• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

pas / stap

13 juli 2022 door Jan Renkema 2 Reacties

Verwarwoordenboek vervolg (276)

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

pas / stap                                          

De woorden betekenen hetzelfde, maar er zijn verschillen in gebruik die op een nuanceverschil wijzen.

pas                  plaatsing van de ene voet voor de andere

  • Hij zette er flink de pas in, in de hoop nog op tijd aan te komen.
  • Ach kijk, zie haar eens oefenen op de eerste danspasjes.

stap                 plaatsing van de ene voet voor de andere, vaker met aspect ‘richting’ (?)

  • Ik ben zo moe, ik kan geen stap meer verzetten.
  • Ach kijk, hier een video met de eerste stapjes van onze zoon!

Er zijn personal trainers die een pas minder actief vinden dan een stap omdat je bij stap het werkwoord stappen hebt, en passen ook een heel andere betekenis heeft. Maar dit onderscheid vinden we niet terug in het taalgebruik. Er zijn bewegingstherapeuten die een onderscheid maken tussen een stap en een pas op basis van lengte. Een paslengte zou dan de afstand zijn tussen rechter en linker hielafdruk: je zet één voet naar voren. En een staplengte is dan de afstand tussen de afdruk van twee gelijke hielen: Je zet één voet naar voren, en daarna de andere voet. In deze benadering is een stap dus eigenlijk twee passen. Er is wel een wandelsport waarbij er geen verschil is in lengte; dat is snelwandelen. Dan moet je steeds een voet aan de grond hebben, en dan zijn paslengte en staplengte gelijk. Maar ook dit onderscheid vindt geen steun in het taalgebruik, zoals iedereen met stappenteller kan nagaan. Wel lijkt een stap vaak krachtiger, dynamischer of groter dan een pas.

Stap en pas verschillen dus niet in betekenis. Maar toch is er verschil in gebruik. Zie de volgende foute zinnen.

1. We moeten eerst maar eens stap op de plaats maken.

2. Zo komen we geen pas verder.

3. Ja, ik moet nu eindelijk een pas terugdoen.

4. Kom, gaan we gauw daarlangs, dan kunnen we ze de stap afsnijden.

Hoe kunnen we verklaren dat in deze zinnen steeds het andere woord moet staan? Misschien roept een stap toch eerder het aspect ‘richting’ op. En dan is het begrijpelijk dat we spreken over ‘een pas op de plaats maken’ in 1, ‘geen stap verder komen’ in 2, en ‘een stap terugdoen in 3. En in 4? De uitdrukking ‘iemand de pas afsnijden’ betekent niet dat wij iemand inhalen of een ander blokkeren; dus ook in dit ‘pas’ geen richting als betekenisaspect? Hoe dan ook, ik hoop met deze poging tot een heel subtiel onderscheid een pas in de goede richting te hebben gezet.

Afbeelding van miradil via Pixabay

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Reacties

  1. Thea Summerfield zegt

    14 juli 2022 om 08:22

    Is ‘stap’ niet eerder ‘een opzettelijke beweging’ dan ‘een pas in een bepaalde richting’? Met de nadruk op ‘opzettelijk’?

    Beantwoorden
  2. Henk zegt

    14 juli 2022 om 13:20

    Ik heb de indruk dat ‘stap’ ook een betekenisaspect ‘voet raakt bodem’ heeft, dat bij ‘pas’ ontbreekt. Daardoor heb je wel ‘stappen in de sneeuw’, maar geen ‘passen in de sneeuw’, en kun je wel ‘in de hondenpoep stappen’, maar niets vergelijkbaars doen met ‘pas’. Je kunt ook ‘met luide stappen lopen’ (voet raak bodem), maar niet ‘met luide passen’.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De taal

Die Taal sluit meer, meer ziel, meer wijsheid in,
Dan Platoos school, dan heel Atheen bevatten;
Houdt Waarheid, ja, en echten hemelzin,
En ’t inbegrip der ons verleende schatten.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LOOPMUIS

Niet eenzamer, maar even eenzaam,
welk huis hij kiest of welke plaats,
zijn poten laten hem niet los,
hij loopt, soms eet hij uit zijn poot,
hij loopt,
tot hij zijn graf haalt, inderhaast.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1777 Nicolaas Anslijn
1910 Jo Daan
1941 Ton van der Geest
sterfdag
2013 Marijke Spies
➔ Neerlandicikalender

Media

Nachoem W. Wijnberg

Nachoem W. Wijnberg

11 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

10 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Bespreking vwo-examen Nederlands 2025

Bespreking vwo-examen Nederlands 2025

9 mei 2025 Door Arnoud Kuijpers Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d