Afgelopen woensdag overleed dichter Rutger Kopland. Zijn bekendste gedicht is 'Jonge sla':Alles kan ik verdragen,het verdorren van bonen,stervende bloemen, het hoekjeaardappelen kan ik met droge ogenzien rooien, daar ben ikwerkelijk hard in.Maar jonge sla in september,Net geplant, slap nog,In vochtige bedjes, nee.In 1977 verscheen de Engelse vertaling, in de bundel An empty … [Lees meer...] overRutger Kopland
Gerrit Komrij-prijs
Afgelopen donderdag overleed Gerrit Komrij, een man met een scherp oog voor poëzie. Behalve dichter was hij ook bloemlezer; juist daar kwam dat oog goed van pas. Komrij richtte meesterlijk de spotlights op gedichten die min of meer vergeten waren. Zijn magnum opus is uiteraard het overzicht van duizenden gedichten uit de Nederlandse literatuur, Komrij was snugger genoeg om … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs
Drie minnaars
Morgen verdedigt Chantal van Hest op de lerarenopleiding Nederlands in Tilburg haar bachelor-scriptie over leesvaardigheid van literaire teksten. Voor die scriptie heeft zij Een speel van drie minners vertaald in modern Nederlands. Deze zestiende-eeuwse klucht is een variant van ATU 1730, ook wel The entrapped suitors genoemd. De klucht is te leuk om niet … [Lees meer...] overDrie minnaars
Werkwoordspelling: welke fouten maken de beste spellers?
Het afgelopen schooljaar zijn Tom Borsten en ik bezig geweest met een groot onderzoek naar werkwoordspelling. We hebben hierover gepubliceerd in Onze Taal. We vonden het echter nodig om nog een stapje verder te gaan, want we wilden weten wat voor soort fouten mensen maken. Hier het verslag van onze foutenanalyse. … [Lees meer...] overWerkwoordspelling: welke fouten maken de beste spellers?
Wat zegt het hondje (2)
Vorige week schreef ik een wedstrijd uit, ik vroeg mij namelijk af wat het meest kenmerkende geluid van de mens was. Hondjes zeggen 'Waf', poesjes 'Miauw' en koetjes 'Boe'. Maar wat zegt de mens?Het belangrijkste verschil tussen mens en dier is de taal. Natuurlijk kunnen dieren ook met elkaar communiceren, bijen kunnen elkaar vertellen waar mooie bloemen te vinden zijn, … [Lees meer...] overWat zegt het hondje (2)
Wat zegt het hondje?
Volgens mij trekken dieren zich weinig aan van landgrenzen, ook taalgrenzen zijn aan hen niet besteed. Een Nederlands paard hinnikt precies als een Spaans paard (maar in Spanje hinnikt hij wel wat harder, vandaar dat Spanjaarden een paard /kabaal/ noemen - doch dat geheel terzijde). Mensen hebben de slechte eigenschap dat zij dingen op willen schrijven en zij hebben daarvoor … [Lees meer...] overWat zegt het hondje?
Bas Jongenelen: Geen zorgen voor de toekomst van de neerlandistiek
Een pessimist noemt zich vaak optimist met realiteitszin. Hoe een optimist zich noemt, weet ik niet. Wel weet ik dat veel mensen pessimistisch zijn over het schoolvak Nederlands en de vervolgstudies daarop: de neerlandistiek. Er worden veel zorgen gemaakt over de toekomst van het onderwijs in en over onze taal.Colleges in het Engels, tweetalig voortgezet onderwijs, geleide … [Lees meer...] overBas Jongenelen: Geen zorgen voor de toekomst van de neerlandistiek
Het Nederlands is veel ouder
NRC Handelsblad noemt zich een kwaliteitskrant, maar soms is deze kwalificatie bezijden de waarheid. Afgelopen donderdag kwam de krant met een spectaculair bericht. Op de voorpagina nog wel: door de Lex Salica is het Nederlands ouder dan het oudste zinnetje. Met dat oudste zinnetje bedoelde de wetenschapsredactie: … [Lees meer...] overHet Nederlands is veel ouder
De klucht van de Schuyfman
De klucht van de Schuyfman is een vroeg zestiende-eeuws stuk dat bewaard is gebleven in het Trou moet blijcken-archief. Het is een van de leukste toneelstukken uit onze literatuurgeschiedenis en het verdient meer aandacht. Helaas is de editie uit 1928 (herdruk 1932) van Stoett alleen maar tweedehands te koop en gelukkig staat deze editie op dbnl-site. Femke Kramer … [Lees meer...] overDe klucht van de Schuyfman
Auteur Karel ende Elegast schreef meer boeken
In 1973 werd er postuum in Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde een artikel gepubliceerd van K.H. Heeroma waarin hij betoogde dat Karel ende Elegast, Moriaen en Lantsloot vander Haghedochte door één auteur geschreven zijn. Hij had hiervoor een hele lijst met overeenkomsten tussen deze drie werken aangelegd. Toch vonden velen zijn argumentatie niet overtuigend … [Lees meer...] overAuteur Karel ende Elegast schreef meer boeken
Eindexamen Nederlands (4)
Al eerder (namelijk hier, hier en hier) schreef ik eindexamens Nederlands, nu weer - vandaag is het laatste examen, dat van het vmbo-BB. Waarop worden de BB'ers getoetst? Ze moeten teksten lezen waarover vragen worden gesteld en ze krijgen een schrijfopdracht. De teksten van het examen van vorig jaar staan hier, die van dit jaar worden hier gepubliceerd (althans, dat zou de … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands (4)
Eindexamen Nederlands (3)
Het havo-examen Nederlands was gisteren, het vwo-examen eergisteren en vandaag waren de leerlingen van vmbo-TL, GL en KB aan de beurt. TL en GL hebben hetzelfde examen, dat van KB wijkt voor een deel af. Het vmbo-TL/GL-examen bestaat uit een tekstboekje, een opdrachtenboekje en een uitwerkboekje. Voor de docent komt daar nog het correctievoorschrift bij. Ook het KB-examen … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands (3)
Eindexamen Nederlands (2)
Gisteren ondergingen de vwo-leerlingen het eindexamen Nederlands, vandaag waren de havisten aan de beurt. Ook op dit schooltype is de samenvatting een onderdeel van het examen en ook op dit schooltype is de samenvattingsopdracht verworden tot een kunstje. Kunstjes zijn heel leuk, maar je hebt er zo weinig aan. Ik kan een muntstuk laten verdwijnen achter mijn rechteroog, om het … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands (2)
Eindexamen Nederlands
Deze week zijn de eindexamens van het voortgezet onderwijs. Dus ook voor het schoolvak Nederlands moeten de scholieren aan de bak. Een belangrijk onderdeel van het examen Nederlands is de samenvatting - sinds mensenheugenis. Toen ik in 1988 vwo-examen deed moest ik een lange tekst samenvatten tot 500 woorden. Dat was de enige opdracht: 'Vat deze tekst samen, gebruik niet meer … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands
Geen dubbele ontkenning
Dubbele ontkenningen zijn interessant, er zijn diverse talen die dubbele ontkenningen gewoon als enkele ontkenning gebruiken. Dit is onlogisch, omdat iedereen weet dat min maal min gelijk is aan plus. 'Het is niet onlogisch' betekent 'het is logisch', de twee ontkenningen kun je tegen elkaar wegstrepen. Maar ja, grammatica houdt zich niet altijd aan de logica.In het … [Lees meer...] overGeen dubbele ontkenning
Meisje die
Over 'het meisje die...' winden waarschijnlijk veel mensen zich op - ik ben de eerste niet die er een stukje over schrijft. Waarschijnlijk zal ik ook de laatste niet zijn. 'Het meisje die' is fout, want het moet 'het meisje dat' zijn: 'meisje' is een onzijdig woord en naar onzijdige woorden verwijzen we met 'dat'.Op de site van de Nederlandse Taalunie staat een m.i. rare … [Lees meer...] overMeisje die
PowerPoint-Karaoke
Vorige week presenteerden Nathan de Groot en Robert Proost de eerste Tilburgse kampioenschappen PowerPoint-Karaoke. Het principe achter PowerPoint-Karaoke is even simpel als hilarisch: het is een wedstrijd waarin diverse presentatoren onvoorbereid een PowerPoint voor hun kiezen krijgen. Het gaat als volgt: … [Lees meer...] overPowerPoint-Karaoke
wielerkoersverhaalanalyse
We zitten midden in het voorjaarswielerseizoen, enkele grote koersen zijn al achter de rug - vele zullen er nog volgen. Wielrennen is een heel literaire sport, er valt blijkbaar goed te schrijven over de koers. Er zijn verhalen over de wielerkoers, maar is de wielerkoers ook een verhaal? Het antwoord daarop is 'Ja.' Kijk maar naar de ruimte, de tijd en de personages. Een … [Lees meer...] overwielerkoersverhaalanalyse
‘Zo sluw als een vos’
Taal is niet alleen maar gewoon taal, want met taal kun je bijzondere en creatieve dingen doen. In deze les staat de creativiteit van de taal centraal: we gaan kijken hoe de vos door de taal in onze cultuur terecht is gekomen. Strikt genomen is dit dus geen taalles, maar een cultuurles – misschien een leuke en ludieke (maar toch leerzame) afsluiting na een periode hard werken. … [Lees meer...] over‘Zo sluw als een vos’
Boeken kapot / maken
Sommige mensen hebben een rare hobby: ze maken boeken kapot. En dat is maar goed ook. 'Hè?' hoor ik u denken, 'hoe kan dat? En noem eens wat voorbeelden? Wie vinden het leuk om boeken kapot te maken? Nou?' Okee, vooruit, tijd voor naming and shaming. Ik heb het over Erik Kwakkel en Remco Sleiderink. … [Lees meer...] overBoeken kapot / maken
Door rap tot rederijkers
Iedere taal kent zo zijn eigen stuntrijmers en onzindichters. Een mooi vroeg voorbeeld uit de Nederlandse literatuur is refereyn CXXXVIII (met de stok ‘Die niet en wil horen en dooch geen gabaert’) uit de refereynbundel van Jan van Doesborch uit 1524. In dit gedicht buitelen allerlei woorden die ‘aart’ eindigen over elkaar heen. Van veel recenter datum zijn De Blauwbilgorgel … [Lees meer...] overDoor rap tot rederijkers
Anna Bijns als debater
Op dinsdag 28 februari verdedigde Judith Kessler haar proefschrift over Anna Bijns. Het blijkt een heel andere studie dan het recentste boek van Herman Pleij dat ook over Bijns gaat. Overigens heet dat boek van Pleij Anna Bijns, maar het gaat helemaal niet over haar. Wel kom je als lezer veel te weten over het (literaire) leven in Antwerpen in de zestiende eeuw. Pleij schrijft … [Lees meer...] overAnna Bijns als debater
Gratis boekenweeksonnettenkrans
Veertien Tilburgse dichters* hebben vanwege de boekenweek samen vijftien sonnetten geschreven. Geheel vriendschappelijk. En omdat deze veertien aardige jongens allemansvrienden zijn, kan iedereen deze sonnettenkrans gratis downloaden. Iedereen, dus ook mensen die niet in Tilburg wonen. _____________*) Martijn Neggers, Nathan de Groot, Daan Taks, Esther Porcelijn, Jeroen Kant, … [Lees meer...] overGratis boekenweeksonnettenkrans
Hip-hop uit de zestiende eeuw
In de zestiende eeuw was het refereyn één van de belangrijkste literaire genres. Een belangrijk onderdeel van het refereyn was de voordracht, maar helaas weet niemand hoe deze voordrachten geklonken moesten hebben. Zoals mijn voormalig docent Jan Heersche zei: ‘Ze hebben de geluidsbanden weggegooid.’Volgens Herman Pleij werden de refereynen gezingzegd, en klonken ze min of meer … [Lees meer...] overHip-hop uit de zestiende eeuw
Kapabel-fabel
Tijdens de Noorderslag-tv-uitzending (ergens in januari was dat) werd er een band aangekondigd als 'De Avonden'. Ik spitste mijn oren, doch hoe ik ook luisterde, nergens was er ook maar een vleugje revianisme te herkennen in het optredende bandje. Ik luisterde toch goed, ik hoorde een rapper - die Kapabel heette - teksten voordragen over beestjes. Sterker nog: rapper Kapabel … [Lees meer...] overKapabel-fabel