Door Bas Jongenelen Het verhaal van de Ierse abt Brandaan die een zeereis onderneemt en allerlei vreemde dingen meemaakt, was populair in de Middeleeuwen. Het verhaal van de Ierse abt Brandaan die een zeereis onderneemt en allerlei vreemde dingen meemaakt, is populair in onze tijd. De afgelopen jaren zijn er diverse boeken uitgegeven met als titel De reis van Sint Brandaan, … [Lees meer...] overDe reis van Sint Brandaan
Uit een Tongerschen dichtbundel der XVIe eeuw
Door Bas JongenelenOnlangs bestelde ik via www.addall.com bij een Brussels antiquariaat het boekje Uit een Tongerschen dichtbundel der XVIe eeuw. Dit is een uitgave uit 1925 en de oplage was 200 exemplaren. Het door mij aangeschafte exemplaar bleek nummer 9 te zijn en het handexemplaar van één van de twee editeurs. Kijk, dat is altijd leuk. Maar er is iets bijzonders … [Lees meer...] overUit een Tongerschen dichtbundel der XVIe eeuw
Nieuwe pictogrammen bij de NS
Door Bas JongenelenVorig jaar mei had ik het over het pictogram dat aangaf dat het verboden is om geen flessen uit het raam te gooien. Pictogrammen zijn handig, omdat niet iedereen E Pericoloso Sporgersi op de juiste wijze weet te interpreteren. Tegenwoordig hebben de Nederlandse Spoorwegen nieuwe pictogrammen die recht doen aan de belevingswereld van de moderne mens. … [Lees meer...] overNieuwe pictogrammen bij de NS
Stoppen
Door Bas Jongenelen Vorig jaar plaatste ik mijn eerste bericht op Neder-L. Een jaar lang heb ik iedere week een berichtje geplaatst, maar met die regelmaat ga ik nu stoppen. Ik zal mijn tijd en energie anders moeten gebruiken, omdat ik van het NWO een beurs gekregen heb om een proefschrift te schrijven. Deze beurs is speciaal voor leraren om gedurende vier jaar twee … [Lees meer...] overStoppen
Elckerlijc in het VO
In het januari-nummer van Levende Talen Magazine hebben Peter Kortz en ik een artikel gepubliceerd over Elckerlijc. Of beter: of Elckerlijc wel voorkomt in lesboeken voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. De conclusie stemt ons droevig: Elckerlijc komt niet voor. Bijna niet. Vroeger trouwens wel. … [Lees meer...] overElckerlijc in het VO
Jan van Doesborch, Refreynen int sot amoureus wijs
Oproep Hoewel de volledige tekst van de refereynen van Jan van Doesborch online staat op DBNL, ben ik toch op zoek naar de papieren versie van de editie Kruyskamp (het origineel uit circa 1524 is natuurlijk helemaal te veel gevraagd). Heeft iemand die editie onterecht in zijn boekenkast staan? www.boekwinkeltjes.nl en www.addall.com geven geen soelaas, daarom dus via deze … [Lees meer...] overJan van Doesborch, Refreynen int sot amoureus wijs
Muis en de tweefasenstructuur
Er bestaat geen recept voor een goed boek. Genoeg mensen hebben in het verleden geprobeerd het geheim van de literatuur te doorgronden, genoeg mensen proberen het nu en genoeg mensen zullen dat in de toekomst proberen. En gelijk hebben ze, of beter: gelijk hebben we, want ik ben ook zo iemand. Er zijn wel wat ingrediënten die behoorlijk goed kunnen werken: bij een … [Lees meer...] overMuis en de tweefasenstructuur
Nieuw! Uitgeverij Link
Als we de kranten mogen geloven, dan gaat het heel slecht met de boekenbranche. Er wordt steeds minder gelezen, er worden steeds minder boeken verkocht. Uitgeverijen fuseren, boekhandels richten koffiecorners in om nog een beetje omzet te draaien. In dit geweld van de neerwaartse spiraal is er iemand die gewoon gelooft in het boek en die nu gewoon een uitgeverij opricht: Jürgen … [Lees meer...] overNieuw! Uitgeverij Link
Gerrit Komrij-prijs
Dit jaar is voor het eerst de Gerrit Komrij-prijs uitgereikt: aan Ingrid Biesheuvel voor haar vertaling van Middelnederlandse Arturverhalen. Gefeliciteerd, mevrouw Biesheuvel, met uw prachtige boek en met de wat minder prachtige bokaal. De vraag is wie deze prijs in 2013 krijgt. Tips kunt u vanaf nu insturen. … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs
Afscheid van 2012, afscheid van de literatuur
Afgelopen week hield een van mijn studenten een presentatie over Het afscheid van de literatuur, de geschiedenis van een ontwaarding 1700-2000van William Marx (voor € 8,99 bij De Slegte). Vanwege die presentatie moest ik mij weer in dit boek verdiepen. Hoewel ik Marx een slordige denker vind, heeft hij op een bepaalde manier wel een punt. Hij is slordig op het gebied van … [Lees meer...] overAfscheid van 2012, afscheid van de literatuur
Drie minnaars in de klas
Eén van de leukste kluchten uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis is het zestiende-eeuwse Een speel van drie minners. Er is inmiddels een moderne vertaling van: De drie minnaars: de bankier, de manager en de makelaar. Ik zou zeggen: 'Lees die klucht.' Maar misschien zijn er wel docenten Nederlands onder ons die deze tekst in de klas willen gebruiken. In dat geval is … [Lees meer...] overDrie minnaars in de klas
Juryrapport Gerrit Komrij-prijs 2012
De eerste Gerrit Komrij-prijs gaat naar Ingrid Biesheuvel voor haar boek De ridders van de Ronde Tafel (Uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep). Het boek geeft de moderne lezer kans om te duiken in de wereld van koning Artur. De vertalingen van de belangrijkste Middelnederlandse Artur-verhalen zijn én wetenschappelijk verantwoord én ze lezen als een moderne roman. … [Lees meer...] overJuryrapport Gerrit Komrij-prijs 2012
Neder-L in NRC
Gisteren schreef Ewoud Sanders in NRC Handelsblad (hij heeft daar iedere maandag een taalrubriek, 'Woordhoek') een artikel over de Middelnederlandse scheldwoorden uit Neder-L: … [Lees meer...] overNeder-L in NRC
Middelnederlandse scheldwoorden 12 (slot)
Nou, we zijn er hoor. Heel Mak is doorgewerkt en alle scheldwoorden zijn eruit gefilterd. Dit is het laatste restje. Maar als je alle scheldwoorden bij elkaar zou willen hebben, moet je dan zelf alle twaalf afleveringen bij elkaar voegen? Nee hoor, dat is al gedaan (met dank aan Carlien van Kampen); de volledige lijst staat gewoon in aflevering 1. De eerste lijst is daar … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 12 (slot)
Oogrijm
Na bijna vierenhalf jaar zanglesKwam er een tophit voor The BanglesDe mooie meisjes zongen samenHet stemmige Eternal Flame … [Lees meer...] overOogrijm
Literatuurmethodes in het vo
Ik vroeg me onlangs af welke literatuurmethodes er gebruikt worden in het voortgezet onderwijs. Vandaar dat ik een kleine enquête uitgezet heb, met maar twee vragen: Welke literatuurmethode wordt er op jouw school gebruikt op havo, en: Welke literatuurmethode wordt er op jouw school gebruikt op vwo? Veertig scholen gaven antwoord, de meeste uit het zuiden van Nederland (Breda, … [Lees meer...] overLiteratuurmethodes in het vo
Beatrijs in het Hongaars
De basis van het Nederlandse Beatrijsverhaal is een legende die door Caesarius van Heisterbach opgetekend is in het Latijn (moderne Nederlandse vertaling is in 2003 uitgegeven door Uitgeverij Voltaire; deze uitgeverij heeft geen eigen site). Deze legende is een mooi voorbeeld van Europese literatuur, omdat het Latijn in de Middeleeuwen door heel Europa gelezen en gesproken … [Lees meer...] overBeatrijs in het Hongaars
Vijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder – deel 2
Handschrift van de Sint-Sebastiaansbroederschap in Brussel uit 1468, opnieuw ingebonden in 1697.Gisteren berichtte ik over de ontdekking van een vijftiende-eeuws handschrift op een Brusselse zolder. De informatie was erg summier, de pics waren erg low res, maar vandaag is er meer informatie vrijgekomen en zijn de foto's een stuk beter. … [Lees meer...] overVijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder – deel 2
Vijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder
Lezers, ga eens heel gauw uw zolder opruimen! Er kan zo maar iets bijzonders liggen. Nee, geen schilderij van Rembrandt, en de opbrengst van de Zilvervloot heeft Piet Hein er ook niet gestald. Maar een vijftiende-eeuws handschrift? Dat zou zo maar kunnen. Nodig in ieder geval handschriftjager Remco Sleiderink uit, de Indiana Jones van de mediëvistiek. Hij heeft onlangs een … [Lees meer...] overVijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder
Middelnederlandse scheldwoorden 11
Vulpen is het mooiste woord uit de scheldwoordenlijst van vandaag (het eerste deel staat hier). Het is al een behoorlijke tijd een soort pen, maar in de vijftiende eeuw betekende het duivelsjong. Kijk, dat heeft Mak toch maar mooi voor ons uitgezocht en opgeschreven. In ieder geval kunnen we elkaar ook deze week weer ouderwets tegen elkaar tekeer gaan. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 11
Middelnederlandse scheldwoorden 10
Toen ik begon aan een inventarisatie van de scheldwoorden die Mak noemt in zijn woordenboek, had ik geen idee dat ik tot meer dan tien episodes zou komen. Dit is nummer 10 en het eind is nog niet in zicht. Hoewel, het eind begint in zicht te komen. Als het om Middelnederlandse scheldwoorden gaat, ben ik een echte schosmuzeel. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 10
Middelnederlandse scheldwoorden 9
De serie Middelnederlandse scheldwoorden is weer toe aan een update. De eerste aflevering staat hier, nummer 9 hieronder behandelt de letters P en Q uit de woordenlijst van Mak. De omschrijving van het eerste woord 'Paddaert' is niet negatief: 'vent of kerel'. Is Mak hier niet een beetje te aardig? Het woord komt uit refereyn CXXXVIII uit de bundel van Jan van … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 9
Hebban olla vogala
'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?' is niet het oudste Nederlandse zinnetje, maar het is wel een van de bekendste. Het heeft diverse mensen geïnspireerd tot kunst. Zo is er een dansvoorstelling van, een freejazzrocknewwavesong en een luisterliedje. Het Klokhuis is er ook mee aan de haal gegaan en het resultaat is een … [Lees meer...] overHebban olla vogala
Oapen
Onlangs werd ik gewezen op een interessant boek over Vondel, interessant omdat het werk van Vondel langs alle kanten belicht werd. De titel is briljant door zijn simpelheid: Joost van den Vondel (1587-1679), Dutch Playwright in the Golden Age. Minder briljant vond ik de prijs: € 169,-. Honderdnegenenzestig euro. Dat is nogal wat. Gelukkig is de redding nabij, want een … [Lees meer...] overOapen
Middelnederlandse scheldwoorden 8
Het punt met de lijst van Middelnederlandse scheldwoorden is dat de bronnen van J.J. Mak vooral literair zijn. Dit betekent dat veel van de scheldwoorden in het wild niet voor zijn gekomen, maar artificieel zijn. Vooral in kluchten en satirische teksten werd gescholden en ik heb zo het vermoeden dat schrijvers vaak leuke scheldwoorden bedachten - alles voor een gulle lach, … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 8
