Rust zacht, Achterberggenootschap

Het Achterberggenootschap is niet meer. Althans, het is in ruste. Veertig jaar geleden werd het opgericht, maar het huidige bestuur heeft besloten dat het genootschap inmiddels “klein, grijs en moe” is. Omdat het genootschap statutair niet kan worden opgeheven, is besloten tot een sluimerstand.

Dat vertelde Pieta van Beek – de voormalige voorzitter of de sluimervoorzitter of hoe noem je dat in zo’n geval – me onlangs, en ze was zo aardig me de bundel Dodepop door te sturen, met ‘laatste lezingen bij Achterberg’, een verzameling van lezingen tijdens de laatste drie dagen die het genootschap organiseerde, in 2017, 2018 en 2019. Dat levert een bonte verzameling op van bijdragen, met onder andere herinneringen van Lisa Kuitert aan de Achterbergliefde van haar vader (Harry Kuitert), een artikel van J.J.C. Dee over de relatie van de protestantse (en later ‘foute’) dichter Roel Houwink tot Achterberg, een artikel van de betreurde Peter Flaton dat wij hier eerder publiceerden, en een beschouwing door Bert Veldstra van de geboorte van het Achterberggenootschap. En veel meer, en dat bijzonder smaakvol vormgegeven.

Is het erg dat het genootschap verdwijnt? Als er kennelijk geen belangstelling voor is, zou je kunnen zeggen, is het dus niet erg. Het heeft er misschien meer mee te maken dat de tijd van genootschappen voorbij is dan dat de belangstelling voor Achterberg nu per se minder wordt. Aan schrijvers gewijde genootschappen zijn overwegend klein en grijs. En als ze dan moe worden, is het gedaan. Maar ik betreur het wel, want het heeft iets moois, samen genieten van de werken van een schrijver die je allemaal belangrijk vindt, je bevindingen delen, en je liefde en enthousiasme.

Het maakt de schrijver tot een hobby, maar clubs als het Achterberggenootschap laten zien dat je een hobby ook op hoog niveau kunt bedrijven.

En het is ook een manier waarop academische deskundigen in contact kunnen komen met de liefhebber. In de eerste categorie bevindt zich bijvoorbeeld Gerrit Otterloo, ooit gepromoveerd op de sonnetten van Achterberg, die voor Dodepop een heel interessant artikel schreef over de structuur van het ‘uitgebreide Achterberg-sonnet’. Achterberg schreef heel veel gedichten die hij sonnetten noemde maar waarvan je je op het eerste gezicht kunt afvragen of dat nu wel sonnetten waren met soms veel meer dan veertien regels, en die dan ook nog van ogenschijnlijk variabele lengte. Op een heel knappe manier laat Otterloo zien dat er in die gedichten een structuur zit en dat er als het ware een wiskundige formule te vinden is om het Achterberg-sonnet van het klassieke af te leiden.

In de tweede categorie, die van de pure liefhebber, staan ook mooie staaltjes in deze bundel, bijvoorbeeld de vertalingen van Achterberg-gedichten die Jan Zwemer maakte in het Zeeuws en Hans Werkman en Fré Schreiber in het Gronings. Er bestaat niemand op de wereld die Achterbergs gedichten wel in die talen kan lezen, maar niet in het Nederland, dit soort werk is een uiting van pure liefde. Hier is Kindergraf in het Gronings:

Kiendergrafke

Lutje grafke ligt hier mit zoden glad,
as ofsloten ènd noa eefkes wakker wezen:
n meter grond om aalweer slicht te moaken,
dat veur mor ain moment hom ophoopt haar

tegen aarm van moeke, en nait meer as dat.
En baaide aarms bielaans mien lief omdeel
en denken en denken: woar mout ik nou noartou
mit waig en tobke en ons kienderstoul?

Roemteverlus op rekentje ien geld omzet
veur kistje, liekwoagen en gemaintegrond.
Mien haart krimpt ien mekoar as ik bedenk

hou ales om mie tou voldounen kreeg.
Ik loop mit aal mien moudermelk nog rond
en nou kolft ain mien borsten langzoam leeg.

Zoveel liefde en geleerdheid verdient het om georganiseerd te worden. Toch jammer dat het verdwijnt.

Dodepop is – zolang de voorraad strekt- te bestellen bij r.breman@hotmail.com voor 35 euro exclusief verzendkosten