Als voorzitter a.i. van het Nederlands-Vlaamse Genootschap voor Taalplezier i.o. wil ik jullie graag op de hoogte stellen van recente sonnettenkransen en sonnettenkransenkransen. Als eerste een krans uit 2020: De middeleeuwen – een standaardwerk, van Frank Fabian van Keeren. Om de een of andere reden heb ik hier op Neerlandistiek nooit aandacht besteed aan dit heel aardige boekje. Vooral de enorme berg clichés die Van Keeren over de lezer uitstort maakt dat het geheel zeer humoristisch wordt; ook drie jaar later.

Karen de Boer heeft in 2022 twee sonnettenkransen geschreven: Ik heb mijn zinnen op een krans gezet en Affrettati lentamente – Haast je langzaam. De eerste vind ik een beetje braaf, de tweede vind ik leuker. Dat is een reisverslag in de vorm van een sonnettenkrans, en die combinatie heeft iets verfrissends. Er is niks mis met een gewone sonnettenkrans, maar als er een gekkigheidje aan gekoppeld wordt, dan wordt het net een tikkeltje origineler en leuker.

Als het om een originele invalshoek gaat, dan moeten we bij de sonnettenkrans ‘papieren tissue’ van Machiel Pomp zijn. Deze krans is niet uitgegeven als apart boekje, maar is een onderdeel van de dichtbundel Het kind met het badwater (pp. 87-102). Ieder sonnet bevat een acrostichon en als je die acrosticha onder elkaar zet, dan krijg je dit minisonnet:

‘papieren tissue’

proppen in een la
avonden vol hoop
potlood, gom, etui
inval, zin, delete 

eindeloze sleur
reviseer, herzie
eigenzinnig man
nietig is-ie niet 

tempert zo ennui
inventieve klus
solitaire dwaas

strikt individu
uiterst mal idee
evengoed de baas

Voor zover ik weet, is dit nog niet eerder gebeurd.

Wat al wel eerder gebeurd is, is dat Olax een sonnettenkransenkrans publiceerde. Op dit moment zijn er zelfs twee nieuwe: Niet langer wil ik wachten: ik ben klaar (uit december 2022) en Gedichtje voor het slapen, ik ben moe (uit januari 2023). Beide kransenkransen zijn geschreven volgens Olax’ beproefde recept van Shakespeariaansachtige sonnetten met mannelijk rijm. Ze zijn ook weer zeer vermakelijk, want ondanks dat de vorm al tijden lang ongewijzigd is, is de inhoud immer weer verrassend. Niet langer wil ik wachten gaat over de zeven hoofdzonden en de zeven deugden (7+7=14). Gedichtje voor het slapen gaat over slaap en slapeloosheid (en vervelen geen moment). Beide bundels passen respectievelijk als nummer 11 en 7 in een groter geheel. Olax is de productiefste sonnettist van dit moment, met acht sonnettenkransenkransen op zijn naam.

Geen sonnettenkrans is Cent Mille Milliards de Poèmes van Raymond Queneau en nieuw is dat werk ook al niet. Onlangs wees iemand me op de internetversie ervan. De papieren Cent Mille Milliards heeft mijn voorkeur, zo met die losgesneden reepjes, maar deze site is toch ook goed gedaan. Taalplezier en wiskundig plezier gaan hand in hand.

Literatuur

Boer, Karen de, Affrettati lentamente – Haast je langzaam, mijnbestseller.nl 2022

Boer, Karen de, Ik heb mijn zinnen op een krans gezet, mijnbestseller.nl 2022

Keeren, Frank Fabian van, De middeleeuwen – een standaardwerk, Uitgeverij Trojka 2020, ISBN 9789464180503

Olax, Gedichtje voor het slapen, ik ben moe, Uitgeverij De Bozige Bui 2023, ISBN 9789464658583

Olax, Niet langer wil ik wachten: ik ben klaar, Uitgeverij De Bozige Bui 2022, ISBN9789464657470

Pomp, Machiel, Het kind met het badwater, Brave New Books 2022, ISBN 9789464481303

Queneau, Raymond, Cent Mille Milliards de Poèmes, Editions Gallimard 1961, ISBN‎ 978-2070104673 + https://wiskunde-interactief.be/6tel_1cent_mille_milliards.html