Over mooie beeldspraak en het gelijk van het poldervolkDoor Marc van OostendorpDe opiniebijlage van NRC Handelsblad staat dit weekeinde in het teken van de taalvaardigheid. Eerst mag A.F.Th. van der Heijden klagen dat rockzangers niet kunnen lezen. Daarna pakt de redactie uit met twee pagina's klachten dat mensen juist niet kunnen schrijven.Wie over zulke dingen klaagt, heeft … [Lees meer...] overHet lokaal is te klein
De menselijke conversatie is een akoestisch proces
Door Marc van Oostendorp S. Carmiggelt is weer terug. Zijn boeken vliegen de winkel uit en dankzij een mooie pastiche van Koefnoen van twee weken geleden, hierboven, ben ik het volgende citaat (uit de Kronkel Visite in de bundel Dag opa) nu al een paar keer tegengekomen: De menselijke conversatie in het algeméén is een akoestisch proces, waarin de een een gedruis … [Lees meer...] overDe menselijke conversatie is een akoestisch proces
TLPST: Kennis, liefde en verwondering
Als ik een ding heb geleerd in de afgelopen maanden waarin we ons met het eindexamen hebben beziggehouden, is het: de leraar Nederlands die iets van zijn vak wil maken staat er alleen voor. Dat geldt dan vooral voor de leraar die zijn leerlingen iets over de taal wil bijbrengen. Kennis bijvoorbeeld. Of anders liefde. Of toch op zijn minst verwondering. Het systeem is er … [Lees meer...] overTLPST: Kennis, liefde en verwondering
Over de tand des tijds
Ik denk dezer dagen veel na over de tand des tijds. Talen veranderen langzaam maar zeker een bepaalde richting op. Soms gaat die verandering heel langzaam, en duurt vele generaties. Hoe kan dat? Een verandering die plotsklaps, laten we zeggen in 50 jaar tijd, plaatsvindt is wel te begrijpen: een nieuwe generatie begint anders te spreken dan de ouders. Misschien heeft de nieuwe … [Lees meer...] overOver de tand des tijds
Vizier neergeslagen
Door Marc van OostendorpHoera! Nederlandse Taalkunde is weer binnen! In het nieuwe nummer vestigt Joost Zwarts de aandacht op de volgende zin van Tonke Dragt:(Tiuri bleef staan en keek naar de vier ridders.) Zij waren in volle wapenrusting, vizier neergeslagen, schild aan de arm, hand op het gevest van het zwaard.Het gaat om de drie zinsstukken na de komma: … [Lees meer...] overVizier neergeslagen
De nieuwe taalregel van 2013
Juryrapport Soms vragen wij op de redactie van Neder-L ons weleens af waar het allemaal naartoe moet. De Nederlandse taal wordt steeds vaker gebruikt door onbevoegden. De diagnose daarvoor is eenvoudig: er zijn veel te weinig taalregels. Je zou eigenlijk willen dat een ieder die onze taal wil schrijven of spreken, allereerst een dik boek van achthonderd bladzijden vol … [Lees meer...] overDe nieuwe taalregel van 2013
In memoriam Thomas Blondeau (1978-2013)
Door Marc van Oostendorp 'Grappige taal en grappige meningen,' schreef een recensent vorige week over Thomas Blondeaus nieuwe roman Het West-Vlaams versierhandboek. 'En dan is het ineens allemaal voorbij. En zitten wij met de gebakken peren.' Ik had aan Thomas willen schrijven over die recensie, omdat ik het er niet mee eens was. Ik kende hem niet heel goed, ik sprak hem … [Lees meer...] overIn memoriam Thomas Blondeau (1978-2013)
Citeren maar!
Door Marc van OostendorpKun je als wetenschapper niet beter alles wat je schrijft meteen op het internet knallen? We weten inmiddels dat de systemen van peer review en redactie die normaliter gehanteerd worden lang niet ideaal zijn – dat ze betekenen dat er onzin als die van de Nederlandse geleerden Stapel en Bax gepubliceerd wordt, terwijl er ongetwijfeld allerlei … [Lees meer...] overCiteren maar!
Korte geschiedenis van neerlandistiek.nl (3 en slot): hoe het eindigt
Door Marc van OostendorpWaarom ging het mis? De eerste twee jaargangen waren eigenlijk best aardig, met redelijk veel goede artikelen over een grote variëteit aan onderwerpen. Sommige van die artikelen worden geloof ik ook nog wel geciteerd. Ook later was er af en toe een opleving, maar je ziet de vloed langzaam afnemen en uiteindelijk vrijwel opdrogen. Op een bepaald … [Lees meer...] overKorte geschiedenis van neerlandistiek.nl (3 en slot): hoe het eindigt
Korte geschiedenis van neerlandistiek.nl (2): De mislukkingen
Door Marc van Oostendorp We wilden niet alleen een wetenschappelijk tijdschrift maken dat de neerlandistiek weer bij elkaar zou brengen. We wilden ook niet alleen laten zien dat een tijdschrift ook gratis kon zijn - echt gratis, voor zowel de lezers als de schrijvers. We wilden, als we dan ook aan de gang waren, meteen wat experimenteren met de vorm.Sommige van die … [Lees meer...] overKorte geschiedenis van neerlandistiek.nl (2): De mislukkingen
Korte geschiedenis van Neerlandistiek.nl (1)
Door Marc van OostendorpBinnenkort valt het doek over het elektronisch tijdschrift Neerlandistiek.nl. Hoog tijd dat de geschiedenis van dit roemruchte initiatief nu eindelijk eens beschreven wordt. Dat ga ik de komende dagen doen in een heel korte serie. Ik was er niet van het allereerste begin bij. Dat begin was tijdens een strandwandeling – of een boswandeling, daar wil … [Lees meer...] overKorte geschiedenis van Neerlandistiek.nl (1)
De tv heeft toch invloed
Door Marc van OostendorpHeeft de tv invloed op het taalgebruik van jongeren? Ja, zeggen een aantal Britse taalkundigen in een artikel dat onlangs verscheen in het prestigieuze tijdschrift Language (helaas alleen toegankelijk voor abonnees).Het is het soort wetenschapsnieuws dat niet snel de kranten haalt omdat de gemiddelde lezer al snel denkt dat hij dat natuurlijk allang … [Lees meer...] overDe tv heeft toch invloed
Kinderen praten vaker over hun ouders
Door Marc van OostendorpDe correlatiemachine draaide deze week weer op volle toeren. In het tijdschrift PLOS ONE verscheen een artikel van een groep Amerikaanse psychologen die 700 miljoen 'woorden en zinnen' hadden onderzocht van Facebook-berichten.700 miljoen! De onderzoekers waren er zelf enorm van onder de indruk. In hun abstract en in het artikel zelf trompetteren ze het … [Lees meer...] overKinderen praten vaker over hun ouders
Wie bedenkt de beste nieuwe taalregel van 2013?
Door Marc van OostendorpOok dit jaar schrijft het elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek Neder-L weer een prijsvraag uit voor de beste nieuwe taalregel van het jaar. Het Nederlands is namelijk nog lang niet af: er zijn nog allerlei punten waarop de ene Nederlandstalige dit zegt en de ander dat, terwijl niemand kan vertellen welk van de twee nu de juiste is, … [Lees meer...] overWie bedenkt de beste nieuwe taalregel van 2013?
Klankencyclopedie van het Nederlands (41 en slot): [ʘ]
[ʘ] De [ʘ] maak je door je lippen te tuiten, ze in het midden tegen elkaar aan te zuigen, en ze los te laten. Die klank wordt doorgaans niet tot het Nederlands gerekend, al maken vrijwel alle Nederlandstaligen hem vermoedelijk wel af en toe (drie keer achter elkaar, wanneer ze elkaar begroeten), en wordt hij zelfs wel geschreven, namelijk als mensen onder een brief … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (41 en slot): [ʘ]
Onderzoeker in de crisis
Door Marc van Oostendorp We leven in een tijd van afbraak. Het is een rare zin om neer te schrijven, het klinkt zo pathetisch dat het moeilijk is om te geloven. Maar het is geloof ik wel waar. Waar je om je heen kijkt, wordt van alles en nog wat gesloopt. Vanwege de crisis, ja, en vanwege een weerzin tegen een heleboel monumenten die er staan. Misschien is het omdat ik … [Lees meer...] overOnderzoeker in de crisis
Spreek Fries met uw kind
Door Marc van OostendorpAf en toe kom ik nog mensen tegen die het slachtoffer waren van een klein maar toch treurig misverstand. Vorige week was er nog een vrouw op bezoek bij de open dag van het Meertens Instituut. Haar ouders waren Fries, maar hadden thuis alleen Nederlands gesproken omdat ze dachten dat die kinderen zo beter vooruit konden komen in de maatschappij.Dat is … [Lees meer...] overSpreek Fries met uw kind
Mag ik achterlangs je?
Een kind vult de taal aanDoor Marc van OostendorpWe zaten gisterenavond aan tafel, toen Daan, het vierjarige zoontje van mijn vrienden, zich begon te vervelen en besloot om over onze stoelen te lopen. Bij iedere verjaardagsgast waarschuwde hij 'mag ik achterlangs je?'Het was, met zoveel herhaling, moeilijk om géén taalobservatie te doen. Toch leverde niemand commentaar. Het … [Lees meer...] overMag ik achterlangs je?
Wetenschappelijk Lijmen
Door Marc van OostendorpDat het betrekkelijk eenvoudig is om onzinnige artikelen gepubliceerd te krijgen in het alom gerespecteerde Science, bleek deze week weer eens. Een medewerker van het blad had een hele hoop nonsens bij elkaar geveegd en dit gestuurd naar allerlei open access-tijdschriften – wetenschappelijke tijdschriften die hun inhoud gratis op internet ter … [Lees meer...] overWetenschappelijk Lijmen
Het beter ik van Simon Carmiggelt
Door Marc van Oostendorp Omdat Simon Carmiggelt vandaag honderd jaar zou zijn geworden, gaf Van Oorschot onlangs een keuze van honderd verhalen uit zijn werk: Gedundrukt. Koop dat boek vandaag, dan kan het de hele week op de woonkamer liggen en elke dag kunt u er even in snuffelen en u verheugen op aanstaande zondag wanneer u het helemaal kunt lezen.Ik vermoed dat er … [Lees meer...] overHet beter ik van Simon Carmiggelt
De ironische zachte g
Door Marc van Oostendorp De afgelopen week viel het me ineens bij twee mensen op: een ironische zachte g. Iemand die verder met een harde g praat, zegt ineens één woord of woordgroep met een zachte. Eerst was het een collega, een retoricus, die mij om een gunst kwam vragen. Althans als ik de harde g even schrijf als /χ/ en de zachte als /ɣ/ (dat is niet … [Lees meer...] overDe ironische zachte g
Een wolk van 30 keuro
Het gorgonische misdaadfeuilleton De verleden tijd van lijkenDoor Marc van OostendorpOpgewonden kwam prof. W. Pieterse, voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde en tegenwoordig manager, de kamer van Rie Veld binnen. "Moet je horen!" riep hij. "Ik heb geweldig nieuws! Het heeft gewerkt!" "Nou, en of het gewerkt heeft!" zei Rie humeurig, en ze wees op de postdoc … [Lees meer...] overEen wolk van 30 keuro
Geen woord te veel
Over literatuurwetenschap, naar aanleiding van Literatuur in de wereldDoor Marc van OostendorpIk las deze week Literatuur in de wereld en keek daarbij af en toe raar op. In dit Handboek moderne letterkunde, dat vorige week bij uitgeverij Vantilt verscheen, leggen een aantal vooraanstaande letterkundigen uit hoe de moderne literatuurwetenschap ervoor staat. … [Lees meer...] overGeen woord te veel
De STCN en boekhistorisch onderzoek
Door Paul Dijstelberge Allereerst mijn excuses aan de lezers die naar een stuk op deze plaats werden doorverwezen en een andere inhoud aantreffen dan ze op basis van de verwijzingen verwachtten. Ik heb het ingrijpend herschreven omdat twee eerdere versies wat onaardige en niet terzake doende opmerkingen bevatten. Ik heb Inger Leemans dan ook mijn verontschuldigingen … [Lees meer...] overDe STCN en boekhistorisch onderzoek
Edoch: voorgewend deftig
Door Marc van OostendorpIk treed af en toe op in een radioprogramma, en voor mij komt er dan altijd een weerman aan de telefoon. En die weerman zegt dan tijdens zijn weerpraatje (hij mag ook de barometerstanden zeggen en de weerspreuk van de dag, ach, was ik ook maar weerman) af en toe edoch.Ik hoop dat iemand ooit een uitgebreide studie doet naar het gebruik van dat woord, … [Lees meer...] overEdoch: voorgewend deftig
