Achter het achtervoegsel 45

Het kost me iets meer dan een kwartier om vanaf ons huis met de trein op Den Haag CS te geraken. Ideaal dus met rotweer en harde wind. Maar als de weersomstandigheden gunstiger zijn, dan geef ik er toch de voorkeur aan die 11 kilometer te overbruggen met mijn e-bike. Hoewel deze fiets inmiddels een jaar of tien oud is, durf ik hem toch niet zomaar op straat te parkeren als ik een Haags museum of de KB bezoek. Gelukkig beschikt de gemeente Den Haag over verschillende bewaakte fietsenstallingen: de Biesieklette. Behalve in Den Haag zijn er inmiddels ook op andere plaatsen in Zuid-Holland Biesieklettes te vinden, zoals in Maassluis, Naaldwijk, Schiedam, Teylingen, Ter Heijde en Gouda.

‘Frans op z’n Haags’

De naam Biesieklette is een verbastering van bicyclette, het Franse woord voor fiets (‘Frans op z’n Haags’, aldus de Provinciale Zeeuwse Courant van 7 oktober 1998). Bij mij roept het woord daarnaast de associatie op aan een kleine ruimte met een specifieke functie zoals ook het geval is bij bijvoorbeeld wasserette. Maar daar zal het bij de keuze voor die naam niet om te doen zijn geweest. Biesieklette is eenvoudigweg een fonetisch gespelde vorm van bicyclette.

Hoewel Biesieklette vooral bekend is vanwege de openbare fietsenstallingen, doet ze veel meer. Ze verhuurt onder meer fietskluizen en strandrolstoelen voor mindervaliden. De missie van de organisatie luidt volgens haar website als volgt:

Het bieden van passende arbeid aan en het begeleiden van zoveel mogelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt door het bedrijfsmatig exploiteren van fietsenstallingen en aanbieden van verwante diensten en producten waar de mens centraal staat.

40 jaar oud

Biesieklette bestaat al meer dan 40 jaar. De eerste vermelding van deze bewaakte fietsenstalling in Delpher dateert van 1983. Het dagblad Trouw meldt dat op maandag 18 juli van dat jaar Scheveningse badgasten hun tweewieler voor vijftig cent in bewaring kunnen geven bij een bewaakte fietsenstalling aan het Zwarte Pad. Het is een project van de stichting De Nieuwe Aanpak, die initiatieven ondersteunt waarbij werkloze jongeren met behoud van hun uitkering aan de slag kunnen gaan. Door het volgen van een cursus fietsenhersteller van de BOVAG kunnen zij bovendien hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten. Onder de zes vrijwillige fietsenbewakers bevonden zich ook werkloze ex-gedetineerden die via Delinkwentie en Samenleving onderdak hadden gevonden bij het project (Trouw, 13 oktober 1983). Die stichting stelt zich ten doel vooroordelen jegens mensen met een justitieel verleden uit de wereld te helpen (De waarheid, 19 oktober 1983).

In een paar jaar tijd groeit het aantal Biesieklettes in Den Haag gestaag. De Telegraaf wijdt op 28 december 1985 een artikel aan de opening van de zesde bewaakte fietsenstalling, naast het gemeentehuis aan het Burgemeester de Monchyplein. Interessant feitje: in de twee jaar dat de Biesieklettes bestaan is er van de 200.000 gestalde fietsen geen enkel exemplaar gestolen! Ruim een decennia later kunnen fietsers al op 21 plaatsen in Den Haag en omgeving hun fiets met een gerust hart daar stallen.

Hoewel de Biesieklette vanzelfsprekend plaats biedt aan fietsen van pluimage, zou één model wat mij betreft met nog meer egards behandeld dienen te worden als zij een veilig heenkomen zoekt: de maxinette.

Boodschappenfiets voor moeder

Aan het begin van de jaren zeventig duikt de eerste advertentie voor dit model van het merk Gazelle op. In de Leeuwarder Courant van 10 mei 1971 prijst een rijwielhandel uit de Friese hoofdstad de Maxinette aan als ‘de boodschappenfiets voor moeder’. Waarom dat zo is, wordt duidelijk uit de advertentie: 24-inchwielen, een lage instap en een grote mand voorop.

Tijdens de Tweewieler-RAI die van 25 februari tot 2 maart 1980 werd gehouden presenteerden fietsfabrikanten allerlei nieuwigheden op het gebied van de fiets en het fietsen. Maar de journalist van de Leeuwarder Courant die op 22 februari 1980 rondloopt in het eldorado voor de fietsliefhebber heeft niet alleen oog voor wat er nieuw is. Hij heeft ook oog voor het praktische. Over het tentoongestelde van Gazelle merkt hij op dat de fabriek uit Dieren twee pure gebruiksdoelfietsen weer onder de aandacht van het publiek brengt: ‘de deelfiets Kwikstep en de boodschappenfiets (Maxinette)’.

De Maxinette was in de eerste plaats bedoeld om veilig op en af te stappen bij een fiets die topzwaar was geworden door boodschappen in de bijgeleverde mand of in tassen aan het stuur. Ook voor – oudere – mensen die moeite hadden met opstappen, bood de Maxinette met zijn 10 centimeter lager frame uitkomst. Het was zelfs mogelijk om aan het achterwiel aan beide zijden steunwielen te plaatsen om beter in balans te blijven. De vraag naar dit model fiets is weliswaar niet bijzonder groot, maar omdat Gazelle pretendeert fietsen voor iedereen te maken, zat de fiets in hun totaalpakket (Trouw, 24 februari 1988).

In advertenties van lokale rijwielhandelaren en van particulieren wordt de doelgroep van de fiets vaak vermeld: ‘een handige boodschappendoener voor het hele gezin’ (1979), familiefiets (1982), senioren en dames met kleine lichaamslengte (1995), seniorenfiets (1997), meisjesfiets (1997),  ‘ideaal voor klein of ouder pers.’ (1999), damesfiets (2000).

Waarom het model Maxinette heette, kon de klantenservice van Koninklijke Gazelle mij niet meedelen. Wel wist een medewerker mij te vertellen dat de productie in het jaar 2005 is stopgezet. En al zit dit model niet meer in het assortiment van de rijwielfabrikant, tweedehands is de fiets met de lage instap nog gemakkelijk te verkrijgen, bijvoorbeeld via Marktplaats. Zo kun je zelfs met rotweer en harde wind gemakkelijk opstappen. En als je bang bent dat dit bijzondere model gestolen wordt, stal hem dan in een Biesieklette, of een andere bewaakte fietsenstalling.