Door Marc van Oostendorp Als de manier waarop prof. mr. drs. F.C.M.A. Michiels in zijn onlangs gehouden afscheidslezing 'De taal van het bestuursrecht' over taal redeneert, representatief is voor zijn vakgebied, ziet het er somber uit voor het bestuursrecht. De ene niet onderbouwde stelling vormt de basis voor de volgende boutade, alsof er geen noodzaak bestaat voor empirisch … [Lees meer...] overVerdediging van het Nederlands tegen de juristen
Verschil maakte-n-et niet
Door Marc van Oostendorp Ergens rond 1990 veranderde er iets in de uitspraak van het journaal. Er kwam een nieuwe generatie nieuwslezers die spontaner sprak en daardoor niet alle n'en meer uitspraak. En daardoor verschenen er ook juist n'en op nieuwe plaatsen. (Deze video bekijken op YouTube.) … [Lees meer...] overVerschil maakte-n-et niet
Diep natuur-gebeuren
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (131) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Land-arbeider Gij die gebogen over d' aard, haar geuren insnuift, en meedraagt door uw stoplig haar, u zoent de zon op 't lijf, windbeten kleuren uw vel, wolkentranen dringen tot waar uw wezen … [Lees meer...] overDiep natuur-gebeuren
Waarom praten mensen meer met collega’s dan met hun echtgenoten?
Door Marc van Oostendorp Waarom voeren mensen lange gesprekken met de een maar niet met de ander? Er bestaat een hele discipline die gespreksanalyse heet – onze medewerker Lucas Seuren schrijft er regelmatig over – maar ik kan in de handboeken die ik heb geraadpleegd heb geen antwoord vinden op deze in mijn ogen toch vrij belangrijke vraag. Ik dacht eraan toen ik onlangs in … [Lees meer...] overWaarom praten mensen meer met collega’s dan met hun echtgenoten?
Dionyzos als porno
Door Marc van Oostendorp Er bestaat in de literatuur een heel trage discussie over een paar zinnen in de roman Dionyzos van Louis Couperus. Er zijn tot nu drie korte bijdragen geleverd: in 1904, in 1952, en in 2017 in Arabesken, het tijdschrift van het Couperus Genootschap We zijn er voorlopig nog niet uit. Wat is er aan de hand? In Dionyzos komen zinnen voor zoals de … [Lees meer...] overDionyzos als porno
Martijn van Dam nieuwe bestuurder Neerlandistiek b.v.
De organisatie van ons managementfeuilleton komt in vertrouwde handen, in ons managementfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp Martijn van Dam (39) treedt per 1 september 2017 toe tot de Raad van Bestuur van Neerlandistiek b.v., uitgever van succesvolle producties als De verleden tijd van lijken en De geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten. … [Lees meer...] overMartijn van Dam nieuwe bestuurder Neerlandistiek b.v.
Zijn Groningers gevoeliger voor kleine verschillen tussen v en f dan West-Vlamingen?
Door Marc van Oostendorp Wie van het zuidwesten van het Nederlandse taalgebied naar het noordoosten trekt, hoort steeds minder mensen nog verschil maken tussen vier en fier. In West-Vlaanderen maakt iedereen dat verschil nog, in Vlaams Brabant wordt het al wat minder – al zullen mensen daar dat verontwaardigd van de hand wijzen – en wanneer je eenmaal in Groningen bent … [Lees meer...] overZijn Groningers gevoeliger voor kleine verschillen tussen v en f dan West-Vlamingen?
Voer de verengelsing nog maar wat verder
Door Marc van Oostendorp De titel van de onlangs verschenen petitie 'voor taalrijk hoger onderwijs, tegen taalverschraling door verengelsing' klinkt goed: wie is er niet voor rijkdom en tegen verschraling? Hij gaat uit van een club met de sympathieke naam Beter Onderwijs Nederland (BON), en een bestuurslid, Felix Huygen, schreef in de Volkskrant ook nog een welsprekend … [Lees meer...] overVoer de verengelsing nog maar wat verder
Eierkoken
Door Marc van Oostendorp Ik kook in dit zondagochtendminicollege een eitje volgens het bijna 200 jaar oude recept van Willem Bilderdijk. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overEierkoken
Der zachtheid kindren, eeuwig goed en rein
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (130) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Die helden zijn het niet, wier streelend spreken mensche'-oogen met de zachtste tranen vult, wen eind'loos geve' in zachtmoedig geduld 't verharde in hun komt als mei-regen weeken. 't Zijn zij, die … [Lees meer...] overDer zachtheid kindren, eeuwig goed en rein
Mijn leermeester
Door Marc van Oostendorp Vandaag gaat Ben Hermans met pensioen, degene door wie ik fonoloog ben geworden, degene die er voor heeft gezorgd dat ik van de duizenden bloemen in het boeket van de wetenschappen heb gekozen voor de klankleer. Ben is een geleerde die je niet snel vergeet,en die op vrijwel alle collega’s een onuitwisbare indruk heeft gemaakt. Vooral vanwege zijn … [Lees meer...] overMijn leermeester
Een slogan voor de neerlandistiek
Door Marc van Oostendorp Binnenkort kunnen we als alles goed gaat genieten van een slogan: één 'heldere en vooral krachtige zin' waarin de wereld wordt duidelijk gemaakt waarom de archeologie 'belangrijk' is. De oudheidkundige Jona Lendering blogt erover in zijn onvolprezen privé-krant Mainzer Beobachter, en geeft tussen neus en lippen door ook een aanzet tot de gezochte zin: … [Lees meer...] overEen slogan voor de neerlandistiek
Zestig jaar kleurloze groene ideeën
Door Marc van Oostendorp Dit jaar bestaat de beroemdste zin uit de taalkundige literatuur 60 jaar: 'Colourless green ideas sleep furiously'. In 1957 verscheen Syntactic Structures, het boekje dat Noam Chomsky in één klap beroemd maakte. Er verschijnt binnenkort een boek waarin een aantal syntactici het verschijnen van dat boekje vieren en sommige van die artikelen staan … [Lees meer...] overZestig jaar kleurloze groene ideeën
Deze appel is roder dan die andere
Door Marc van Oostendorp Galileo Galilei onderscheidde al twee soorten bijvoeglijk naamwoorden. Sommige geven een absolute waarde aan; in het Nederlands is zwanger daar het spreekwoordelijke voorbeeld van ('je kunt niet een beetje zwanger zijn'). Andere kun je op een schaal zetten: je kunt wel 'een beetje groot' zijn, zoals je trouwens ook groter kunt zijn … [Lees meer...] overDeze appel is roder dan die andere
“Ze is van mijn leeftijd. Ik ben alleen iets ouder”, zei Theodor Holman
Er zijn audities voor ons managementhorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp Het valt nog niet mee om bekende neerlandici te engageren voor de doorstart van De verleden tijd van lijken. Ze zeggen allemaal dat ze het een grote eer vinden, en sommigen – Frits Abrahams, Renske Leijten, Thomas Heerma van Voss – zijn ook bij me langsgekomen om hier … [Lees meer...] over“Ze is van mijn leeftijd. Ik ben alleen iets ouder”, zei Theodor Holman
‘Ier’ en ‘bier’ in het Afrikaans
Door Marc van Oostendorp De ie in 'bier' is langer in het Nederlands dan de 'ie' in 'ziek'. In het Afrikaans is dat ook zo, maar er zijn een paar uitzonderingen. Wat kunnen we daaruit leren? (Met dank aan Andries Coetzee van de Universiteit van Michigan.) (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] over‘Ier’ en ‘bier’ in het Afrikaans
Gene beginnen hoopvol een vergeefsche reis
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (129) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Waarom is gene verdwenen? Wat mankeerde eraan zodat we nu niet meer kunnen zeggen deze gaan naar school en gene blijven thuis? Het was toch vreselijk handig om dat te kunnen doen, en is op dit moment toch … [Lees meer...] overGene beginnen hoopvol een vergeefsche reis
Een slimme meid kiest geen Nederlands?
Door Marc van Oostendorp Als je in Nijmegen een intellectueel tegenkomt, komt het gesprek natuurlijk al snel op correctiewerk. "Gewoon allemaal een 7 geven," zei mijn gespreksgenoot. "En als er iemand moeilijk doet, maak je er een 8 van." Een jongen naast hem op het bankje hoorde het duidelijk geamuseerd aan. "Daar zit er één," zei ik. "Nee hoor," zei de jongen. "Ik ga … [Lees meer...] overEen slimme meid kiest geen Nederlands?
Trends in Tallinn: de 11e ARLE-conferentie over eerstetaalonderwijs
Door Marloes Schrijvers In juni 2017 reisde een groep Nederlandstalige onderzoekers af naar Tallinn, waar de tweejaarlijkse ARLE-conferentie plaatsvond. De International Association of Research in L1 Education (ARLE) richt zich op alle facetten van eerstetaalonderwijs, van basisonderwijs tot en met lerarenopleidingen. Met het oog op de speerpunten van Neerlandistiek in … [Lees meer...] overTrends in Tallinn: de 11e ARLE-conferentie over eerstetaalonderwijs
Klinkerbotsingen en borden pasta
Door Marc van Oostendorp We hadden nog wat geld te besteden en toen we daarover nadachten, zeiden we tegen elkaar: waarom niet wat taalkundigen van over de hele wereld naar Crecchio brengen. Dat is een beeldschoon dorp dat naast het geboortedorp van Roberta, mijn vrouw, ligt – er is nauwelijks infrastructuur, geen hotels, geen conferentiezalen, geen openbaar vervoer. Dat … [Lees meer...] overKlinkerbotsingen en borden pasta
De keukenhandschoenen van Gerrit Kouwenaar
Door Marc van Oostendorp Gerrit Kouwenaar genoot er aan het eind van zijn leven nog van als collega-dichters ruzie met hem maakten. In haar boek Een tuin in de winter beschrijft Anna Enquist hoe zij en de inmiddels wat dove en teruggetrokken Kouwenaar waren uitgenodigd bij Henk Bernlef thuis: "Vijf mensen aan tafel in een ruime kamer, dat moest akoestisch te doen zijn." Al … [Lees meer...] overDe keukenhandschoenen van Gerrit Kouwenaar
De wiskunde van erbij horen
Door Marc van Oostendorp Het gebruik van wiskundige modellen verdeelt de taalwetenschappelijke gemeenschap in drieën. Er is een groep die iedere vorm van wiskunde volkomen wantrouwt en vindt dat het verkeerd is om de vloeibare sociale en psychologische werkelijkheid van de taal op wat voor manier dan ook in formules te vangen; naar mijn indruk zitten in deze groep momenteel … [Lees meer...] overDe wiskunde van erbij horen
Naar Nijmegen!
Door Marc van Oostendorp Wat zou ik doen als ik geld en vrije tijd had? Nederlands studeren in Nijmegen. Volgens mij lopen daar de leukste docenten rond, en krijg je daar het interessantste programma. Je kunt er van alles leren dat mooi is en boeiend en nuttig. Maar! Nu ik dat geld en die vrije tijd niet heb, heb ik vandaag het één na allerbeste-mooiste-geweldigste … [Lees meer...] overNaar Nijmegen!
Nederlands op Aruba
Door Marc van Oostendorp De officiële taal van het basis- en het middelbaar onderwijs in Aruba is het Nederlands, terwijl vrijwel alle kinderen thuis Papiamento spreken en ook vrijwel het hele openbare leven in het Papiamento plaatsvindt. Kan dat niet anders? De neerlandicus Eric Mijts van de Universiteit van Aruba vertelt erover. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overNederlands op Aruba
Hun woorden valle’ in holen van mij
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (128) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het is een belangrijke, maar makkelijk te verwaarlozen functie van taal: de onderlinge verbondenheid van mensen uitdrukken. In de taalkunde wordt de functie vaak verbonden aan het werk van Robin Dunbar, die … [Lees meer...] overHun woorden valle’ in holen van mij
