Jeugdverhalen over joden (106) Door Ewoud Sanders Auteur: Jan Goeverneur (1809-1889) Tussen grofweg 1830 en 1930 verschenen in Nederland enkele tientallen humoristisch bedoelde voordrachten, liedjes en gedichten over joodse personages. De mannen hebben er namen als Abraham Sjofel, Izak Poets, Leip de marskramer of Levie Brilleman. De vrouwen heten meestal Rachel(tje) … [Lees meer...] over‘Leips natuurbeschouwing’ (1848)

Jeugdverhalen over joden (105) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekend Jaap verkoopt geen fijne waren,Gansch geen malsch en geurig fruitMaar als ’t puik der handelaren,Vent hij kokernoten uit.Deze vrucht, dit moet gij weten,Hard als ijzer, maar toch frisch,Dient niet om te zijn gegetenDoor dengeen, die tandloos is.Dit kan Jaapie niet verschelen,Als hij maar zijn noten … [Lees meer...] over‘Jaap, de jood, met kokernoten’ (1834)

Jeugdverhalen over joden (104) Door Ewoud Sanders Auteur: Evert Jacob Veenendaal Jz. (1833-1906)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Nathan! De Messias is gekomen! is geschreven door Evert Jacob Veenendaal Jz. (1833-1906). Veenendaal was hoofdonderwijzer en schrijver. Hoogstwaarschijnlijk behoorde hij tot de kringen van het Reveil. Vanaf 1860 was … [Lees meer...] overNathan! De Messias is gekomen! (1866)

Jeugdverhalen over joden (103) Door Ewoud Sanders Auteur: J. Verweij de Winter (†1850)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis J. Verweij de Winter was onderwijzer in Poeldijk, een kerkdorp in de huidige gemeente Westland in Zuid-Holland. Hij was actief in het ‘Onderwijzers-genootschap’ en publiceerde onder meer in het Tijdschrift voor onderwijzers … [Lees meer...] over‘De Joden’ (1828)

Jeugdverhalen over joden (102) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekendVertaald uit het Duits Herkomst en drukgeschiedenis Het verhaal ‘Het omgestorte zoutvat’ werd in 1838 gepubliceerd in Philarete, tijdschrift voor de jeugd. Dit bestond van 1837 tot 1843 en bevatte veel vertalingen uit Duitse en Franse jeugdtijdschriften. ‘Het omgestorte zoutvat’ is vertaald uit het … [Lees meer...] over‘Het omgestorte zoutvat’ (1838)

Jeugdverhalen over joden (101) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis ‘Jochai. Een Oostersch verhaal’ werd in 1836 gepubliceerd in het Hollandsch penning-magazijn voor de jeugd. Het is gebaseerd op het boek Job uit het Oude Testament, waarin de rijke, vrome Job al zijn bezittingen verliest en ziek wordt. Job is onschuldig en bekritiseert God, maar als die zich … [Lees meer...] over‘Jochai. Een Oostersch verhaal’ (1836)

Jeugdverhalen over joden (100) Door Ewoud Sanders Auteur: John Browne (1823-1901), onder het pseudoniem J. Norweb In het jeugdboek Stoute Kinderen voor Zoete Kinderen, waarvan de eerste druk verscheen in 1858, ondervinden zeven kinderen hoe relatief onschuldige overtredingen gevolgen kunnen hebben die even radicaal als absurd zijn. Zo valt bij ‘Jantje Pulkneus’ zijn … [Lees meer...] over‘Koppige Klaas’ (1858)

Jeugdverhalen over joden (99) Door Ewoud Sanders Auteur: Reinoudina de Goeje (1833-1893), onder het pseudoniem AgathaOorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis ‘George van Arken’ is een verhaal in de bundel Eind goed, al goed: drie oorspronkelijke vertellingen van Reinoudina de Goeje. De Goeje was kinderboekenschrijfster, vertaalster en … [Lees meer...] over‘George van Arken’ (1859)

Jeugdverhalen over joden (98) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekendOorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis In De Lotgevallen van een Gulden door hem zelven verhaald vertelt een gulden over zijn oorsprong en over het gedrag en de opvattingen van de personen bij wie hij korte of langere tijd verblijft. Dit boekverscheen in 1895 bij de katholieke … [Lees meer...] overDe Lotgevallen van een Gulden (1895)

Jeugdverhalen over joden (97) Door Ewoud Sanders Auteur: Wilhelmina Jacoba Riem Vis (1859-1915) Herkomst en drukgeschiedenis Wilhelmina Jacoba Riem Vis was vaste medewerkster van het christelijke jeugdtijdschrift Timotheüs en gaf les aan kinderen en volwassenen. Zij schreef ruim veertig boeken, voornamelijk voor de … [Lees meer...] overDoor vele tegenspoeden tot groote vreugde (1898)

Jeugdverhalen over joden (96) Door Ewoud Sanders Auteur: Catharina Felicia van Rees (1831-1915)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Catharina Felicia van Rees was componiste en schrijfster. Zij wordt beschouwd als een voorvechtster van het eerste uur van de Nederlandse vrouwenbeweging. Zo pleitte zij voor meer meisjesscholen voor middelbaar … [Lees meer...] overElse, een verhaal voor meisjes (1883)

Jeugdverhalen over joden (95) Door Ewoud Sanders Door Nicolaas Antonie van Charante (1811-1873)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Nicolaas Antonie van Charante, auteur van het verhaal ‘Esther Milonetti’, was van 1846 tot zijn dood predikant in Zaandam. Hij was een groot voorstander van kinderpreken en schreef verhalen en poëzie voor de jeugd. … [Lees meer...] over‘Esther Milonetti’ (1863)

Jeugdverhalen over joden (94) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekend Uit allerlei bronnen blijkt dat marskramers geregeld werden aangevallen door honden, vooral op het platteland. Soms werden die zelfs opzettelijk op hen afgestuurd. Het bovenstaande plaatje, waarin we zien dat de arme joodse marskramer Izaak door een hond wordt aangevallen, is afkomstig uit Het … [Lees meer...] overDe ‘arme jood’ Izaak wordt aangevallen door een hond (1853)

Jeugdverhalen over joden (93) Door Ewoud Sanders Auteur: J.C.F. von Schmid (1768-1854)Uit het Duits vertaald door J.J. van der Linde Herkomst en drukgeschiedenis De Duitse priester Christoph von Schmid begon met schrijven voor de jeugd nadat hij in 1796 was benoemd tot hoofd van een grote school in Thannhausen in Beieren. Hij bleef schrijven nadat hij … [Lees meer...] overAnselmo (1844)

Jeugdverhalen over joden (91) Door Ewoud Sanders Auteur: Gijsbertus van Sandwijk (1794-1871) Het verhaaltje over Levie de marskramer werd in 1841 gepubliceerd in het Prenten-magazijn voor de jeugd. Dat tijdschrift verscheen tussen 1841 en 1852 en stond onder leiding van Gijsbertus van Sandwijk, een hoofdonderwijzer uit Purmerend. Van Sandwijk schreef het tijdschrift … [Lees meer...] overLevie de marskramer (1841)

Jeugdverhalen over joden (90) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekendVertaald uit het DuitsMoraal: wie goed doet, goed ontmoet Herkomst en drukgeschiedenis Het verhaal ‘Het loon der Liefdadigheid’ werd in 1839 gepubliceerd in Philarete, tijdschrift voor de jeugd. Dat tijdschrift bestond van 1837 tot 1843 en bevatte veel vertalingen van artikelen uit Duitse en Franse … [Lees meer...] over‘Het loon der Liefdadigheid’ (1839)

Jeugdverhalen over joden (89) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekendMoraal: wie goed doet, goed ontmoetWaarschijnlijk vertaald uit het Duits Herkomst en drukgeschiedenis Het verhaal ‘Het loon der gastvrijheid’ is in 1839 gepubliceerd in Philarete, tijdschrift voor de jeugd. Dit weekblad werd toen uitgegeven door H. Nijgh in Rotterdam. … [Lees meer...] over‘Het loon der gastvrijheid’ (1839)

Jeugdverhalen over joden (88) Door Ewoud Sanders Auteur: Hendrik Mijnoldus Böeseken (1789-1854)Mogelijk vertaald uit het DuitsMoraal: hebt uw vijanden lief Herkomst en drukgeschiedenis Jacoba Johanna Böeseken-Peltenburg (1798-1890) schreef samen met haar man Hendrik Mijnoldus Böeseken aan het begin van de negentiende eeuw drie kinderboeken: Geschenk voor lieve … [Lees meer...] over‘De edele wraak’ (1835)

Jeugdverhalen over joden (87) Door Ewoud Sanders Auteur: Gijsbertus van Sandwijk (1794-1871) Birgers! nah wie zal het wagen? Koopt heen briefje voor hacht dagen. Groote prijzen zijn her in. Als het immers kan geberen, Als je rijk wordt, hait een treren [waarschijnlijk: uit de tranen, uit het verdriet / de zorgen; ES] Mit je gansche haisgezin. Birgers! wil’t baij … [Lees meer...] over‘De loterij-jood’ en ‘De kanten jodin’ (1833)

Jeugdverhalen over joden (86) Door Ewoud Sanders Door Amalia Schoppe-Weise (1791-1858)Vertaald uit het Duits Herkomst en drukgeschiedenis De joodse heler Ephraïm is een personage in Hendrik en Maria, of De ouderlooze kinderen: eene treffende en leerzame geschiedenis voor de jeugd van Amalia Schoppe-Weise. Het gaat hier om een vertaling van Heinrich und Maria, oder … [Lees meer...] overEphraïm, de joodse heler (1832)

Jeugdverhalen over joden (85) Door Ewoud Sanders Auteur: Pieter Hanou van Arum (1790-1843) BAREND Weet gij dien Jood niet kwijt te raken? Zeg maar eens, om hem boos te maken, ‘Ei, Smousje! kom op Zaturdag.’ERNST Wel foei! dat ’s immers ons verboden? Daar men geen mensch, en dus ook Joden Niet schelden of vertoornen mag.BAREND Wel nu! een Jood! dat zou wat wezen!ERNST … [Lees meer...] over‘Joden’ (1828)

Jeugdverhalen over joden (84) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekendVertaald uit het Duits Herkomst en drukgeschiedenis In oude jeugdboeken komen soms ook grappig bedoelde anekdotes of ‘kwinkslagen’ voor waarin joodse straathandelaren de hoofdrol spelen. Drie voorbeelden zijn te vinden in Wintervermaak voor kinderen van verschillenden ouderdom, die zich en hunne … [Lees meer...] overDrie oude jodenmoppen (1811)

Jeugdverhalen over joden (83) Door Ewoud Sanders Auteur: Petronella Moens (1762-1843) Herkomst en drukgeschiedenis Op vierjarige leeftijd werd Petronella Moens getroffen door kinderpokken. Zij overleefde de ziekte maar werd er blind door. Die handicap weerhield haar er echter niet van om zich verder te ontwikkelen. Haar vader leerde haar schrijven en ook liet zij … [Lees meer...] over‘De feestdag der herstelde Suze’ (1825)

Jeugdverhalen over joden (82) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekendMoraal: bespot geen arme mensen Herkomst en drukgeschiedenis Het gedicht ‘De haringjood’ is gepubliceerd in Letterkransje voor de Nederlandsche jeugd. Dit boek werd uitgegeven door Mensing en Van Westreenen in Rotterdam en beleefde drie drukken: in 1815, in 1821 en omstreeks 1830. De auteur is niet … [Lees meer...] over‘De haringjood’ (1815)