Jeugdverhalen over joden (140) Het Joodje (1933) Auteur: Regina van der Hauw-Veltman (1899-1979)Oorspronkelijk Nederlands Het joodje verscheen bij uitgeverij G.F. Callenbach in Nijkerk en beleefde twee drukken: in 1933 en 1935. In de samenvatting is geciteerd uit de eerste druk. Najaar 1940 was de tweede druk nog leverbaar. Het joodje is geschreven door Regina van … [Lees meer...] overHet Joodje (1933)
Mozes en Sam (1914)
Jeugdverhalen over joden (139) Auteur: Kees Hoekendijk (1873-1948)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Christiaan Johannes (‘Kees’) Hoekendijk was aanvankelijk een vrij-evangelische zendeling op Java en later dominee in Rotterdam en Bussum. Hij noemde zichzelf ‘vrolijk orthodox’. Op Java werkte hij voornamelijk onder Chinezen – hij wist er … [Lees meer...] overMozes en Sam (1914)
‘Dagen van duisternis’ (1898)
Jeugdverhalen over joden (138) Door Pieter Brouwer (1868-1926)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Pieter Brouwer was hoofdonderwijzer in Leerbroek, in de provincie Utrecht. Hij was van gereformeerde huize. Tussen 1897 en 1917 schreef hij een kleine twintig jeugdboeken. De meeste verschenen bij uitgeverij G.F. Callenbach in Nijkerk. Brouwer was … [Lees meer...] over‘Dagen van duisternis’ (1898)
In ’t groote leger (1878)
Jeugdverhalen over joden (137) Auteur: Franz Hoffmann (1814-1874)Vertaald uit het Duits door Suze Andriessen (1850-1924) Herkomst en drukgeschiedenis In 1842 begon Hoffmann, indertijd boekhandelaar, met het schrijven van jeugdboeken. Die werden zo geprezen dat hij besloot van zijn pen te gaan leven. Om genoeg te kunnen verdienen, sloot hij contracten af met … [Lees meer...] overIn ’t groote leger (1878)
‘Vooroordeel’ (1860)
Jeugdverhalen over joden (136) Auteur: onbekendWaarschijnlijk oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis De Kinder-Courant publiceerde ‘Vooroordeel’ in 1860. Het verhaal is niet ondertekend. Tussen circa 1857 en circa 1868 trad de Haagse onderwijzer J. van Weerden op als uitgever en hoofdredacteur van de Kinder-Courant. Dit weekblad verscheen tussen 1852 … [Lees meer...] over‘Vooroordeel’ (1860)
‘Joden’ (1860)
Jeugdverhalen over joden (135) Door Ewoud Sanders Auteur: Aart Cornelis de Zwart (1836-1885)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Het verhaaltje ‘Joden’ is te vinden in het tweede deeltje van Oom Thomas: een leesboekje voor de middelste klasse. Toen A.C. de Zwart dit schreef was hij onderwijzer op een christelijke school in Utrecht. Vervolgens … [Lees meer...] over‘Joden’ (1860)
‘De zilveren lepel’ (1855)
Jeugdverhalen over joden (134) Auteur: Nicolaas Antonie van Charante (1811-1873)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis ‘De zilveren lepel’ is een verhaal uit Kinderleven: schetsen en novellen voor de jeugd. De auteur, Nicolaas Antonie van Charante, was predikant en halverwege de negentiende eeuw een bekende schrijver en dichter voor de jeugd. Hij gaf … [Lees meer...] over‘De zilveren lepel’ (1855)
‘De brandewijn-verkoopster’
Jeugdverhalen over joden (133) Door Ewoud Sanders Auteur: Franz Hoffmann (1814-1882)Vertaald uit het Duits Herkomst en drukgeschiedenis In 1842 begon Hoffmann, indertijd boekhandelaar, met het schrijven van jeugdboeken. Die werden zo geprezen dat hij besloot van zijn pen te gaan leven. Om genoeg te kunnen verdienen, sloot hij contracten af met verschillende … [Lees meer...] over‘De brandewijn-verkoopster’
‘Christen! bedenk dat ook de jood uw naasten is’ (1846)
Jeugdverhalen over joden (132) Door Ewoud Sanders Auteur: Pieter Jacobus Kornelis Thomson (1806-1867)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Pieter Jacobus Kornelis (officieel Cornelis) Thomson was ‘huisonderwijzer’ in Goes. In de eerste helft van de 19de eeuw schreef hij verschillende jeugdboeken, deels onder de initialen P.J.K.T. Het verhaal … [Lees meer...] over‘Christen! bedenk dat ook de jood uw naasten is’ (1846)
‘Hulp en onhulpzaamheid’ (1801)
Jeugdverhalen over joden (131) Door Ewoud Sanders Auteur: Henricus (‘Hendrik’) Essenberg, Gerritsz. (1763-1804)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Hendrik Essenberg was onderwijzer in Oostvoorne. In 1795, tijdens de Bataafse Republiek, sloot hij zich aan bij een groep burgers die de plaatselijke schout en schepenen ontsloeg. Zo’n vijf jaar … [Lees meer...] over‘Hulp en onhulpzaamheid’ (1801)
‘Kleerkoop! Kleerkoop!’ (1872)
Jeugdverhalen over joden (130) Door Ewoud Sanders Auteur: Willem Frederik Oostveen (1849-1890) Herkomst en drukgeschiedenis W.F. Oostveen was halverwege de 19de eeuw een geliefd schrijver van jeugdboeken. Hij schreef het lied ‘Sinterklaas is jarig’ (‘Sinterklaas is jarig!/ Ik zet mijn schoen vast klaar’) en was redacteur van het jeugdtijdschrift Ons genoegen. Hij … [Lees meer...] over‘Kleerkoop! Kleerkoop!’ (1872)
‘De Jodin’ (ca. 1863)
Jeugdverhalen over joden (129) Door Ewoud Sanders Auteur: Oom Diederik Herkomst en drukgeschiedenis Wie er schuilgaat achter het pseudoniem ‘Oom Diederik’ is niet bekend. Tussen 1862 en circa 1875 schreef hij diverse jeugdboeken met onder meer vertellingen, versjes, rekenspelletjes en raadsels. Ze verschenen bij uitgeverij H.A.M. Roelants in Schiedam (en vanaf 1883 … [Lees meer...] over‘De Jodin’ (ca. 1863)
Misbruikt in een boekenkamer
Hoe een vrouw in 1781 een jongen verleidde Door Ewoud Sanders en Louk Lapikás Een volwassen man die een seksuele relatie heeft met een minderjarig meisje – in de literatuur hoef je er niet lang naar te zoeken. Lees er de dagboeken van Casanova maar op na. Of, voor wie verder terug wil in de tijd, de Bijbel. Voorbeelden van het omgekeerde – seksuele relatie van een … [Lees meer...] overMisbruikt in een boekenkamer
‘Godsdienstige verdraagzaamheid’ (1861)
Jeugdverhalen over joden (128) Door Ewoud Sanders Auteur: Adriaan van der Hoop Juniorszoon (1827-1863) Ik schaam mij, dat ’k heb meêgedaan,Nu Meester ’t ons heeft doen verstaan,Hoe schandlijk door ons werd misdreven,Toen wij dien kleinen Jood, die pasVoor de eerste maal ter schole was,Door slaan en schelden deden beven. ’k Zag nooit den Meester nog zoo kwaad;‘Is ’t … [Lees meer...] over‘Godsdienstige verdraagzaamheid’ (1861)
‘Hoogmoed komt voor den val’ (1843)
Jeugdverhalen over joden (127) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekend Herkomst en drukgeschiedenis De korte zedenles ‘Hoogmoed komt voor den val’ is te vinden in Gemeenzame Nederlandsche volksspreuken, voorgesteld in leerzame verhalen, ten dienste der lagere scholen. Dit boekje verscheen in 1843 bij uitgeverij Leepel & Brat en beleefde één druk. In totaal worden er … [Lees meer...] over‘Hoogmoed komt voor den val’ (1843)
‘Verhaal van de gevolgen der spotternij van eenen rijken knaap’ (1827)
Jeugdverhalen over joden (126) Door Ewoud Sanders Auteur: Catharina Maria Dóll Egges (1776-1835) Herkomst en drukgeschiedenis Catharina Maria (‘Catootje’) Dóll Egges was de dochter van de Amsterdamse boekhandelaar en uitgever Jan Dóll en van Catharina Egges. Nadat haar vader was overleden, zette haar moeder de zaak voort. Catharina Maria redigeerde enkele … [Lees meer...] over‘Verhaal van de gevolgen der spotternij van eenen rijken knaap’ (1827)
De club ‘Van zessen klaar’ (1898)
Jeugdverhalen over joden (125) Door Ewoud Sanders Auteur: Cornelis Johannes Kieviet (1858-1931) Herkomst en drukgeschiedenis C. Joh. Kieviet – zoals zijn schrijversnaam luidt – schreef tussen 1890 en 1931 zo’n vijftig jeugdboeken. Hij had daar een bijzondere methode voor. ‘Elke avond schreef hij acht tot tien schoolschriftblaadjes vol met een klein en regelmatig … [Lees meer...] overDe club ‘Van zessen klaar’ (1898)
Bloemenspraak
Door Ewoud Sanders Veel mensen zijn ervan overtuigd dat het leven honderd jaar geleden veel minder gecompliceerd was. Tot voor kort kon ik daar niet veel tegenin brengen, maar een paar dagen geleden kreeg ik een boekje in handen dat me op andere gedachten heeft gebracht. Het telt slechts 64 pagina’s en dateert van omstreeks 1875. De titel luidt Nieuwste bloemenspraak en het … [Lees meer...] overBloemenspraak
De gewelven van Arendsberg (1897)
Jeugdverhalen over joden (124) Door Ewoud Sanders Auteur: Willem Hendrik Kieviet (1867-1941) Herkomst en drukgeschiedenis Willem Hendrik Kieviet is de jongere neef van de bekende jeugdboekenschrijver Cornelis Johannes Kieviet (1858-1931). Hij was evangelist bij de actieve Nederlands Evangelisch-Protestantse Vereniging en hoofdredacteur van het antirevolutionaire … [Lees meer...] overDe gewelven van Arendsberg (1897)
De balling, of Beloonde ouderliefde (1843)
Jeugdverhalen over joden (123) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekendOorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis In het voorwoord benadrukt de anonieme auteur hoe belangrijk hij het vindt dat kinderen hun ouders onbaatzuchtig liefhebben. In het verhaal wordt die liefde beloond: een vader mag dankzij de onbaatzuchtige liefde van zijn zoon terugkeren uit … [Lees meer...] overDe balling, of Beloonde ouderliefde (1843)
‘Een barmhartige Samaritaan’ (1824)
Jeugdverhalen over joden (122) Door Ewoud Sanders Auteur: Johann Peter Ludwig Snell (1764-1817)Vertaald uit het Duits Herkomst en drukgeschiedenis Johann Peter Ludwig Snell was predikant in Dachsenhausen in Duitsland. Daarnaast schreef hij opvoedkundige werken. Snell publiceerde het verhaaltje ‘Ein barmherziger Samariter’ in 1795 in Sittenlehr in Beyspielen (‘Moraal … [Lees meer...] over‘Een barmhartige Samaritaan’ (1824)
‘De menschlievende joden’ (1817)
Jeugdverhalen over joden (121) Door Ewoud Sanders Auteur: Petronella Moens (1762-1843) Herkomst en drukgeschiedenis Op vierjarige leeftijd werd Petronella Moens getroffen door kinderpokken. Zij overleefde de ziekte, maar werd er wel blind door. Die handicap weerhield haar er niet van om zich verder te ontwikkelen. Schrijven leerde ze van haar vader, familieleden en … [Lees meer...] over‘De menschlievende joden’ (1817)
‘Moet men Joden ook helpen?’ (1846)
Jeugdverhalen over joden (120) Door Ewoud Sanders Auteur: Jelle Mars Jzn. (1806-1887) Jakob was om geld verlegen,Want de handel liep hem tegen;Maar een brave landman schootHonderd guldens aan den Jood. Met die honderd zilvren schijven [munten]Kon hij nu weêr handel drijven;En hij won hiermeê voor ’t minst,Meer dan vijftig gulden winst. Jakob had nu eigen … [Lees meer...] over‘Moet men Joden ook helpen?’ (1846)
De schoorsteenveger (1862)
Jeugdverhalen over joden (119) Door Ewoud Sanders Auteur: Eduard Gerdes (1821-1898)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Eduard Gerdes behoort tot de meest gelezen jeugdboekenschrijvers uit de tweede helft van de 19de eeuw. Hij publiceerde ruim 250 jeugdboeken. Daarnaast schreef hij verschillende liederen. Zijn beroemdste lied, ‘Daar ruischt langs … [Lees meer...] overDe schoorsteenveger (1862)
‘Veracht niemand om zijnen godsdienst’ (1840)
Jeugdverhalen over joden (118) Door Ewoud Sanders Auteur: Georgius ‘(George’) Jacobus d’Ancona (1803-1850) ’k Zag een’ Jood met oude klêerenSchreeuwend loopen langs de straat,En twee nette jonge heeren,Riepen: Smous! – wat werd hij kwaad. En was het wel zonder reden?Foei, dat men een’ armen manTegen Godsdienst, tegen zedenToch zoo vuig bespotten kan. Laat men … [Lees meer...] over‘Veracht niemand om zijnen godsdienst’ (1840)
