Het is even zoeken naar het goede woord. Er wordt volop over geschreven, gepraat en geklaagd. Tot nu toe hoorde en las ik woorden als chaos, deconfiture, demasqué, meltdown, ramsjpolitiek en natuurlijk puinhoop, puinbak en puinzooi.

Ik heb het vanzelfsprekend over Nieuw Sociaal Contract (NSC), de partij voor Beter Bestuur, die het kennelijk een voorbeeld van goed bestuur vindt om een kabinet dat al gevallen is de rug toe te keren – een unicum in onze parlementaire geschiedenis. Negen bewindslieden stapten op, Nederland bestuurlijk nog verlamder achterlatend dan het al was. ‘Ik heb hier echt geen woorden voor!’, hoorde ik verscheidene mensen zuchten.

Maar goed, ik schrijf over woorden. En dan speciaal over de geschiedenis van woorden, soms ingebed in zinnen die een enigszins opiniërende indruk kunnen maken. Het was dus moeilijk kiezen, maar ik ga voor shitshow. Echt niet te geloven wat een ongelooflijke klerezooi de politiek er de afgelopen twee jaar van heeft gemaakt. Ik kan me beter dan ooit voorstellen dat mensen nu zeggen: ‘Ik ga niet meer stemmen, ik heb geen vertrouwen meer in de politiek.’ Een ongekende Haagse shitshow kortom. Vrij vertaald: een politieke poeppresentatie.

Poep

Shitshow is een betrekkelijk jong woord. De vroegste vindplaats in de Oxford English Dictionary dateert van 1976. Een jaarboek over mensenrechtenschendingen schreef toen: ‘We don’t want this shit-show any longer.’ In Nederlandse kranten is dit Engelse leenwoord sinds 1992 te vinden, de Dikke Van Dale vermeldt hetsinds januari 2023. Met als definitie: ‘Chaotische toestand waarbij van alles misgaat.’

Shitshow is een relatief grof woord. Ik vermoed dat het niet vaak in Engelstalige parlementen wordt gebruikt. Nederlandse politici nemen het wel in de mond. Dat doen zij sinds 2022. De eerste die het in een Kamerdebat gebruikte was Sandra Beckerman, lid van de Tweede Kamer namens de SP. In een debat over de aanpak van het stikstofprobleem zei ze, kort voor de val van kabinet-Rutte IV: ‘Wij hebben geen zin om naar een soort shitshow te gaan zitten kijken, of in goed Nederlands: naar een poepvoorstelling.’

Moraalridders

Sinds de beëdiging van het kabinet Schoof is de frequentie van het woord shitshow zowel in kranten als in de Kamer toegenomen. Dat kabinet werd op 2 juli 2024 geïnstalleerd. Twee dagen later, bij een debat over de regeringsverklaring, zei Jimmy Dijk van de SP: ‘Soms denk ik weleens als ik daar sta en met jongeren aan het praten ben: wat een verstandige jonge mensen hebben wij! Die zien dit. Ik heb vandaag heel vaak gezegd en ik ga het nu ook zeggen: die zien deze shitshow.’

Er was een tijd dat grove taaluitingen in de Kamer niet in de notulen werden opgenomen. Ze werden wel genoteerd, maar alleen in het zogenoemde lijkenregister – niet in de officiële Handelingen. Dat veranderde in 2001. Sindsdien wordt alles woordelijk vastgelegd, inclusief zinnen als: ‘Effe dimmen, flapdrol.’

Een goede beslissing, vind ik. Zo kunnen ook toekomstige generaties teruglezen wat een ergerniswekkend, tenenkrommend falen dit experimentele kabinet was. Een waar rampkabinet. Mede dankzij de PVV natuurlijk, maar mijns inziens toch bovenal met dank aan de moraalridders van de Beter Bestuurs-partij.