In de discussie die is ontstaan over het vorige week gepubliceerde gedicht van de Duitse Nobelprijswinnaar Günther Grass heeft zich nu ook de Nederlandse schrijver Leon de Winter gemengd. Hij doet dat op zin beurt ook weer met een (Duitstalig) gedicht, waarin hij nogal zware beschuldigingen uit: de Nobelprijswinnaar zou een antisemiet zijn en uit zijn op de vernietiging van … [Lees meer...] overHorlepiep als doodsbedreiging
Het eerste Nederlands op Twitter?
Het zou eigenlijk makkelijk moeten zijn: taalarcheologie op het internet, maar het blijkt nog geen sinecure. Wat is bijvoorbeeld het oudste Nederlands dat op het internet gebruikt wordt? In 2004 schreef de toenmalige redactie van Taalpost daarover een prijsvraag uit over die vraag. Het antwoord dat onze lezers toen vonden was 'Nederlandse Vereniging voor Kunstmatige … [Lees meer...] overHet eerste Nederlands op Twitter?
Dure woorden in de 18e eeuw
Indruk maken met 'dure' woorden is van alle tijden. Je zou bijna denken dat andere talen ervoor zijn uitgevonden om ons van voldoende moeilijke woorden te voorzien om indruk te maken. Maar lachen om mensen die proberen moeilijke woorden uit vreemde talen te gebruiken maar dat net verkeerd doen is waarschijnlijk even precies even oud. Ha, kijk hem eens plechtig doen! Deze week … [Lees meer...] overDure woorden in de 18e eeuw
‘Zijn koffie zwart drinken’ is dubbelzinnig
Jan-Wouter Zwart denkt dat de zinsbouw van menselijke taal heel eenvoudig in elkaar zit. Dat is vermoedelijk de reden waarom het interview in NRC Handelsblad afgelopen zaterdag geen eenvoudige lectuur was. Een simpel idee kan in zijn uitwerking heel ingewikkeld zijn. Het is overigens wel een prettig stuk om te lezen, vind ik, al is het maar omdat er eens wordt afgerekend met … [Lees meer...] over‘Zijn koffie zwart drinken’ is dubbelzinnig
Te moeilijk voor natuurkundigen
In een interview met het Amerikaanse webtijdschrift Slate zei de taalkundige Noam Chomsky deze week: Neem nu de natuurkunde. Dat vak beperkt zich tot extreem eenvoudige vraagstukken. Als een molecule te ingewikkeld wordt, geven ze het door aan de scheikundigen. Als het te ingewikkeld wordt voor de scheikundigen, geven die het door aan de biologen. En als het systeem ook voor … [Lees meer...] overTe moeilijk voor natuurkundigen
Een vet accent
"Dat taalachterstand aan de basis ligt van alle integratieproblemen, is een misvatting", schreef David Pinto gisteren in de Volkskrant. Je zou zeggen, nogal wiedes: alle integratieproblemen, die hebben natuurlijk toch niet een unieke oorzaak. Pinto reageert met zijn stuk op een eerder artikel van de Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher (PvdA). Nu is het een beetje overdreven … [Lees meer...] overEen vet accent
Het meest droog
Ik heb het misschien al honderden of duizenden keren gelezen, maar maandag viel mijn oog er ineens op: een zinsnede in het korte weerbericht van de Volkskrant: - In het zuiden is het meest droog. Wat een raar gebruik van het woord meest, dacht ik ineens, zo als bijwoord. Ik schreef erover op Twitter en Rutger Kiezebrink van de Taaladviesdienst meldde onmiddellijk dat het in … [Lees meer...] overHet meest droog
Niet in het minst
Gisteren werd bekend dat J.L. Heldring (94), de grand old man van de Nederlandse (taal)columnistiek, ermee ophoudt: vanavond staat zijn laatste column in NRC Handelsblad. Volgens de berichten houdt hij ermee op omdat de 'inspiratie' op is. Heldring schreef al jarenlang niet meer over taal, maar lange tijd besteedde hij in zijn rubriek regelmatig aandacht aan het onderwerp. … [Lees meer...] overNiet in het minst
A megool!
Precies een maand geleden schreef ik er nog over: de armzalige staat waarin de Nederlandse aanspreekvormen verkeren. Waar is de tijd dat wij elkaar nog aanspraken als "O mijn edele vriend!" Dat O, dat lijkt helemaal verdwenen. Gelukkig, de redding is nabij. Jonge Nederlandstaligen spreken elkaar weer op een klassieke manier aan. Ze gebruiken daarvoor alleen niet O! maar A!, en … [Lees meer...] overA megool!
Eigenlijk een feit
Het meest hilarische radiofragment van deze week is al binnen: de (zo te horen geïmproviseerde) absurdistische dialoog tussen de taaladviseur Ludo Permentier en presentatrice Annemie Peeters op het Vlaamse Radio 1, gisterenmorgen (vanaf 6:05): … [Lees meer...] overEigenlijk een feit
In ’t Armehuis een overrijke stof
Vondel had behalve een kousenwinkel ook een dichterij. Om zijn werk te verkopen, leurde hij niet bij uitgevers, zoals een moderne dichter zou doen, maar bij hooggeplaatste opdrachtgevers. Zo verkocht hij bijvoorbeeld zijn vertalingen van het werk van Vergilius. Zoals de Romeinse voorganger was opgebloeid onder de bescherming van Augustus en voor diezelfde Augustus een … [Lees meer...] overIn ’t Armehuis een overrijke stof
Google Translate herkent 1-aprilgrappen
Ik dacht even dat het zelf een grap was: het persbericht waarmee Google aankondigde dat de statistische software van het bedrijf nu ver genoeg geëvolueerd is om aan de hand van stijlkenmerken 1-aprilgrappen te herkennen. Even bellen met Antal van den Bosch, de Nijmeegse hoogleraar en Google-watcher, maakt duidelijk dat het bedrijf wel degelijk serieus is: … [Lees meer...] overGoogle Translate herkent 1-aprilgrappen
Is gnuiven een Nederlands woord?
Zijn er Nederlandse woorden met slechts één medeklinker, vraagt Bertold van Maris zich af in het nieuwe nummer van Onze Taal dat gisteren in de bus lag. Hij geeft er ook meteen een antwoord bij — er zijn er volgens hem zelfs drie, die alle drie tussenwepsels zijn: m, f en t. De m is het gemakkelijkst te begrijpen, dat is de klank die je maakt als je wil zeggen dat je iets … [Lees meer...] overIs gnuiven een Nederlands woord?
Waarom sushi?
Een van de fijne kanten van het leven als taalkundige is dat je je af en toe onbekommerd kunt overgeven aan pietluttige details. Ik bezoek momenteel een congres in Potsdam en daar hoorde ik gisteren een lezing over het Japanse woord voor waarom. Ik neem aan dat je zelf al behoorlijk ver heen moet zijn om te kunnen begrijpen hoe fijn dat is, maar het wordt nog gekker, want mijn … [Lees meer...] overWaarom sushi?
Hebbie en heppie
Terwijl u lekker de hele dag op een terrasje zit, gaat het werk aan het Taalportaal gewoon door — een website van een groep taalkundige van een aantal Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen die de hele grammatica van het Nederlands én het Fries wetenschappelijk in kaart willen brengen. Ah, nu jok ik. Het werk aan dat Taalportaal gebeurt ook soms op een terras, … [Lees meer...] overHebbie en heppie
Lekker onbegrijpelijk
Kunnen hypotheekcontracten en gezondheidsvoorlichting niet duidelijker? De grootste onderzoeksfinancier van Nederland, NWO, dacht van wel en schreef een subsidieronde uit voor onderzoek naar 'begrijpelijke taal'. De eerste tekst die uit het project kwam — de aankondiging welke projecten gehonoreerd waren — is duidelijk genoeg. Er valt wel iets op: de beschrijvingen van … [Lees meer...] overLekker onbegrijpelijk
Waarom zebrapad een mooi woord is
Ik heb een theorie over mooie en lelijke woorden. Mensen vinden klanken die je achter in de mond of in de keel maakt vaak lelijk: het Nederlands is onder andere zo weinig geliefd vanwege de overvloed aan g-klanken die je achterin de mond maakt. Juist klanken voor in de mond vinden mensen over de hele wereld mooi om te horen. Ik heb die theorie al een tijdje, maar het wordt … [Lees meer...] overWaarom zebrapad een mooi woord is
De slimste man van Nederland maakt taalfout!
Men zoemde dit weekeinde op Twitter: Robbert Dijkgraaf heeft een fout gemaakt! De slimste man van Nederland schreef in zijn column in NRC Handelsblad: - Die factor 1200 in veiligheid tussen trein en motor zou men toch gemakkelijk tot een fan van het openbaar vervoer maken. In die zin gebruikte Dijkgraaf men als lijdend voorwerp, en normaal gesproken mag dat niet, zegt … [Lees meer...] overDe slimste man van Nederland maakt taalfout!
Lezen en schrijven zonder moeite
Al dat dat geschrijf op het internet — waarom moeten mensen dat allemaal doen? Tijdschriften als Wired en weblogs als Sargasso besteedden de laatste tijd aandacht aan het Amerikaanse bedrijfje Narrative Science. Dat bedrijfje biedt de volgende dienst aan: je geeft ze een bak met data (allerlei tussenstanden in voetbalwedstrijden, of de fluctuaties op de beurs) en de computer … [Lees meer...] overLezen en schrijven zonder moeite
Belastingdienst als Engels woord
"De Engelse taal groeit nog steeds aan", schreef onder andere De Standaard deze week, "maar minder snel." De krant baseerde zich daarbij op een wetenschappelijk artikel van een soort dat de laatste jaren wel vaker verschijnt: zich baserend op enorme databases voeren onderzoekers enkele slimme statistische bewerkingen uit en komen daarna met allerlei … [Lees meer...] overBelastingdienst als Engels woord
Zomaar een gesprekje in crisistijd
(22 maart 2012; de sprinter van Amsterdam Zuid naar Leiden. Het treinverkeer is al de hele dag ontregeld. Een conducteur treedt de coupé binnen. Een reiziger kijkt sikkeneurig.) -Goedenavond. - Nee hoor, het is twee minuten voor zes, dus u moet zeggen: goedemiddag. - Nee, ik wil zeggen: goedenavond! - Heus, meneer, het klokje op mijn telefoon staat uiterst nauwkeurig afgesteld. … [Lees meer...] overZomaar een gesprekje in crisistijd
De toekomst van het Nederlands
Kun je de toekomst van het Nederlands voorspellen? Natuurlijk niet. Om te weten wat er met onze taal gaat gebeuren in de komende 500 jaar, moet je weten wat er met de Nederlanders gaat gebeuren — en wie kan dat weten? Het is wel leuk om het te proberen. Het onvolprezen Vlaamse tv-programma Man over woord had vorig jaar een item waarin ze een simpel dialoogje in de taal van … [Lees meer...] overDe toekomst van het Nederlands
Radiostilte voor de taal
Deze week wordt de laatste aflevering uitgezonden van Klare Taal, het enige radioprogramma dat er nog was over taal. Tijdens de jaren tachtig en negentig had je de Taalshow, waaraan alle toenmalige taalliefhebbers en taalkundigen weleens meededen, en Frank Jansen had een wekelijke enthousiasmerende taalrubriek in de TROS Nieuwshow op zaterdagmorgen. … [Lees meer...] overRadiostilte voor de taal
Laten we Van Dale kopen!
Het was heel even schrikken, het nieuws gisteren dat uitgeverij Van Dale in de aankoop staat. Het zou toch niet waar zijn! Er gaat toch niet weer een essentieel onderdeel van onze taalcultuur roemloos ten onder, omdat het aanstonds wordt aangekocht door een groot Chinees concern! … [Lees meer...] overLaten we Van Dale kopen!
De wereld veroveren met lelijke zinnen
De Jonge Akademie is een sympathieke club van vijftig wetenschappers uit allerlei vakgebieden, van medicijnen tot en met letterkunde, die nadenken over de plaat van de wetenschap in de Nederlandse samenleving. Vrijdag brachten ze een ook al sympathiek rapport uit, Tussen onderzoek en samenleving, waarin aanbevelingen worden gedaan over hoe de wetenschap dichter bij 'het grote … [Lees meer...] overDe wereld veroveren met lelijke zinnen
