• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Vrouwe Grammatica aan de Universiteit van Kaapstad

8 augustus 2023 door Pieta van Beek 4 Reacties

Vreemd, zo vreemd als Vrouwe Grammatica zich voor een Middeleeuwse jongensklas moet hebben gevoeld, zo voelde ik mij tijdens mijn eerste colleges grammatica als Lectorbij het Departement Afrikaans en Nederlands van de Universiteit van Kaapstad. Neem alleen al de weg naar de campus. Die lag halverwege de Tafelberg, en vraag niet hoe ik er zonder auto moest komen toen de racefiets te gevaarlijk bleek, en de twee bussen en de benenwagen vanuit Pinelands veel tijd kosten. Maar ik kwam er, ook dankzij soms een lift van collega Wannie Carstens of studente Sandy.

Nu wist ik wel wat van grammatica. Als mijn vader, docent en auteur van schoolboeken als Vaktekenen en Tekeninglezen voor Metaalbewerking, thuis van de Technische school aan de Rotterdamse Gordelweg kwam met afgeschreven schoolboekjes Nederlands, zat ik als kind zo gelukkig aan die lange Deense tafel die taalboekjes zomaar door te nemen. Te midden van het geroezemoes. Op de lagere school kreeg ik degelijk grammaticaonderwijs, net als op de middelbare- en avondschool. Één voorbeeld van de lagere school is me bijgebleven, omdat ik naar het schoolbord geroepen werd. ‘Pieta, schrijf op wat je hoort’: ‘Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht.’ Even aarzelde mijn krijtje na het eerste schendt, toen schreef ik precies hetzelfde woord naast het vorige. Raar maar waar.

Op de universiteit was taalkunde totaal iets anders, een en al Chomsky, en dan ook nog een grammaticaboek Open zinnen waarin werd aangetoond hoe dubieus sommige indelingen in de grammatica waren. Zeer leerzaam. Gelukkig was er toch nog wat Gotisch, en kregen we een verplicht boek over Historische Taalkunde, maar juist dat interessante hoofdstuk over het Afrikaans moesten we overslaan. Boycot. Wel verplicht en ook uitermate nuttig waren de grammaticaboeken voor het Middelnederlands en Zeventiende-eeuws. De verplichte leeslijsten voor Middeleeuwen en Renaissance waren immers lang, minstens 75 teksten voor het kandidaatsexamen. Bij mijn eerste baan op het Utrechts Stedelijk Gymnasium leek alles in het leerboek grammatica weer vast te liggen.

Maar in het buitenland, in Zuid-Afrika, was Nederlandse grammatica een ander verhaal. Ander land, andere (politieke) context, andere taalgeschiedenis, een land waar men decennialang geen Nederlands gehoord had en waar de voertalen Engels en Afrikaans waren. Men wilde per se dat ik de colleges in het Nederlands gaf, te blij met een native speaker. Vier weken lang, acht colleges per week. werkte ik het voorgeschreven boek Praktiese Nederlands van Gerrit Olivier en Ena Jansen door. Dat boek staat in een eeuwenoude traditie van leerboeken Nederlands in Zuid-Afrika zoals bijvoorbeeld ook Nederlands en Afrikaans van M. de Villiers (1978) of Hollands Manuaal voor Zuid-Afrika van Frederick G. B. Bollen (1916). Het was echt een noodzakelijke cursus, want hoe zouden de studenten immers de rest van de jarenlange studie van Afrikaans en Nederlands kunnen volgen zonder die basiskennis? Of de brontalen in een archief kunnen lezen?

Ik vond Praktiese Nederlands prima, maar soms iets te technisch. Leg maar eens uit aan studenten die niet allemaal Afrikaans en Nederlands studeerden, maar soms ook archeologie of geschiedenis, wat het ‘preteritum’ was. Kort gezegd, de onvoltooid verleden tijd, de korte verleden tijd. Maar juist in het Afrikaans ontbreekt die grotendeels. Bovendien geeft dat Latijnse woord meteen afstand.

Naast nuttige rijtjes uit het grammaticaboek wilde ik ook altijd mooie teksten doorgeven en dus nam ik Gerhardts ‘Er stond bij vertaald uit het Frans’. Over een man die onschuldig gevangen zat, maar geen verhaal had. Slechts een lepel van tin.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Zuid-Afrika

Lees Interacties

Reacties

  1. Hans Anten zegt

    9 augustus 2023 om 09:15

    Wetend dat Pieta’s universiteit de Rijksuniversiteit Utrecht was, zal het grammaticaboek dat toen op het programma stond Over zinnen gesproken zijn, van Thijs Pollmann en Arie Sturm, waarvan in 1977 de eerste druk verscheen.

    Beantwoorden
    • Gaia zegt

      9 augustus 2023 om 20:18

      Gezien het feit dat Pieta Gotisch had en 17e eeuws, zal haar studie eerder dan 1977 hebben plaatsgevonden. Toen waren die nuttige vakken- ik had ze ook in 1967 in Groningen in mijn 2e jaar- al weggerationaliseerd. In Utrecht vermoedelijk ook.

      Beantwoorden
    • Pieta van Beek zegt

      9 augustus 2023 om 23:04

      Klopt! Dank Hans.

      Beantwoorden
  2. rieks folkeringa zegt

    9 augustus 2023 om 16:17

    Een instructief verhaal dat achter mijn honger voor meer in dit reaktiedingetje zich verbergt.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Maarten van der Graaff • Peiskam

ik zit met kruimels op mijn jas in de stiltecoupé
ik word morsiger ik weet iets van poëzie
de forenzen zien het morsige in mij
ik ruik naaldbomen ik ruik potgrond

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ARS POETICA

Waar puin ligt en een oude fiets
keerde mijn schoen een kistje om,
ik keerde op mijn schreden,
keerde het om, ik dacht misschien
ligt het toch liever andersom.

Bron: Het Zinrijk, 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1962 Joseph Endepols
➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d