Een zondagochtendbespiegelingDoor Marc van OostendorpHet dicht bij jezelf blijven krijgt ons langzaam in de greep. Als we niet uitkijken zijn we straks een wereld met mensen die allemaal dicht bij zichzelf zijn! Op het internet wordt er al voor gewaarschuwd. "De laatste tijd hoor ik het steeds vaker, het lijkt wel een epidemie", schreef iemand op 6 maart 2012. "Talloze coaches, … [Lees meer...] overDicht bij jezelf blijven
‘Ik ken hem oppervlakkig’
De stijl van Flair Marc van Oostendorp (45) werkt in het onderwijs en is getrouwd met Roberta. 'Maar waarom heb je nou weer een stapel vrouwenbladen gekocht', zei Roberta, terwijl ze wees op de Libelle, Margriet en Flair, die ik op onze Ikea-bank had gelegd. "Ik weet het niet," gaf ik toe. "Ik vind dat je alles moet lezen. Ik ben geïnteresseerd in tijdschriften, in hoe … [Lees meer...] over‘Ik ken hem oppervlakkig’
Een huishoudknip vol zwijggeld
De helleveeg : Spreken, zwijgen en schrijvenDoor Marc van Oostendorp'Ik had zo gedacht dat jij de toespraak doet', zegt oom Koos aan het eind van A.F.Th. van der Heijden's nieuwe roman De helleveeg tegen Albert Egberts. De vrouw van oom Koos, tante Tiny is overleden. Haar hele leven heeft zij gepraat – met een schelle stem, zoals meerdere malen wordt meegedeeld – en dwong … [Lees meer...] overEen huishoudknip vol zwijggeld
‘Gelopen heeft’ klinkt beter dan ‘heeft gelopen’
Door Marc van OostendorpGeorges De Schutter is een van de veelzijdigste en interessantste taalkundigen in ons taalgebied. Hij is al een paar jaren met pensioen, maar nu weet hij ons weer te verbazen met een artikel over de rode en groene volgorde (op een website met misschien wel het mooiste adres ter wereld: www.verslagenenmededelingen.be).Hoe zat het ook weer? In het … [Lees meer...] over‘Gelopen heeft’ klinkt beter dan ‘heeft gelopen’
We hebben dialecten omdat we sociaal zijn
Door Marc van OostendorpDe mens wordt de laatste jaren terecht af en toe met een zebravink vergeleken. Ook Sita ter Haar, die vandaag in Leiden promoveert, deed dat. Maar het bijzondere aan Sita is dat ze zowel biologe is als taalkundige. Ze begrijpt mensen én dieren.Ik interviewde Sita een paar jaar geleden voor Onze Taal en mag vanmiddag bij de promotie weer … [Lees meer...] overWe hebben dialecten omdat we sociaal zijn
Djoegoedjoegoe revisited
Door Marc van OostendorpZouden er nog weleens mensen slecht slapen van djoegoedjoegoe? Het woord (dat uit het Surinaams komt en 'gezellig gedoe' betekent, weet u nog) werd vorig jaar op koninginnedag (weet u dát nog, koninginnedag?) door een mevrouw gebruikt in het NOS Journaal. Het werd trending topic op Twitter en allerlei mensen begonnen zich ermee te … [Lees meer...] overDjoegoedjoegoe revisited
Petitie Eindexamen Nederlands
Vanochtend heb ik een e-mail gestuurd aan alle onderwijsspecialisten van de Tweede Kamer die ik kon vinden. De tekst vormt ook de basis voor een petitie die u kunt ondertekenen op http://nederlandsanders.petities.nl/Aan de onderwijsspecialisten van de fracties van de Tweede Kamer:De ondergetekenden spreken hun zorg uit over de eindexamens Nederlands zoals deze momenteel in … [Lees meer...] overPetitie Eindexamen Nederlands
Geloven in God en in Chomsky
Hoe een ex-missionaris probeert de taalwetenschap op zijn kop te zettenDoor Marc van OostendorpBijna vijfendertig jaar geleden trok de Amerikaanse taalkundige Daniel Everett het Amazone-gebied in. Hij zou de taal van het Pirahã-volk bestuderen en liet zich de eerste jaren leiden door het geloof in God en het geloof in de taaltheorie van zijn landgenoot Noam Chomsky. Geen van … [Lees meer...] overGeloven in God en in Chomsky
Leidse stegen
Door Marc van OostendorpAls u niet in Leiden woont, zult u wel iedere dag met uw tanden knarsen over de pech die u hebt in uw leven. Woont u wel in de Leidse binnenstad, dan woont u waarschijnlijk in of bij een steeg, want daarvan zijn er 86 tussen de singels. Dat weet ik uit het nieuwe boek van Tanneke Schoonheim, Langs Leidse stegen. De stukjes zijn eerder verschenen in … [Lees meer...] overLeidse stegen
Beatrijs: wie of wat?
Door Marc van OostendorpEen weblog schrijven levert weinig op. Mensen zeggen weleens dat ik er beter mee kan ophouden, maar af en toe krijg je als blogger toch een fijne beloning. Zoals een recensie-exemplaar van Beatrijs de wereld in. Vertalingen en bewerkingen van het Middelnederlandse verhaal, een boek dat voort komt van een internationaal project en een congres … [Lees meer...] overBeatrijs: wie of wat?
Hartstochtelijk huilen
Nieuwe aflevering van het spannende misdaadfeuilleton 'De verleden tijd van lijken'.Door Marc van OostendorpProf. dr. W. Pieterse zat nog na te hijgen toen de dokter binnenkwam. Zijn gezicht was weliswaar niet donkerblauw meer, maar een lichtblauwe teint lag er nog wel overheen. De dokter, drs. Roef Dingelam, hoefde niet lang te kijken om te schrikken. "Allemachtig," riep hij … [Lees meer...] overHartstochtelijk huilen
De luis had iets luis
Door Marc van Oostendorp Ik kreeg een interessante reactie van de bekende fonoloog Jaap Spa op het stukje in de Klankencyclopedie over de [ʌy] (ui): Wat betreft de [ʌy], die ik liever noteer als [œч], wil ik opmerken dat in mijn eigen idiolect (maar wellicht geldt dat ook voor anderen) deze tweeklank wordt uitgesproken als [œj] vóór een klinker en aan het woordeinde: cf. … [Lees meer...] overDe luis had iets luis
2 aspirines voor 1,1 miljoen Belgen
Door Marc van OostendorpEr is iets dat Ludo Permentier gisteren niet wilde uitleggen, in zijn wekelijkse taalcolumn in De Standaard: "dat is zo’n ingewikkelde kwestie dat ik u al naar een aspirientje zie grijpen."Gelukkig zijn de lezers van Neder-L, blijkens recent wetenschappelijk onderzoek, dol op hoofdpijn, vooral in de maandagmorgen, dus, hup, daar gaan we. Het is … [Lees meer...] over2 aspirines voor 1,1 miljoen Belgen
Stondpunt, zwombroek, atcafé
Door Marc van OostendorpHet zal wel toeval zijn, maar vrijdagavond werden er ineens twee nieuwe woorden gelanceerd op de Nederlandse tv. Eerst bracht de schrijver A.F.Th. van der Heijden het woord verschaming, waaraan hij naar eigen zeggen lijdt sinds het dodelijke ongeluk van zijn zoon:De dingen waarvan ik ooit dacht dat ze glans hadden, die verkruimelen als ik ze in mijn … [Lees meer...] overStondpunt, zwombroek, atcafé
De Taalunie: Bonussen uitdelen en het Engels beschermen
De nieuwe baas van de Taalunie debatteert als een managerDoor Marc van OostendorpVoordat Geert Joris werd aangesteld als Algemeen Secretaris (topambtenaar) bij de Nederlandse Taalunie had de man, die eerder manager was geweest van een Vlaamse boekpromotieclub, nooit blijk gegeven van serieuze belangstelling voor taal.Hij werd desalniettemin door Nederlandse en Vlaamse politici … [Lees meer...] overDe Taalunie: Bonussen uitdelen en het Engels beschermen
Klankencyclopedie van het Nederlands (37): het hoedpatroon
Door Marc van OostendorpDe klinkers en medeklinkers van een taal spreken we min of meer na elkaar uit: wie mama zegt, zegt eerst een m, dan een a, enzovoort. Er is wel wat overlap – vooral de eerste a wordt een beetje nasaal omdat hij tussen twee m's staat – maar de belangrijkste ordening van deze klanken is er toch een van: het een na het ander.Toch kunnen we … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (37): het hoedpatroon
Eindexamen Nederlands: Het is veel erger
Door Marc van OostendorpIn NRC Handelsblad van gisterenavond gaat Klaas Heemskerk van lerarenvereniging Levende talen in op mijn bezwaren tegen het eindexamen Nederlands. "Het is veel erger", schrijft hij. "Het hele examensysteem is uit balans geraakt." Hij beschrijft hoe scholen er steeds meer gericht raken om scholieren de onzinnige vragen te laten beantwoorden van … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands: Het is veel erger
Handen af van Louis Couperus!
Door Marc van OostendorpVandaag wordt in Den Haag de taal van Couperus gevierd, en ik mag daarbij zijn. Ik ben daar heel blij en vereerd mee, want ik houd enorm van Couperus en van Den Haag en van taal en van het Den Haag van Couperus en van de taal van Couperus en de taal van Den Haag, en ga zo maar door. De dag gaat besloten worden met een discussie over het 'hertalen' … [Lees meer...] overHanden af van Louis Couperus!
Woutertje!
Nieuwe aflevering van het spannende misdaadfeuilleton 'De verleden tijd van lijken'.Door Marc van Oostendorp Ineens zeeg het lichaam van prof. dr. W. Pieterse, hoogleraar in de Financiële Letterkunde ter aarde. "Dat komt er nu van!" riep Rie Veld, maar niemand besteedde aandacht aan haar. "Wouter!" riep Femke Nooitgenoeg enigszins hysterisch, alsof ze ineens vergeten … [Lees meer...] overWoutertje!
Een mens leert het meest van discussie
Taalkunde online leren. Door Marc van Oostendorp- Hoezo? Vertel op?- Nou, in ieder geval geldt dat voor mezelf. Ik leer nooit zoveel van een boek of van een lezing of een hoorcollege als wanneer ik aanwezig ben bij een levendige discussie over het onderwerp.- Zodat je vragen kunt stellen.- Liefst wel. Maar zelfs als ik alleen maar aanwezig ben, helpt het horen van … [Lees meer...] overEen mens leert het meest van discussie
‘Hok’ en ‘krak’ in apentaal
Door Marc van OostendorpWat bedoelen apen in Sierra Leone en Ivoorkust als ze krak roepen, of hok-oe? Daarover gaat een fascinerend artikel van de semanticus Philippe Schlenker en anderen dat deze week verscheen op de taalkundige downloadsite Lingbuzz en daar meteen een van de populairste artikelen weet.Ja, het is Pinksteren, dus vandaag schrijf ik niet over het … [Lees meer...] over‘Hok’ en ‘krak’ in apentaal
Klankencyclopedie van het Nederlands (37): [ɑu]
Door Marc van Oostendorp[ɑu] De [ɑu] (au/ou) maak je door je lippen een beetje te ronden, en dan de achterkant van je tong op te heffen terwijl je ondertussen je lippen nog meer rondt.De [ɑu] wordt meestal beschouwd als een 'echte' tweeklank, net als de [ɛi] en de [ʌy]. Daarnaast heeft het Nederlands ook nog 'onechte' tweeklanken, zoals de ieuw in kieuw, de eeuw in geeuw, de … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (37): [ɑu]
Verbergen is verstoppertje spelen
Door Marc van OostendorpDe schrijver Paul Claes is een optimist. Niet alleen denkt hij dat hij ieder gedicht kan begrijpen; hij denkt ook dat hij ons kan leren datzelfde te doen. Daarvoor schreef hij nu een nieuw boek, Zwarte zon. Code van de hermetische poëzie."Zelfs de meest revolutionaire gedichten ontsnappen niet aan de regels van de taal en de ideologie van hun tijd", … [Lees meer...] overVerbergen is verstoppertje spelen
De eindexamens Nederlands 2013 (vmbo en slot)
Door Marc van Oostendorp (1) Deze hele week heb ik examens Nederlands gedaan. Iedereen die ouder is dan twintig denkt in deze examenperiode natuurlijk ook even aan zijn eigen eindexamen. In mijn tijd was het allemaal ook niet veel soeps, geloof ik. Ik kan niet zeggen dat alles toen zoveel beter of juist slechter was dan nu. Maar we hielden ons niet zo enorm bezig met … [Lees meer...] overDe eindexamens Nederlands 2013 (vmbo en slot)
De geschiedenis van het woord ’tapen’
Door Marc van OostendorpNa afloop van de vergadering gisteren kwam er een vrouw naar me toe. "Mijn zoon zegt tapen," zei ze. Als mensen mij zien, beginnen ze ineens over taal te praten.Zeggen we niet allemaal weleens tapen? Dat werkwoord dat we uit het Engels lenen heeft inmiddels zelfs meerdere betekenissen. Iedere generatie heeft zijn nieuwe vorm van tapen.Voor veertigers … [Lees meer...] overDe geschiedenis van het woord ’tapen’
