Met heel kleine variaties in de uitspraak kunnen mensen heel veel zeggen. We hebben er dan ook een bijzondere antenne voor: je hoeft je r-klank maar een beetje te variëren of je bent ineens een kakker, of een Brabo. Zulke observaties zijn het domein van een terecht populaire betrekkelijk recente tak van de taalwetenschap, de sociofonetiek. Ik denk dat ik een nieuwe … [Lees meer...] overGroetronding: dohog
Ook de sociale media zijn een zegen
Het begon ermee dat mijn telefoon het vrijdag in de trein begaf, terwijl tegelijkertijd WiFi in de trein het ook niet deed, zodat ook mijn laptop onbruikbaar werd. Ik moest nog allerlei mensen van alles laten weten! Pas tegen het einde van de reis deed mijn telefoon het ineens weer. Alsof mij een boodschap werd gegeven: zo kun je ook anderhalve uur van je leven doorbrengen – in … [Lees meer...] overOok de sociale media zijn een zegen
Kun je stoppen?
Het is een deel van mijn werk om het te observeren, maar het blijft ook verbazen: dat taal voortdurend verandert, en niet op een abstracte manier, maar vlak onder onze ogen. En het helpt dan helemaal om een achtjarige in huis te hebben, die van alles meeneemt. Wanneer is het in het Nederlands gekomen? Een methodologisch probleem is dat ik de afgelopen decennia niet … [Lees meer...] overKun je stoppen?
We slepen elkaar door de straten
Waarom Mark Boog lezen? Als het niet zo onaardig was, zou je zeggen dat je sommige vrienden alleen hebt vanwege hun taal: niet omdat ze zo lekker kunnen koken of bloemen meenemen, en zelfs niet omdat ze zulke diepzinnige gedachten hebben, maar omdat ieder gesprek is als een concert van Paganini maar dan in taal – vol woorden en zinswendingen en buitelingen. Wat ze zeggen … [Lees meer...] overWe slepen elkaar door de straten
Hoe slecht communiceert de Europese Commissie?
Het leek me interessant onderzoek, waarover NOS Nieuws vorige week berichtte: de Europese Commissie zou aantoonbaar 'wollig en onbegrijpelijk' schrijven. Wolliger en onbegrijpelijker zelfs dan de andere onderzochte groepen, waaronder nationale regeringen. Alleen politicologen zouden het nog slechter doen. De NOS geeft zelf toe dat ze eigenlijk alleen de site Politico hebben … [Lees meer...] overHoe slecht communiceert de Europese Commissie?
Een echt goede docent slikt op de juiste momenten zijn kennis in
Coen Peppelenbos doet er alles aan om ons te doen geloven dat hij geen echt goede docent is. In zijn nieuwe boek, Moeten we dit weten voor de toets? Hoe overleef ik het literatuuronderwijs? somt hij allerlei bezwaren op tegen zijn eigen leraarschap – hij doceert aan de NHL Stenden Hogeschool. Hij kan de namen van leerlingen niet onthouden, hij is eigenlijk meer een schrijver, … [Lees meer...] overEen echt goede docent slikt op de juiste momenten zijn kennis in
Je broer?
Hoe we alledaags onbegrip efficiënt oplossen Hoe meer je taal bestudeert, des te meer raak je onder de indruk van de mens. Het gaat meestal over onderwerpen die volkomen alledaags lijken: praten, dat is nu echt iets dat we de hele dag doen. En het is als je erover nadenkt verbluffend ingewikkeld. Neem gesprekken. Een willekeurig alledaagse conversatie – ook als het aan … [Lees meer...] overJe broer?
‘Ze vroegen naar de weg aan haar’
Een van de boeiendste dingen aan het Nederlands is dit: er wordt over die taal al heel lang, eeuwenlang, nagedacht door knappe koppen. En nog steeds komen er details naar boven waarover niemand heeft nagedacht: details waarover je mensen een taalgevoel lijken te delen zonder dat iemand heeft opgeschreven waar dat taalgevoel vandaan komt. Via de Taaladviesdienst van Onze Taal … [Lees meer...] over‘Ze vroegen naar de weg aan haar’
Een plaatje zegt de computer meer dan duizend woorden
Kunnen computers taal leren? Het is een van de grote vragen van deze tijd en afgelopen maandag legde Danny Merkx in Nijmegen een nieuw stukje van de puzzel. Hij promoveerde er op een proefschrift waarin hij onderzocht of het hielp als je computers plaatjes laat zien. Merkx bood de computer daarvoor een verzameling plaatjes aan – bijvoorbeeld gehaald van de website Flickr – … [Lees meer...] overEen plaatje zegt de computer meer dan duizend woorden
Hoe mooi een dag kan zijn, zonder zadelpijn
Waarom gedichten lezen? Een van de fijne dingen van gedichten lezen is dat het je is toegestaan om ieder woord te wegen en te overwegen. In het dagelijks leven is dat niet toegestaan: mensen zeggen en typen dingen, je probeert zo snel mogelijk te achterhalen wat ze daarmee bedoelen, en vergeet onmiddellijk de oorspronkelijke vorm, want we moeten door. Maar alleen al … [Lees meer...] overHoe mooi een dag kan zijn, zonder zadelpijn
De eenzaamheid van Chomsky
Het was een interessante avond, afgelopen zaterdag, in Nijmegen. Tijdens het filmfestival InScience werd de film Is The Man Who Is Tall Happy? vertoond, van de bekende filmmaker Michel Gondry en gebaseerd op gesprekken die hij voerde met Noam Chomsky. De film is ook online te bekijken (hierboven), maar in de zaal en op een groot scherm biedt hij ook wel wat extra's. Bovendien … [Lees meer...] overDe eenzaamheid van Chomsky
Hier nu langs het lange diepe water
Waarom Remco Campert lezen? De 'vijftig onmisbare gedichten' in een nieuwe bloemlezing van Remco Campert zijn blijkens heel summiere informatie op het titelblad 'gekozen door de uitgever en redactie van De Bezige Bij'. Waarom dat allemaal zo armoedig moet, en niet iets beter kan worden uitgelegd hoe die keuze tot stand is gekomen, en waar al deze gedichten precies vandaan … [Lees meer...] overHier nu langs het lange diepe water
Friezen die ‘daken’ zeggen
Als in hetzelfde gebied verschillende talen gesproken worden, gaan die talen onherroepelijk in de loop van de tijd meer op elkaar lijken. Hoe die wederzijdse beïnvloeding gaat, is een onderwerp van taalwetenschappelijk onderzoek en het Fries is daarbij in de internationale literatuur een belangrijk voorbeeld. Dat komt onder andere doordat er in Nederland decennialang … [Lees meer...] overFriezen die ‘daken’ zeggen
Wat moeten leerlingen weten over taal?
Kennis en inzichten op het gebied van de taalkunde en taalbeheersing voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs Het meesterschapsteam Nederlands heeft in de afgelopen jaren diverse visiedocumenten gepubliceerd over een mogelijke verrijking van de inhoud van het curriculum Nederlands. Die visiedocumenten waren vooral conceptueel in detail uitgewerkt. Maar wat is nu … [Lees meer...] overWat moeten leerlingen weten over taal?
Computer begrijpt niet wat een vrouw zonder handtas is
Hoe goed kunnen computers menselijke taal begrijpen? Niet heel goed, laat de Catalaanse onderzoeker Evelina Leivada samen met twee Amerikaanse collega's zien in een nieuw artikel. Je hoort wel beweren dat het moment bijna daar is: computers kunnen denken en voelen en alles begrijpen wat we zeggen. Een paar jaar geleden sloot Elon Musk nog een project voor schrijvende … [Lees meer...] overComputer begrijpt niet wat een vrouw zonder handtas is
I logopedisti devono parlare correttamente? Il caso delle Fiandre
Per sembrare professionali, dobbiamo sicuramente parlare per bene; nelle Fiandre la variante linguistica considerata corretta è l’Algemeen Nederlands (“neerlandese generale”), noto in precedenza con la dicitura Algemeen Beschaafd Nederlands, “neerlandese generale civilizzato”: la variante del neerlandese che alcuni considerano “neutra”, disciplinata, rigorosa, rispettosa e … [Lees meer...] overI logopedisti devono parlare correttamente? Il caso delle Fiandre
Poëzie, landsgrenzen, taalgrenzen
"Het liefst zou ik zien", schrijft Tsead Bruinja in het nawoord bij de anthologie die hij deze week publiceert, "dat er nooit meer een bloemlezing verschijnt met louter Nederlandstalige poëzie." De titel, De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie, is dan ook een programma: laten we de Nederlandse poëzie anders afbakenen – niet langer als alleen maar de poëzie die in het … [Lees meer...] overPoëzie, landsgrenzen, taalgrenzen
Hoe las ik een pauze in deze schuld
Waarom Iduna Paalman lezen? De debuutbundel van Iduna Paalman van een paar jaar geleden, De grom uit de hond halen, had ik gelezen en net als iedereen die ik ken en die hem ook gelezen had, vond ik dat een goede bundel, en dat betekent in mijn geval kennelijk dat je de volgende ook koopt. Er is een economische wet die zegt dat een tweede bezoek aan een restaurant in de … [Lees meer...] overHoe las ik een pauze in deze schuld
Onze keizer is volslagen gek
Waarom Het liegend konijn lezen? Al vele decennia neem ik als ik ergens naartoe moet waar veel lawaai is en ik me dus zal vervelen, een poëziebundel mee. Toen ik als werkstudent in een metaalfabriek werkte, smokkelde ik stiekem een exemplaar van Dichters van deze tijd mee naar binnen. Nu neem ik Het liegend konijn mee naar KidsCity. KidsCity is, in ieder geval in … [Lees meer...] overOnze keizer is volslagen gek
Hoe moet het nou met het Nederlandsetaalonderwijs
Hoe moet het nou met het Nederlandsetaalonderwijs? Want waarom kiezen zo weinig mensen voor een studie Nederlands en is er zo’n tekort aan leraren? En waarom ligt er zo veel meer nadruk op vaardigheden dan op kennis? In deze nieuwe aflevering van de podcast Meneer Van Dale praat Jaap Parqui daarover met hoogleraar Nederlands Marc van Oostendorp. See all episodes … [Lees meer...] overHoe moet het nou met het Nederlandsetaalonderwijs
Genderneutrale sjwa na het fascisme
Giorgia Meloni, een politica die wel 'postfascistisch' genoemd wordt, is de nieuwe premier van Italië, en een van haar eerste daden was dat ze aankondigde niet als 'la presidente' te willen worden benoemd, met een vrouwelijk lidwoord la, maar als 'il presidente'. Het Italiaans telt traditioneel slechts twee grammaticale geslachten, en daarbij geldt de mannelijke vorm als … [Lees meer...] overGenderneutrale sjwa na het fascisme
De kleur van een zuigzoen te deppen met een kruidendrankje
Waarom gedichten van Tibullus lezen? Dat er in 2022 bundels verschijnen zoals Mijn liefste is op het land van de Romeinse dichter Tibullus (circa 54-19 v. Chr), is een wonder. Het jaar waarin de lyriek van Hooft niet meer werd genoemd in een canonenquête! Tibullus was in zijn tijd een gewaardeerde dichter, en zijn kleine oeuvre is waarschijnlijk helemaal overgeleverd, maar … [Lees meer...] overDe kleur van een zuigzoen te deppen met een kruidendrankje
Spreken Nederland en Vlaanderen dezelfde taal?
Dat er in het zogeheten Duitse taalgebied een felle discussie woedt over de vraag of met name Oostenrijk en Duitsland dezelfde taal spreken, en hoe we die taal dan moeten zien, met alle verschillen, dat weet de lezer van Neerlandistiek al sinds het verslag dat redacteur Eline Zenner schreef van een lezing van een Oostenrijkse taalkundige tijdens een recent congres. Het is een … [Lees meer...] overSpreken Nederland en Vlaanderen dezelfde taal?
Open Education Café. Developing Supportive Policy
OE Champions Catherine Cronin (Independent Open Educator & Open Researcher, Ireland), Melissa Highton (Director of Learning, Teaching and Web Services and Assistant Principal for Online and Open Learning, University of Edinburgh, Scotland), Antonio Martínez-Arboleda (Academic lead for OEP and Co-Director of the Centre for Research in Digital Education, University of Leeds, … [Lees meer...] overOpen Education Café. Developing Supportive Policy
Moslim-Nederlands
Sinds het artikel uitkwam dat de Leidse Berber-taalkundige Maarten Kossmann schreef over het gebruik van Berber en Arabische woorden door Marokkaanse meisjes in een chatgroep, heb ik er al een aantal keer college over gegeven. Het is een inzichtelijk artikel dat laat zien dat de meisjes precies weten wanneer ze zulke woorden gebruiken: als ze onderling grapjes aan het maken … [Lees meer...] overMoslim-Nederlands
