Vandaag begint een estafettestaking van de Nederlandse universiteiten. Op een enkele kleine lokale staking na is dit sinds mensenheugenis niet gebeurd, dat het personeel van de Nederlandse universiteiten in actie komt. Het lijkt er op dat op ieder van de 14 universiteiten de komende tijd wel iets zal gebeuren.
En er is alle reden voor. Rationeel is er geen enkele goede grond voor de afbraak die de regering voorheeft, en voor de draconische maatregelen die bestuurders her en der in het land al nemen. Emotioneel is er teleurstelling, over de vele gebroken beloftes waarop bijvoorbeeld zoveel van onze collega’s hebben besloten hun loopbaan hier in Nederland temaken. Woede, over een minister die zonder ogenschijnlijk veel te hebben nagedacht nu al zoveel schade heeft aangericht. Angst dat Nederland in een wereld waarin afkeer van het redelijke argument en zorgvuldig uitzoeken hoe de werkelijkheid in elkaar zit, kopje onder zal gaan.
Ik loop inmiddels lang genoeg rond op de universiteit om eerdere periodes van bezuiniging te hebben meegemaakt. Maar dit is anders. Dit gaat niet alleen maar om de baantjes van deze of gene, dit gaat ook niet om een enkele universiteit, een enkele studierichting of faculteit. Dit is een frontale aanval op het hele universitaire systeem zoals dit in de afgelopen 450 jaar in Nederland is opgebouwd, en zoals het in de wereld al sinds de middeleeuwen bestaat.
Wetenschappers zijn over het algemeen brave burgers. Ze doen hun werk zo graag, dat ze al heel lange tijd structureel overwerken. Ze houden van argumenteren en redeneren. Ze gedijen over het algemeen goed in een democratie, en ze dragen op allerlei manieren bij aan de samenleving: economisch, maar ook door steeds op zoek te gaan naar nieuwe manieren om te kijken naar de mens en de samenleving.
Het is voor velen van ons ook niet mogelijk om dit allemaal los te zien van de aanslagen op de wetenschap die elders plaatsvinden: in Hongarije, bijvoorbeeld, of in Amerika. Er zijn krachten aan het werk die graag zien dat de instituties waarop onze democratische rechtsorde staat, zo snel mogelijk omvallen. Wij willen dat niet laten gebeuren.
Dus gaan alle universiteiten een voor een staken. Nu is dat nog maar een dag, maar de teleurstelling, de woede, en de angst zijn zo groot dat er ook al een nog grotere nationale gebeurtenis wordt gepland. En zolang de afbraak niet gestopt wordt, zullen we doorgaan, en zullen de acties steeds disruptiever worden: een staking van één dag betekent dat er een college niet doorgaat, een tentamen wordt uitgesteld, afspraken niet op een dag kunnen worden gemaakt. Maar er kan ook langer gestaakt worden, zodat gaandeweg mensen het gaan merken. De studenten bijvoorbeeld, die over het algemeen trouwens veel sympathie hebben, want ook zij zien hun toekomst verkruimelen.
We leven in ongekende tijden. Het is nu tijd om op te staan en luid onze stem te laten horen.
A.s. donderdag staakt Neerlandistiek mee. De site gaat dan de hele dag op zwart.
Informatie over de lokale acties is te vinden bij WOinActie. Ik ben lid van die groep.
Hieronder een lijst met universiteiten waarvan de stakingsdata nu bekend zijn:
10 maart 2025 Universiteit Leiden, campus Leiden en Den Haag, samen met Hogeschool Leiden
11 maart 2025 Universiteit Utrecht, samen met Hogeschool Utrecht
13 maart 2025 Radboud Universiteit Nijmegen, samen met HAN Hogeschool en ArtEZ University of the Arts
17 maart 2025 Universiteit van Amsterdam, samen met de Hogeschool van Amsterdam
18 maart 2025 Rijksuniversiteit Groningen
25 maart 2025 Universiteit Twente
08 april 2025 Erasmus Universiteit Rotterdam
10 april 2025 Tilburg University
14 april 2025 Wageningen University & Research
15 april 2025 Universiteit Maastricht
Een uitstekende helikoptervisie, Marc. Vooral die zin dat deze staking voor het eerst in de 450-jarige geschiedenis van de universiteit plaatsvindt, is m.i. heel sterk. Of het helpt…? Als we niets doen, weten we zeker dat er niets gebeurt.
Het moet helpen. Het gaat niet alleen om deze bezuinigingen en deze aanslag. Het gaat om veel meer. Het gaat om de rechtsstaat en de democratie, om het recht en de mensenrechten. Als we niets doen (of te weinig, met te weinig urgentie, met te weinig wetenschappers en andere burgers die de schouders eronder zetten en hun proteststem luidkeels laten horen: ‘Dit willen we niet in Nederland’), weten we zeker wat er wèl gebeurt. Dan wordt in Nederland ons eigen ‘1984’ uitgerold.
De rode loper ligt al klaar. Er is al jarenlang vlijtig en allang niet meer in stilte aan gewerkt. Niet door de criminelen en de drugsmaffia, zoals de regering ons wil doen geloven, maar door onze eigen overheid. De Toeslagenaffaire is het bekendste voorbeeld van. Er zijn er veel meer.
Lees bijvoorbeeld het boek ‘Het geluid van de stilte’ van strafrechtadvocaat Inez Weski. En dan niet gefocust op de smeuïge details van haar arrestatie en spoorloos verdwijnen in een ondergrondse bunker van Justitie (hoewel juist die passages lezen als een trein). Maar op de juridische kaders die daarbij door het Openbaar Ministerie stelselmatig zijn overtreden. Een ontwikkeling die niet op zichzelf staat, zoals Weski in haar boek uiteenzet, maar schering en inslag. Ze schetst tal van concrete voorbeelden, de niet mis te verstane oordelen van de hoogste rechters in Nederland over zulke creatieve uitstapjes buiten de wet, en beschrijft hoe het Openbaar Ministerie ongehinderd voortgaat op het ingeslagen pad, met grote minachting voor de strafrechtelijke kaders en de rechterlijke uitspraken. Angstaanjagend. 1984. Belangrijk boek, een zoveelste waarschuwing. En dan hebben we het nog niet gehad over de internationale kaders waarbinnen deze ontwikkelingen plaatsvinden.
Het moet helpen.
Wie doen er eigenlijk mee? Ik las over een lezing door een wetenschapper op de univ Leiden vandaag. Benieuwd hoeveel
En hoe is die staking praktisch gezien? Geen lessen… maar dan?
En waar staakt men precies tegen? Ik begreep dat de universiteiten zelf ook al bezuinigden, voordat dit kabinet er kwam.
Van die vragen die je dan toch even stelt.
Ik ben altijd pro-staking en pro-hogere lonen, maar niet elke bezuiniging is een drama an sich. In Nederland bestaat de neiging te denken: ‘Probleem? Zak geld erbij! Opgelost.’
Erg naief, en mensen van de ratio, wetenschappers dacht ik, hadden dit na een aantal decennia ook kunnen bedenken, zelfs een dilettant als ik ziet op alle terreinen (zorg, ontwikkelingshulp etc) dat het niet zo werkt.
Maar geld erbij kan voor meer problemen zorgen (komt op verkeerde plekken), en geld eraf voor minder.
Reorganiseren.
Even een reactie van een buitenstaander.
Als ik het allemaal goed begrijp kent het hoger onderwijs lumpsum-financiering, 11 miljard, aangevuld met collegegeld en externe financiering. De bezuiniging zal alleen de lumpsum betreffen, d.w.z. dat ruim 9 % van de overheidsfinanciering wegvalt. Ik kan me goed voorstellen dat dat leidt tot teleurstelling. Maar als de financier van het hoger onderwijs kosten wil besparen kan ik dat met de beste wil van de wereld niet als irrationeel zien.
De besturen zullen aan de slag moeten. Het is misschien te hopen dat het niet uitdraait op blind toeslaan van de kaasschaaf, maar dat er voldoende bestuurskracht wordt gevonden om wat het zwaarst is het zwaarst te laten wegen.
Sterkte, dames en heren!
Ik zou, als Nijmeegse student NTC, toch ook nog willen benadrukken dat ik het heel fijn zou vinden als ál mijn docenten mee gingen doen met de staking op donderdag. En mochten er medestudenten zijn die dit lezen (lezen die dit?) ook vragen om de colleges die toch doorgaan niet bij te wonen. Stakingbreken is niet netjes! Het gaat om onze toekomst!