Een taal leren wordt langzamerhand een illegale activiteit. Terwijl universiteitsbestuurders overal bezig zijn om 'onrendabele' talenstudies af te schaffen, berichtte De Telegraaf gisteren dat er in Den Haag op straat tegenwoordig Pools geleerd wordt. Volgens de krant gaat het hierbij om 'Marokkaanse bendeleden', maar het is moeilijk voor te stellen dat Marokkanen de enigen … [Lees meer...] overPools als geheimtaal
Of het nou hij is.
Waarom zijn Litouwers Europees kampioen doorfluisteren? En hebben Italianen zoveel woorden om vrouwen te verkleinen, liefkozen en minachten? Hoe zet je een nies op papier? Het zijn maar een paar van de vele, vele vragen die Gaston Dorren beantwoordt in zijn verukkelijke boek Taaltoerisme. Feiten en verhalen over 53 Europese talen. Het is een vrolijk boek geworden, in zekere … [Lees meer...] overOf het nou hij is.
Derde landstaal
De provincies in het noorden en het oosten van het land laten het er niet bij zitten. Nadat een verzoek tot erkenning van het Nedersaksisch vorige maand door minister Spies werd afgewezen, is men nu een handtekeningenactie begonnen om de minister tot andere gedachten te brengen. Zo'n erkenning is vooral een politieke kwestie. Taalkundige argumenten ervoor of ertegen zijn er … [Lees meer...] overDerde landstaal
De nalatenschap van Harmen Siezen
Door Marc van Oostendorp Toen enkele weken geleden bekend werd dat het journaal voortaan 'richting spreektaal' zou 'opschuiven', bleef het opvallend stil in Nederland. Terwijl dit misschien weleens een van de belangrijkste taalgebeurtenissen van 2012 zal blijken te zijn, een teken van een ingrijpende, langdurige verandering van onze opvatting over taal. Jan Kuitenbrouwer … [Lees meer...] overDe nalatenschap van Harmen Siezen
Waarom twittert Geert Wilders nooit over roze koeken?
Gisteren was het de dag van zeg mij welke woorden u gebruikt en ik zeg u wie u bent in NRC Handelsblad. Marjolijn Februari fantaseerde in haar wekelijkse column over de mogelijkheid om haar bijdragen door een computer te laten schrijven: Een pakket software dat wekelijks op deze plek een politieke analyse genereert door tamelijk willekeurig een aantal zinnen achter elkaar te … [Lees meer...] overWaarom twittert Geert Wilders nooit over roze koeken?
Topsectoren
Wordt het Nederlands bedreigd door het Engels? Er zijn weinig tekenen die er concreet op wijzen, maar tegelijkertijd wordt de kwestie ook niet onderzocht. We maken onmiskenbaar een interessante tijd mee, met een internationale taal die langzaam maar zeker een steeds steviger positie inneemt in sommige deelgebieden van het leven. Dat gebeurt nagenoeg onopgemerkt, in ieder geval … [Lees meer...] overTopsectoren
Abent omnes uolucres
Over het oudste Nederlandse zinnetje Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu is al van alles en nog wat geschreven. Dat het helemaal niet het oudste Nederlandse zinnetje is. Dat het geen Nederlands is. Dat het een liefdesgedicht is. Dat het een religieus gedicht is. Dat het door een monnik geschreven is. Dat het door een vrouw geschreven … [Lees meer...] overAbent omnes uolucres
Horlepiep als doodsbedreiging
In de discussie die is ontstaan over het vorige week gepubliceerde gedicht van de Duitse Nobelprijswinnaar Günther Grass heeft zich nu ook de Nederlandse schrijver Leon de Winter gemengd. Hij doet dat op zin beurt ook weer met een (Duitstalig) gedicht, waarin hij nogal zware beschuldigingen uit: de Nobelprijswinnaar zou een antisemiet zijn en uit zijn op de vernietiging van … [Lees meer...] overHorlepiep als doodsbedreiging
Het eerste Nederlands op Twitter?
Het zou eigenlijk makkelijk moeten zijn: taalarcheologie op het internet, maar het blijkt nog geen sinecure. Wat is bijvoorbeeld het oudste Nederlands dat op het internet gebruikt wordt? In 2004 schreef de toenmalige redactie van Taalpost daarover een prijsvraag uit over die vraag. Het antwoord dat onze lezers toen vonden was 'Nederlandse Vereniging voor Kunstmatige … [Lees meer...] overHet eerste Nederlands op Twitter?
Dure woorden in de 18e eeuw
Indruk maken met 'dure' woorden is van alle tijden. Je zou bijna denken dat andere talen ervoor zijn uitgevonden om ons van voldoende moeilijke woorden te voorzien om indruk te maken. Maar lachen om mensen die proberen moeilijke woorden uit vreemde talen te gebruiken maar dat net verkeerd doen is waarschijnlijk even precies even oud. Ha, kijk hem eens plechtig doen! Deze week … [Lees meer...] overDure woorden in de 18e eeuw
‘Zijn koffie zwart drinken’ is dubbelzinnig
Jan-Wouter Zwart denkt dat de zinsbouw van menselijke taal heel eenvoudig in elkaar zit. Dat is vermoedelijk de reden waarom het interview in NRC Handelsblad afgelopen zaterdag geen eenvoudige lectuur was. Een simpel idee kan in zijn uitwerking heel ingewikkeld zijn. Het is overigens wel een prettig stuk om te lezen, vind ik, al is het maar omdat er eens wordt afgerekend met … [Lees meer...] over‘Zijn koffie zwart drinken’ is dubbelzinnig
Te moeilijk voor natuurkundigen
In een interview met het Amerikaanse webtijdschrift Slate zei de taalkundige Noam Chomsky deze week: Neem nu de natuurkunde. Dat vak beperkt zich tot extreem eenvoudige vraagstukken. Als een molecule te ingewikkeld wordt, geven ze het door aan de scheikundigen. Als het te ingewikkeld wordt voor de scheikundigen, geven die het door aan de biologen. En als het systeem ook voor … [Lees meer...] overTe moeilijk voor natuurkundigen
Een vet accent
"Dat taalachterstand aan de basis ligt van alle integratieproblemen, is een misvatting", schreef David Pinto gisteren in de Volkskrant. Je zou zeggen, nogal wiedes: alle integratieproblemen, die hebben natuurlijk toch niet een unieke oorzaak. Pinto reageert met zijn stuk op een eerder artikel van de Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher (PvdA). Nu is het een beetje overdreven … [Lees meer...] overEen vet accent
Het meest droog
Ik heb het misschien al honderden of duizenden keren gelezen, maar maandag viel mijn oog er ineens op: een zinsnede in het korte weerbericht van de Volkskrant: - In het zuiden is het meest droog. Wat een raar gebruik van het woord meest, dacht ik ineens, zo als bijwoord. Ik schreef erover op Twitter en Rutger Kiezebrink van de Taaladviesdienst meldde onmiddellijk dat het in … [Lees meer...] overHet meest droog
Niet in het minst
Gisteren werd bekend dat J.L. Heldring (94), de grand old man van de Nederlandse (taal)columnistiek, ermee ophoudt: vanavond staat zijn laatste column in NRC Handelsblad. Volgens de berichten houdt hij ermee op omdat de 'inspiratie' op is. Heldring schreef al jarenlang niet meer over taal, maar lange tijd besteedde hij in zijn rubriek regelmatig aandacht aan het onderwerp. … [Lees meer...] overNiet in het minst
A megool!
Precies een maand geleden schreef ik er nog over: de armzalige staat waarin de Nederlandse aanspreekvormen verkeren. Waar is de tijd dat wij elkaar nog aanspraken als "O mijn edele vriend!" Dat O, dat lijkt helemaal verdwenen. Gelukkig, de redding is nabij. Jonge Nederlandstaligen spreken elkaar weer op een klassieke manier aan. Ze gebruiken daarvoor alleen niet O! maar A!, en … [Lees meer...] overA megool!
Eigenlijk een feit
Het meest hilarische radiofragment van deze week is al binnen: de (zo te horen geïmproviseerde) absurdistische dialoog tussen de taaladviseur Ludo Permentier en presentatrice Annemie Peeters op het Vlaamse Radio 1, gisterenmorgen (vanaf 6:05): … [Lees meer...] overEigenlijk een feit
In ’t Armehuis een overrijke stof
Vondel had behalve een kousenwinkel ook een dichterij. Om zijn werk te verkopen, leurde hij niet bij uitgevers, zoals een moderne dichter zou doen, maar bij hooggeplaatste opdrachtgevers. Zo verkocht hij bijvoorbeeld zijn vertalingen van het werk van Vergilius. Zoals de Romeinse voorganger was opgebloeid onder de bescherming van Augustus en voor diezelfde Augustus een … [Lees meer...] overIn ’t Armehuis een overrijke stof
Google Translate herkent 1-aprilgrappen
Ik dacht even dat het zelf een grap was: het persbericht waarmee Google aankondigde dat de statistische software van het bedrijf nu ver genoeg geëvolueerd is om aan de hand van stijlkenmerken 1-aprilgrappen te herkennen. Even bellen met Antal van den Bosch, de Nijmeegse hoogleraar en Google-watcher, maakt duidelijk dat het bedrijf wel degelijk serieus is: … [Lees meer...] overGoogle Translate herkent 1-aprilgrappen
Is gnuiven een Nederlands woord?
Zijn er Nederlandse woorden met slechts één medeklinker, vraagt Bertold van Maris zich af in het nieuwe nummer van Onze Taal dat gisteren in de bus lag. Hij geeft er ook meteen een antwoord bij — er zijn er volgens hem zelfs drie, die alle drie tussenwepsels zijn: m, f en t. De m is het gemakkelijkst te begrijpen, dat is de klank die je maakt als je wil zeggen dat je iets … [Lees meer...] overIs gnuiven een Nederlands woord?
Waarom sushi?
Een van de fijne kanten van het leven als taalkundige is dat je je af en toe onbekommerd kunt overgeven aan pietluttige details. Ik bezoek momenteel een congres in Potsdam en daar hoorde ik gisteren een lezing over het Japanse woord voor waarom. Ik neem aan dat je zelf al behoorlijk ver heen moet zijn om te kunnen begrijpen hoe fijn dat is, maar het wordt nog gekker, want mijn … [Lees meer...] overWaarom sushi?
Hebbie en heppie
Terwijl u lekker de hele dag op een terrasje zit, gaat het werk aan het Taalportaal gewoon door — een website van een groep taalkundige van een aantal Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen die de hele grammatica van het Nederlands én het Fries wetenschappelijk in kaart willen brengen. Ah, nu jok ik. Het werk aan dat Taalportaal gebeurt ook soms op een terras, … [Lees meer...] overHebbie en heppie
Lekker onbegrijpelijk
Kunnen hypotheekcontracten en gezondheidsvoorlichting niet duidelijker? De grootste onderzoeksfinancier van Nederland, NWO, dacht van wel en schreef een subsidieronde uit voor onderzoek naar 'begrijpelijke taal'. De eerste tekst die uit het project kwam — de aankondiging welke projecten gehonoreerd waren — is duidelijk genoeg. Er valt wel iets op: de beschrijvingen van … [Lees meer...] overLekker onbegrijpelijk
Waarom zebrapad een mooi woord is
Ik heb een theorie over mooie en lelijke woorden. Mensen vinden klanken die je achter in de mond of in de keel maakt vaak lelijk: het Nederlands is onder andere zo weinig geliefd vanwege de overvloed aan g-klanken die je achterin de mond maakt. Juist klanken voor in de mond vinden mensen over de hele wereld mooi om te horen. Ik heb die theorie al een tijdje, maar het wordt … [Lees meer...] overWaarom zebrapad een mooi woord is
De slimste man van Nederland maakt taalfout!
Men zoemde dit weekeinde op Twitter: Robbert Dijkgraaf heeft een fout gemaakt! De slimste man van Nederland schreef in zijn column in NRC Handelsblad: - Die factor 1200 in veiligheid tussen trein en motor zou men toch gemakkelijk tot een fan van het openbaar vervoer maken. In die zin gebruikte Dijkgraaf men als lijdend voorwerp, en normaal gesproken mag dat niet, zegt … [Lees meer...] overDe slimste man van Nederland maakt taalfout!