• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een regel der Duytsche Schoolmeesters

10 september 2012 door Bas Jongenelen 5 Reacties

Ik vertel geen nieuws als ik zeg dat www.dbnl.org een literaire goudmijn is, je kunt er uren op doorbrengen om van de ene verbazing in de andere te vallen. Mijn oog viel op Dirck Adriaensz. Valcooch, een zestiende-eeuwse dichter, van wie niet veel meer bekend is, dan dat hij geboren en later ook weer gestorven is. In 1591 werd er een boekje van hem gepubliceerd: Een Nut ende Profijtelijck Boecxken, ghenaemt een regel der Duytsche Schoolmeesters, die proghie-kercken bedienen, Nu eerst uitghegheven, ende ghepractiseert, door Dirck Adriaensz.Valcoogh, Schoolmeester tot Barsigherhorn.

Dit pedagogische werk is tot in de achttiende eeuw heruitgegeven, het was dus bijzonder invloedrijk. En inderdaad, we kunnen er veel van leren, hoe je inkt moet maken, bijvoorbeeld. Dat kan altijd van pas komen als je digibord het begeeft. Ook heel fijn voor als je horloge kapot is: de zonnewijzer. Maar nog mooier is de handleiding voor het slaan van kinderen.

Wat macht ende authoriteyt de Schoolmeesters hebben in ’t straffen der kinderen.
Die Schoolmeesters hebben sulcken vrydom en macht,
So gering de kinders om schoolgaan zijn gebracht
Van haer Ouders, Mombers, ende Curateuren,
Terstont moet hen slaghen en straffe ghebeuren
Van den Meester, sonder haer te vraghen eenich woort,
Gedurende so lang zy misdoen, en in boosheyt gaen voort.
Was daer een Scholier die een groot-feyt had gedaen,
Eener ghequetst, oft int school had doot gaen slaen,
En d’overheyt wilde hem om ’t seyt corrigeren en vangen,
Hem geesselen, coppen, en aen galgen hangen,
So wanneer den Schoolmeester strast den selven Scholier
So moet ofstaen den Heer, Prins en Justicier,
En can niet comen aen den Scholiers lijf en goet
Noch niemant derf hem geven gelt oft boet.
Veel experte schrijvers ons dit selve doceren;
‘De roede can alsulckes afdoen ende weeren.’
Voort, al stonden d’ouders voor der Scholen deur,
En den Schoolmeester leyde haer kint om geesselen veur
En slagen gaf na zijnen wil en behagen,
So moeten die ouderen het selfde verdragen.
In het school te treden hebben sy geen macht,
Om ’t kint den Schoolmeester te ontnemen met cracht
Eer die straffinge gedaen is te vollen.
Nu raed ick de Schooldienaer, dat hyse so niet ga sollen,
Noch stooten, datse bloeden, of de leden breken:
Want waer’t dat ghy in de furie so waert ontsteken,
Dat ghy hem smeet bloedende, verdoost, of van sin verbaest,
Dien Meester rade ick te vertrecken so haest:
Want ’t misdaet (aen den Scholier gedaen) sou druypen
Op zijn cop: dus, Schoolmeesters, hout maet in slaen en stuypen,
Weest coel gesint, niet hittich van gemoeden.
U instrumenten sullen slechts wesen plack en roeden:
Want dat daer boven is, dat is van den quaden.
Wee hem, die daer coemt in ‘sdorps ongenaden.

Je mag als leraar dus de leerlingen slaan. Maar niet te hard, dat wil zeggen dat er geen bloed bij mag komen kijken en dat je ook niets mag breken. Kleinigheidje. En als ouders verhaal komen halen, dan hebben zij pech gehad, want wat de leraar in zijn klaslokaal doet, doet hij goed. Ik denk dat als we deze pedagogiek weer invoeren, het lerarentekort zeer snel opgelost zal zijn.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 16e eeuw, onderwijs

Lees Interacties

Reacties

  1. GaviMensch zegt

    10 september 2012 om 10:24

    Ik ben tegen lijfstraffen. Maar het bijbrengen van discipline zou geen kwaad kunnen en mét een backup van de ouders. Wie die onzin heeft bedacht van grenzeloosheid voor leerlingen had het danig mis en heeft ook gezorgd voor veel slecht opgeleide jongeren en veel uitvallers.

    Beantwoorden
  2. Anoniem zegt

    10 september 2012 om 10:25

    Groot-feyt, mooi. Wim Daniëls had dus gelijk, bij DWDD laatst: "feit" betekende vroeger zoiets als "strafbare handeling".

    Beantwoorden
  3. Jan van Rijswijk zegt

    10 september 2012 om 13:38

    Een klein probeem doet zich voor bij mijn leerlingen: ze zijn sterker dan ik en ook nog in de meerderheid. Zoals je als hulpverlener leert: eigen veiligheid eerst.
    Maar ja, voor basisschooldocenten….

    Beantwoorden
  4. Leo Rademakers zegt

    10 september 2012 om 20:57

    Ik ga het vanaf morgen meteen in praktijk brengen, met een coel gesindte en niet te hittich van gemoeden. Waar kan ik wat sterk en buigzaam riet kopen? Malmberg? Thieme-Meulenhof?

    Beantwoorden
  5. Ingmar zegt

    12 september 2012 om 14:04

    Vandaag heb je je kans: er is vast wel een partij te vinden die de leerlingen weer met harde hand wil disciplineren. Tenminste, zeker leerlingen met bepaalde achtergronden 😉

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jacob Winkler Prins • Volle maan

Visschermeisjes waden langzaam mee:
Voeten scheemren onder donkere rokken
En weerspieglen in de blanke ree!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

NON VOYAGE

Het vermoeiende van reizen is het verdringen van het meemaken.

Bron: Barbarber, december 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
10 oktober 2025: De dag van de biografie 

10 oktober 2025: De dag van de biografie 

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1988 Cornelia Brinkman
1999 Antonin van Elslander
➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d