• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Leven in dienst van een genie

10 april 2023 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Bijna niets gunde Multatuli zijn vriendin Mimi Hamminck Schepel. Hij wilde niet dat ze aan het toneel ging of dat ze zelf een succesvol schrijver zou worden. Hij maakte zoveel ruzie met al haar beste vriendinnen dat ze zich steeds genoodzaakt zag de vriendschap op te zeggen. Toen ze een kind wilde adopteren, voelde ze dat ze dit achter zijn rug om te doen omdat ze anders onaangenaamheden verwachtte. Hoewel ze van goede komaf was, dwong hij haar om met hem tientallen jaren in armoede te leven. Ze moest eerst jarenlang lijdzaam ondergaan hoe hij zijn wettelijke echtgenote ophemelde, en toen deze eenmaal gestorven was, hoe hij logees op schoot nam.

Toch zijn er weinig redenen om te veronderstellen dat Hamminck Schepel heel ongelukkig was. Ze hield van die man, die mogelijk ook warm en teder was, en die ze zag als een genie aan wie ze ook de vele decennia na zijn dood nog zou wijden. Ik denk dat Van Bruggen ook bewust de term ‘genie’ gebruikt aan het einde van haar boek. Dat is een woord dat inmiddels nauwelijks nog zonder ironie gebruikt wordt, maar je kunt een negentiende-eeuwer als Hamminck Schepel niet begrijpen als je dat idee van genialiteit niet in aanmerking neemt – dat we bepaalde mensen van alles vergeven omdat ze zulke uitzonderlijke kwaliteiten hebben.

Het meeste wat Gaia van Bruggen in haar boek Verheven ongemanierd aan feitelijkheden vertelt over het leven van Mimi Hamminck was al bekend, vooral uit de vele documenten in het Verzameld Werk van Multatuli. Maar door het bij elkaar te plaatsen en vooral door het van een nieuwe interpretatie te voorzien, weet Van Bruggen toch een nieuw licht op Mimi te werpen. Ze was geen sloofje, geen weinig geletterde levensgezel van een groot schrijver, geen feeks die haar man weg hield van diens kinderen. Ze was een vrouw die welbewust koos voor een lastig leven, in dienst van idealen die in haar man belichaamd waren.

Mimi Hamminck Schepel was iemand die wist wat ze wilde – de adoptie van haar zoon Wouter was erg ingewikkeld, maar ze zette door –, die zelf schreef, en die tot op hoge leeftijd hield van schaken. Ze koos haar leven niet uit gebrek aan alternatieven.

De biografie van Mimi lijkt onderdeel van een groter project van Van Bruggen over ‘vrouwen rond Multatuli’. Ze is nu bezig met een biografie over Marie Anderson – daar ben ik heel benieuwd naar – en heeft ook een website aan het project gewijd. Van feminisme wilden Multatuli en Mimi niet weten. De vrouw diende de man, of in ieder geval Multatuli. Toch kwamen ze in aanraking met zo’n beetje alle interessante Nederlandse vrouwen uit haar tijd – behalve met Anderson bijvoorbeeld ook met Mina Kruseman.

In haar man zag Mimi vooral de denker en de mens. Ze ergerde zich aan latere lezers en biografen die vooral de gevoelsmens wilden zien, of de stilist. Ze nam mede daarom een groot deel van het werk aan de literaire nalatenschap ter hand, en verzamelde bijvoorbeeld zoveel mogelijk van de brieven die Multatuli bij leven geschreven had en die zij voor het eerst uitgaf. Ze verdedigde haar dode man door dik en dun, maar dankzij haar is er ook ongelooflijk veel materiaal over hem bewaard, inclusief materiaal dat wij die niet meer in ‘genieën’ geloven belastend vinden, en we hebben aan Hamminck Schepel te danken dat we over hem anders dan over willekeurig welke andere schrijver uit de negentiende eeuw een gedetailleerd gedocumenteerd verzameld werk hebben. Zij was daarmee een belangrijke oorzaak waardoor we hem nog steeds als een groot schrijver beschouwen.

Gaia van Bruggen. Verheven ongemanierd. Mimi en Multatuli. Amsterdam: Boom, 2023.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 19e eeuw, biografie, letterkunde, Mimi Schepel, Multatuli

Lees Interacties

Reacties

  1. Gaia van Bruggen zegt

    11 april 2023 om 09:35

    Naar aanleiding van ‘Leven in dienst van een genie’ geef ik graag de volgende aanvulling.
    De VW is de afkorting van de Volledige Werken. (Multatuli, Volledige Werken, uitgegeven door G.A. van Oorschot Amsterdam. Deel I-XXV, 1973-1995.) De laatste brieven zijn van 1887. Mimi leefde tot 1930, en de jaren tussen 1887 en 1930 komen zoals ze beschreven zijn dan ook uit andere bronnen.
    Onder Verzamelde Werken verstaan we De verzamelde werken van Multatuli. Naar tydsorde gerangschikte uitgave bezorgd door zyne weduwe. Tien delen; Amsterdam, Uitgevers-Maatschappy ‘Elsevier’, 1889.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1933 Aad Nuis
sterfdag
1994 Jacob Drewes
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d