een olifantenpad en geen olifantenpaadje. Vandaaruit is de betekenis ‘afsnijding’ ontstaan. Met zo’n ‘afstekertje’ hoef je geen omweg te maken om je bestemming te bereiken. En zo’n ‘weggetje tussendoor’ of ‘sluiproute’ kun je dan ook gebruiken in een figuurlijke betekenis: een snellere of handiger manier om je doel te bereiken.

De figuurlijke betekenissen vertonen wel een overlap. Als er geen makkelijk begaanbare weg is om je doel te bereiken dan kun je met een geitenpaadje toch verdergaan. En met zo’n geitenpaadje omzeil je dan beperkingen, net zoals bij een olifantenpaadje waar je misschien eerst linksaf en rechtsaf moest. Toch is er wel een onderscheid. Een geitenpaadje suggereert dat er geen weg is, en dat je een smal, kronkelig en lastig begaanbaar ander paadje moet kiezen. Zie het voorbeeld over het verbod op bonussen. En een olifantenpaadje suggereert dat je omwegen probeert te omzeilen met een ‘short cut’. Zie het voorbeeld waarin twee raden worden samengevoegd die elk heel andere bevoegdheden hebben.

Als het onderscheid te subtiel blijft, denk dan aan de dieren die de naamgevers zijn: geiten klimmen een berg op waar wandelaars nauwelijks verder kunnen. Olifanten lopen in de jungle gewoon rechtdoor. Dus een geitenpaadje is lastig, smal en kronkelig met klimwerk. En een olifantenpaadje gaat zonder omwegen recht op het doel af.

Afbeelding door Willem Alink via Flickr (CC BY-NC-SA 2.0).

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Reacties

  1. Es Hovinga zegt

    3 november 2022 om 12:30

    Verschil autonoom en zelfstandig

    Beantwoorden
  2. Peter Mulder zegt

    7 december 2022 om 09:01

    Beide betekenen min of meer neutraal “op eigen kracht” (Tanzania is een autonome republiek), maar zelfstandig heeft een bredere betekenis: 1. losstaand (“een zelfstandig oplaadpunt”), 2. een connotatieve gunstige betekenis in bijv. “Piet ontpopt zich als een zelfstandige persoonlijkheid”.

    Beantwoorden
  3. Peter Mulder zegt

    7 december 2022 om 09:17

    Algemeen: zojuist deze verrukkelijke website ontdekt. Een van mijn hobby’s is aan eenvoudige mensen op verzoek moeilijke woorden uitleggen – bijna niemand weet bijvoorbeeld wat “frugaal” betekent, en ook ikzelf leer nog regelmatig – zo heb ik pas een week geleden het woordje “digressie” voor het eerst gezien, in een kruiswoordpuzzel.
    Hieronder drie bescheiden bijdragen:
    Grotesk versus grandioos: ongunstig versus gunstig (belachelijk groot versus prachtig).
    Boutade: wordt wel eens gebruikt waar tirade wordt bedoeld. Tirade is een donderpreek, boutade is een kwinkslag.
    Mits: wordt wel eens gebruikt waar “tenzij” wordt bedoeld; in gewone taal betekent het “op voorwaarde dat”. De variant “vermits” is verouderd. De moraal: gebruik geen deftige woorden als je ze niet beheerst.

    Beantwoorden
  4. Katy Dirksen zegt

    3 juni 2024 om 12:27

    Breekbaar-kwetsbaar

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

René Smeets • Miljardenmeppers

Het is een goed moment om in te stappen
zei mijn private banker.
De beurzen stonden wel al hoog
maar alles liet geloven
dat het nog hoger kon.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

PARKEREN

Met glazen ogen staan zij zij
aan zij te wachten voor de huizen,
soms start één schor en stottert weg.

Bron: datering: omstreeks 1967; in Een schrijvende partikulier, postuum verschenen, 1982

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1878 Jan Knuttel
➔ Neerlandicikalender

Media

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Nachoem W. Wijnberg

Nachoem W. Wijnberg

11 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

10 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d