Confuc (6)

– Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen?

– De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan.

De vicepremier vervangt de premier. Zij begint met mededelingen over de nieuwe ministeriële commissie Economie en Natuurherstel, zeg maar de nieuwe Stikstofcommissie, om nu eindelijk ‘Nederland van het slot te halen’. Daarna volgt een mededeling over het tijdspad naar de Voorjaarsnota, met de mooie beeldspraak: “De rails zijn gelegd, de eindbestemming is bereikt en vandaag hebben we de trein op gang gebracht.” Tot slot volgt nog een opmerking over de diefstal in het Drents Museum en lof voor de politie die zo snel al drie verdachten heeft opgepakt.

Maar in de media is iets anders aan de hand. In het Belastingplan-2025 staat een maatregel om de btw op sport, cultuur, media en boeken te verhogen, van 9 naar 21 procent. Deze maatregel krijgt echter onvoldoende steun in de Kamer. Daarom moet het kabinet op zoek naar andere financiering voor overheidsinkomsten. Het gaat om een bedrag van 1,3 miljard op een totaal van ongeveer 425 miljard. Dat zou dan bijvoorbeeld btw op openbaar vervoer kunnen zijn of op geneesmiddelen. Maar nu is er een voorstel uitgelekt voor een algehele btw-verhoging, van 21 naar 21,4 procent, waardoor de prijzen in de supermarkt nog hoger worden. Via X en andere media nemen de coalitiepartijen daar direct  één voor één afstand van. Dat heeft in Den Haag gezorgd voor veel verbazing. Een goede journalist stelt hier uiteraard een vraag over.

Journalist
Was die verbazing er ook in de ministerraad?

Welk antwoord zou u geven? Met het antwoord ‘ja’, neemt het kabinet afstand van de coalitiepartijen. Met het antwoord ‘nee’ vindt het kabinet het kennelijk normaal dat er via de media alvast een schot voor de boeg gegeven wordt, waardoor de Kamer minder invloed krijgt. En het antwoord dat hierover geen mededeling kan worden gedaan, wekt de suggestie dat er wel degelijk iets aan de hand is. Hier het antwoord van de vicepremier:

Vicepremier
Nou, ik heb van mijn collega Keijzer geleerd dat lekken echt heel veel voorkomt in Den Haag. En dat het ook van alle jaren is en van alle tijden. Maar het is wel pijnlijk voor de betrokkenen. Of het dit onderwerp nou is of een ander onderwerp. Je bent ergens mee bezig. Het is niet voldragen. Het ligt zomaar op staat. En er is een heleboel kwaad geschied zonder dat het eigenlijk nog voldragen was. Dus dat is wel eens lastig.

De vraag over verbazing wordt subtiel ter zijde geschoven. In plaats daarvan komt er een korte beschouwing over het lekken van informatie, met een verwijzing naar een coalitiegenoot en een invoelende opmerking dat het zo pijnlijk is voor betrokkenen. Een sublieme gespreks-move! De toon is niet bitter of beschuldigend, maar nuchter en zonder drama: Er wordt veel gelekt en het is ‘wel eens lastig’. Tegelijk horen we ook een oordeel over het voorstel, ‘niet voldragen’. Dus, is het eigenlijk een mediastormpje in een glas water bij het spreekgestoelte van een vicepremier. In zo weinig woorden zoveel zeggen, dat is klasse!

Maar journalisten vragen door. Hoe moet het nu verder? Is die algehele btw-verhoging nu echt van tafel? Hier het slot van de persconferentie.

Journalist
Ik vond het sowieso een onhandig voorstel van de staatssecretaris die toch in de campagne met zijn partij, en het regeerakkoord staat er ook bol van, de mond vol had van bestaanszekerheid, om dan te komen met een algehele btw-verhoging.

Vicepremier
Nou, dat plan wordt dus niet gesteund. Dus het is ook geen optie.

De journalist begint met een oordeel over het voorstel, maar voordat er een vraag kan komen, interrumpeert de vicepremier met de opmerking dat zo’n oordeel niet meer relevant is omdat het plan geen steun krijgt. Zo hoeft er niet meer gesproken te worden over het voorstel zelf. Daarna volgt nog een concluderende met een constructief antwoord:

Journalist
Kortom: dit gaat niet gebeuren?

Vicepremier
Ik ga ervanuit van niet. Ik denk dat je gewoon naar iets anders gaat zoeken in plaats van dit conflict op te gaan zoeken. Ik denk dat we dat gewoon moeten vermijden.

Dank jullie wel.

Toch wel spannend, zo’n vraag-antwoordspel. En dan te bedenken dat er snel een nieuw voorstel moet komen omdat anders het Belastingplan-2025 gewoon doorgaat, met de btw-verhoging op sport, cultuur, media en boeken.