Door Marc van Oostendorp Een foto waarop je naakt op een campingtafel danst schijn je nooit meer van internet af te krijgen, maar alle andere documenten zakken als je niet uitkijkt langzaam weg in het digitale drijfzand. Waar zijn de weblogs van vorig jaar? Deze week heeft iemand mijn oude stukjes voor Neder-L zoveel mogelijk opgespoord: de stukjes van voor 2010, … [Lees meer...] overEen ivoren toren in het drijfzand
Overkwam, over kwam
Over de spaties van Judith Herzberg Door Marc van Oostendorp Judith Herzberg is van onze dichters de meest klassieke. Ze weet af en toe het ideaal te bereiken: gedichten die op het eerste gezicht heel simpel en huiselijk lijken, maar bij nader inzien heel raadselachtig zijn en een groot gevoel uitdrukken. Gedichten die klinken als spreektaal, maar waar bij nader inzien iedere … [Lees meer...] overOverkwam, over kwam
Een toren van boeken in mijn broekzak
Over lezen op je telefoonDoor Marc van OostendorpAmsterdam ZuidTerwijl ik hier gezellig een stukje voor jullie uittik, en de vakantiebieb vanmiddag weer begint met distributie van gratis e-boeken, stort de markt voor e-readers in elkaar. Eerder deze maand legde de Amerikaanse ambassadeur in Londen de ambtseed af met haar hand op zo'n ding, maar dat zal dus ook wel een … [Lees meer...] overEen toren van boeken in mijn broekzak
I am soooo happy!
'Emotionele besmetting' op Facebook Door Marc van Oostendorp Misschien gaan jullie nu ook wel van Facebook af: want dat bedrijf heeft zonder dat we het weten een grootscheepse taalproef met ons gedaan! Het is in het nieuws gekomen als een experiment naar 'emotionele besmetting', maar het gaat feitelijk over woordjes. En ik denk dat Facebook met het experiment vooral een bak … [Lees meer...] overI am soooo happy!
Net zo versnipperd als wij allemaal
Over Wiel Kusters' biografie van Kees Fens Door Marc van Oostendorp Een vrolijk boek is het niet, de biografie die Wiel Kusters schreef over Kees Fens. Melancholiek is het eerder, op het zorgelijke af. Fens was een man die in de loop van zijn carrière zo'n beetje alles wat hij liefhad, ten onder zag gaan. Critici kregen steeds minder aanzien en deden er door de … [Lees meer...] overNet zo versnipperd als wij allemaal
Roodkapje kleedt zich helemaal uit
Door Marc van Oostendorp 's Ochtends schrijf ik meestal eerst dit stukje, dan haal ik koffie –mijn vrouw klaagt als ik te vroeg in de ochtend de espressomachine laat ratelen –, en dan zoek ik er nog even een plaatje bij. Wat is daar de zin van? En dat heb ik het nu even niet over dat schrijven van stukjes, koffie drinken of luisteren naar mijn vrouw, maar het zoeken van … [Lees meer...] overRoodkapje kleedt zich helemaal uit
Mag Google Translate niet beter worden van Google?
"Op een dag de bijter gebeten," schrijft de Britse krant The Guardian vanochtend, "een Braziliaanse WK dat thrillingly bewogen was geweest op het veld ontplofte dramatisch in het leven eraf. " Althans, wanneer je Google Translate mag geloven, momenteel de beste automatische vertaler ter wereld. Google is dit jaar tien jaar bezig met het ontwikkelen van de vertaalmachine: in … [Lees meer...] overMag Google Translate niet beter worden van Google?
‘Ik vind bovendien dat hij grappig is’. Of: ‘Ik vind dat hij bovendien grappig is’
Door Marc van Oostendorp Het nieuwe nummer van Nederlandse Taalkunde is uit! Er staat onder andere een kort artikel in van Kees de Schepper en enkele anderen (hier is een digitale versie) over zinnen zoals de volgende: Hij is erg charmant; ik vind bovendien dat hij ontzettend grappig is. Niet belangrijk? Ik meen juist dat dit het essentiële punt is. Ik denk … [Lees meer...] over‘Ik vind bovendien dat hij grappig is’. Of: ‘Ik vind dat hij bovendien grappig is’
Ondermaatse evaluatiecommissies
Door Marc van Oostendorp 'Een overzicht van ondermaatse studies is te vinden op nos.nl', zei de nieuwslezer gisterenavond in het 8-uurjournaal. Het was de culminatie van een dag vol woeste koppen over wat er nú weer allemaal niet deugde. Waardeloze alfa's alom! Honderden studenten hadden onterecht een diploma gekregen! Voor het gemak werd daarbij af en toe met … [Lees meer...] overOndermaatse evaluatiecommissies
Een ontleedprobleempje: het rare van deze situatie?
]] Wat is de woordsoort van rijke in de rijke of rare in het rare van deze situatie? Zijn dat zelfstandig naamwoorden zoals rijkaard en snuiter, of bijvoeglijk naamwoorden zoals rijke en rare? Daarover gaat, onder andere, een nieuw artikel van de taalkundigen Louise McNally en Henriëtte de Swart. Dat artikel behandelt … [Lees meer...] overEen ontleedprobleempje: het rare van deze situatie?
Poëzie als kleurboek
Door Marc van OostendorpIn Mei van Gorter buitelen de kleurennamen over elkaar heen. Een buitenkansje voor iedere liefhebber van letterkundige kleurplaten! Hoe zou het gedicht eruit zien wanneer je iedere genoemde kleur zou doen oplichten? Welnu, aldus:Hoort, er gaat een nieuw geluid: Een jonge veldheer staat, in 't blauw en goud Roept aan de holle poort een luid heraut. … [Lees meer...] overPoëzie als kleurboek
Mensen zijn apen en vogels in één
Door Marc van Oostendorp Gibbonnetje Nu berichten verschillende websites over alwéér een nieuwe evolutionaire verklaring voor het ontstaan van taal. Het valt niet meer bij te houden hoeveel boeken en artikelen er verschijnen over de evolutie van taal. Het lijdt geen twijfel dat het vermogen om te spreken en te luisteren en in taal te denken de menselijke soort een … [Lees meer...] overMensen zijn apen en vogels in één
Ik schrok: een maaltijd! Naar binnen!
Door Marc van Oostendorp Het verschil tussen de o in bok en die in hok – dat is een uithoekje van de taalkunde waar mensen zich alleen bij feestelijke gelegenheden in wagen. Zoals gisteren in een lezing die Rick Derksen op een symposium hield dat was georganiseerd ter ere van onze collega Michiel de Vaan, die binnenkort naar Zwitserland … [Lees meer...] overIk schrok: een maaltijd! Naar binnen!
Kleine Roman kan de R zeggen!
Door Marc van OostendorpGisterenavond was een gedenkwaardige avond, want Roman kon die dag voor het eerst de /r/ zeggen. Net op de dag dat ik op bezoek was bij zijn ouders: ik viel met mijn neus in de boter. Hij deed het graag en trots heel vaak voor: zijn eigen naam met een krachtige, rollende /r/, een heel fraaie /r/, mooier dan ik hem maak, eerlijk is eerlijk.Voor veel … [Lees meer...] overKleine Roman kan de R zeggen!
De verfacebooking van de wetenschap
Door Marc van OostendorpDat het wetenschappelijk debat alleen bestond uit geredigeerde artikelen en boeken, presentaties tijdens congressen en vragenrondjes – dat was natuurlijk altijd al een illusie. Minstens even belangrijk waren het informele geklets in de koffiekamer, de roddels tijdens het congresdiner en de halfdronken krabbels op een servetje tijdens de borrel.Alleen … [Lees meer...] overDe verfacebooking van de wetenschap
Heeft het Nederlands te veel woorden?
Door Marc van Oostendorp Het woord numineus kun je niet zomaar gebruiken: je moet het altijd van een uitgebreide toelichting voorzien. NRC Handelsblad blijkt zich, blijkens de digitale archieven, daar de afgelopen twintig jaar aan te houden: zodra het woord wordt afgedrukt, komt er een heel verhaal bij. "Met het numineuze verwees de Duitse godsdienstfilosoof … [Lees meer...] overHeeft het Nederlands te veel woorden?
Het gevecht om het lezen
Vandaag is het Bloomsday! Door Marc van Oostendorp Dat het internet het lezen verdringt – meegaan met een boek, opgaan in een boek, ondergaan in een boek – dat is inmiddels al een oude klacht en misschien een die je op het eerste gezicht niet serieus zou nemen omdat hij in een lange geschiedenis past van soortgelijke klachten. Werd er toen wij kinderen waren niet al gezegd … [Lees meer...] overHet gevecht om het lezen
Engelse invloed in het fin de siècle
Door Marc van Oostendorp"De Nederlandsche cultuur," schreef Johan Huizinga, "is meer dan eenige andere aan sterken en aanhoudenden invloed van buiten blootgesteld." Volgens de historicus "bezat zij, meer dan enige andere, door positie, aanleg en historie, het vermogen om vreemde naties te verstaan en hun gaven op te nemen en te verwerken."Dat lijkt me inderdaad een van de … [Lees meer...] overEngelse invloed in het fin de siècle
Voetbaltaal: ‘Het werd vrouwen en kinderen eerst’
Door Marc van OostendorpThomas M. Hemy: Wreck of the Birkenhead"In een finale mag alles hoor," sprak de voetballer W. Sneijder gisteren in het avondblad. "Vrouwen en kinderen eerst. Dat gebeurt in elke finale. Ik heb nog nooit in een finale slappe hap gezien."Mijn Amsterdamse collega Ingrid van Alphen zag hem het eerst, en plaatste hem op Facebook. Wat werd hier bedoeld met … [Lees meer...] overVoetbaltaal: ‘Het werd vrouwen en kinderen eerst’
‘Lucht en leegte’ komt helemaal niet uit de bijbel!
Door Marc van OostendorpDe Nieuwe Bijbelvertaling heeft de Donald Duck gehaald. Dat onthaalt Ton den Boon in zijn nieuwe boekje Een lust voor het oog, waarin hij bijbelse uitdrukkingen verzamelt die in de omgangstaal terecht zijn gekomen: "Guus Geluk typeerde de gevoelens van zijn neef Donald Duck voor Katrien eens als 'alleen maar lucht en leegte'."Die uitdrukking … [Lees meer...] over‘Lucht en leegte’ komt helemaal niet uit de bijbel!
Woorden die maar 7 keer voorkomen op Google: doezelboekje
Door Marc van Oostendorp"Weet je wat ook een fijn woord is?" hoorde ik een vrolijk meisje gisterenavond in de trein vragen. De ander antwoordde kennelijk niet, dus gaf de stem zelf maar antwoord: "Doezelboekje."Thuis zocht ik het meteen op. Het blijkt inderdaad wat je noemt een fijn woord. Zo geeft Google zeven treffers. Zeven! Het perfecte aantal: net genoeg om te laten zien … [Lees meer...] overWoorden die maar 7 keer voorkomen op Google: doezelboekje
Geef wetenschappelijke onderzoeken vrouwennamen
Door Marc van Oostendorp Het is een patroon: een paar dagen lang razen de opvallende resultaten van onderzoek door de media. Na die paar dagen blijkt dat onderzoek nogal dubieus, gaat de storm liggen, en wordt er her en der gerectificeerd en de naam van Diederik Stapel genoemd. Slachtoffers vallen er gelukkig niet bij zulke stormen, al zou dat misschien veranderen wanneer … [Lees meer...] overGeef wetenschappelijke onderzoeken vrouwennamen
‘Ben ik soms jouw rekenmachine’?
Hoe Eugene Goostman ons allemaal gaat veranderen Door Marc van Oostendorp Eugene Goostman is 13 jaar, komt uit Odessa, bezit een cavia, en gaat onze kijk op de mensheid mogelijk op zijn kop zetten. Dat komt dan doordat hij geen mens is, maar een computerprogramma. Zaterdag wonnen de programmeurs van Eugene namelijk in Londen de zogeheten Turingtest, waarbij een aantal … [Lees meer...] over‘Ben ik soms jouw rekenmachine’?
‘Dames Spaghetti Top’
Door Marc van Oostendorp Afb. 1: Dames spaghetti top Gisteren ging ik naar de supermarkt met een Italiaanse collega die interesse heeft voor het woord spaghetti in het Nederlands. We hadden geluk: we kwamen voorbij een vestiging van Zeeman die adverteerde met een "dames spaghetti top" (afb. 1) Mijn boodschappengezel bleek niet te kunnen raden waar … [Lees meer...] over‘Dames Spaghetti Top’
Het gebaar voor ’thee’
Door Marc van Oostendorp We kwamen te spreken over het woord voor thee in de Nederlandse gebarentaal. Je houdt je ene hand in een C-vorm, rechtop. De wijsvinger en duim van je andere hand druk je tegen elkaar en beweeg je op en neer boven de holte die je met je ene hand suggereert.Het geheel ziet er met enige goede wil uit alsof je in je ene hand een mok houdt en met de … [Lees meer...] overHet gebaar voor ’thee’
