Door Marc van Oostendorp Het kan controversieel zijn om in geleerde kring iets te beweren wat buiten die geleerde kring de meeste mensen denken. Wij deskundigen hebben jarenlang geduldig aan de buurvrouw uitgelegd dat het zó niet zit, en dan komt er ineens alsnog een collega met zó. De laatste jaren komt de Britse taalkundige Geoffrey Pullum met een dergelijk standpunt … [Lees meer...] overSyntaxis als een strijd tussen fetisjisten en solipsisten
Geen zin in een leuk stukje
Ja, ik schrijf altijd van die leuke stukjes over interessant nieuw of minder nieuw neerlandistisch onderzoek, of met observaties over taal, of met milde grapjes over de managementcultuur. Maar vandaag heb ik geen zin. Sinds vrijdag ben ik heel bezorgd en heel boos. De idiote aanbevelingen uit het vreselijke rapport Van Rijn lijken nu te worden overgenomen door de minister … [Lees meer...] overGeen zin in een leuk stukje
Un(nen) oma?
Kristel Doreleijers studeerde Nederlands in Utrecht en werkt tegenwoordig op het Meertens Instituut. In september gaat ze in Tilburg werken aan een proefschrift onder begeleiding van professor Jos Swanenberg. Dat proefschrift zal gaan over de manier waarop jongere sprekers van het Brabants omgaan met het verschil tussen mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden. Wat vertelt … [Lees meer...] overUn(nen) oma?
Arthur de docent
Onderwijskritiek in Siebelink’s Jas van belofte Door Johan Copier Leraren in verhalen zijn vaak droevige figuren die nadat ze het aangelegd hebben met een leerling of de vrouw van een collega, ontslagen worden. Dat blijkt uit Meesters van papier, de studie van Ton Bastings over de leraar in de Nederlandse literatuur. Bastings vindt de fictieve docent van Siebelink in … [Lees meer...] overArthur de docent
Is dan niet ons geheel leven één teleurstelling?
De Multatulileesursus (36) Door Marc van Oostendorp - Met Miljoenenstudiën liet Multatuli toch wel zien dat hij een van onze grootste schrijvers was, echt op wereldniveau. - Vind je? Het is toch volkomen onleesbaar? - Niet onleesbaarder dan Ulysses. - Al die eigenaardige uitwijdingen over het roulettespel, laat staan die over kwesties waar geen touw aan vast … [Lees meer...] overIs dan niet ons geheel leven één teleurstelling?
Hij mag ook geen döner, dan lijkt hij teveel op een Turk
Door Marc van Oostendorp Wat doe je als je in Venlo woont, je doet vmbo-basis en ze je een kut-Marokkaan noemen? Dan neem je dat label en je speelt ermee. In een nieuw artikel in het Journal of Sociolinguistics legt de Maastrichtse onderzoeker Pomme van de Weerd uit hoe dat gaat. Honderden uren heeft ze op die vmbo in Venlo doorgebracht en ze voerde vele gesprekken met … [Lees meer...] overHij mag ook geen döner, dan lijkt hij teveel op een Turk
De vloek van de Volkskrant
Door Marc van Oostendorp aak heb ik me afgevraagd wat het toch is met de Volkskrant: het lijkt alsof je in die krant nooit iets mag publiceren als je niet minstens een paar keer de plank volledig misslaat. Al sinds een jaar of acht houd ik op deze site een speciale tag bij voor de keren dat ik zoiets onder ogen krijg. Voor geen enkele krant is het mogelijk om zo'n … [Lees meer...] overDe vloek van de Volkskrant
De volgende metro is lijn 52 en vertrekt over 2 minuten
Iedere dag luisteren tienduizenden mensen naar die zin, maar ineens kwam er een vraag over binnen. " De volgende metro is lijn 52 en vertrekt over 2 minuten." Kan dat eigenlijk wel? De vragensteller suggereerde dat het er misschien mee te maken had dat een naamwoordelijk en een werkwoordelijk gezegde worden samengetrokken, of een zin die een eeuwigdurende toestand aanduidt … [Lees meer...] overDe volgende metro is lijn 52 en vertrekt over 2 minuten
Neerlandistiek voor kinderen
Iemand moet als de echte commissie straks komt een antwoord hebben, in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken "Dan maak ik als voorzitter", zei Wouter Pieterse, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde bij de afdeling Nederlands die nu de proefvisitatiecommissie leidde over diezelfde afdeling, "graag gebruik van mijn privilege om een laatste vraag te … [Lees meer...] overNeerlandistiek voor kinderen
Leenwoorden uitspreken: je eigen keuze
Door Marc van Oostendorp Sommige taalonderwerpen lijkt iedereen interessant te vinden, behalve de taalkundige. Leenwoorden zijn daar een voorbeeld van: begin in een volle bus een gesprek over taal, en binnen de kortste keren worden leenwoorden daarin genoemd; maar heel veel taalwetenschappelijk onderzoek is er niet naar dat verschijnsel. Het boek Borrowing van de … [Lees meer...] overLeenwoorden uitspreken: je eigen keuze
Wees precies
Door Marc van Oostendorp Dat we van onze gesprekspartners normaliter een zekere precisie verlangen, valt gemakkelijk aan te tonen. Neem nu de volgende zinnen (die ik vertaal uit dit artikel). Een zon schijnt.Al Jans ouders zijn aanwezig op de ouderavond.Jan gelooft dat Parijs in Frankrijk ligt. Alle drie deze zinnen zijn vreemd. Ze lijken te veronderstellen dat we … [Lees meer...] overWees precies
Twee minderjarige jongelui met iets als mutsjes op ’t hoofd, die door kleur en grootte aan rode ouwels deden denken.
De Multatulileesursus (35) Door Marc van Oostendorp - Dit was voor het eerst in mijn lezersleven dat ik voorbij de eerste hoofdstukken van de Miljoenenstudieën gekomen ben. - Ik blijf het lastig vinden. Er zit zo weinig draad in. Het zijn discussies over allerlei onderwerpen, maar die zijn niet allemaal even boeiend. - Qua vorm is een van de interessante aspecten van … [Lees meer...] overTwee minderjarige jongelui met iets als mutsjes op ’t hoofd, die door kleur en grootte aan rode ouwels deden denken.
Zomercursus in Gent ontvangt 120 buitenlandse studenten Nederlands
Door Yves T’Sjoen In de zomervakantie strijken weer 120 buitenlandse studenten Nederlands neer in Gent. De deelnemers zijn in overleg met en op voorstel van buitenlandse docenten geselecteerd. Zoals de voorbije drie jaar is de Universiteit Gent de gastinstelling in de Lage Landen voor de nieuw gemodelleerde Taalunie Zomercursus Nederlands – taal, cultuur en beroep. De … [Lees meer...] overZomercursus in Gent ontvangt 120 buitenlandse studenten Nederlands
Was taal altijd hetzelfde?
Door Marc van Oostendorp We beleven volgens sommigen bijzondere tijden. Zelfs gediplomeerde taalkundigen heb ik het weleens horen zeggen: ja, talen veranderen altijd en overal, maar in onze tijd gaat het wel heel hard. Mensen die dat zeggen geven vaak wel een verklaring waarom onze tijd zo anders zou zijn dan andere tijden (sociale media, de tweefasestructuur, de … [Lees meer...] overWas taal altijd hetzelfde?
Plagiaat is pas uitgesloten als de software het laatste woord heeft gesproken
Iemand heeft een tien gegeven in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken "Goed," zei Wouter, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde die nu voorzitter was van de proefvisitatiecommissie. "Dan wilde ik maar beginnen." Hij keek de leden van zijn vroegere vakgroep streng maar welwillend aan. "Als ik wat harde noten kraak, is dat natuurlijk niet omdat ik … [Lees meer...] overPlagiaat is pas uitgesloten als de software het laatste woord heeft gesproken
Jubileumboek van een bedrijf dat ten onder ging
Door Marc van Oostendorp "Het is waarachtig geen toeval", schrijft Bob Jongschaap aan het begin van zijn boek Martinus Nijhoff N.V. 1853-2002, "dat zelfs van de bekendste Nijhoff-telg, de dichter Marinus Nijhoff, geen volwaardige biografie bestaat". Daarvoor is volgens Jongschaap het leven van de Nijhoffs op het persoonlijk vlak te weinig opwindend. De familie Nijhoff was … [Lees meer...] overJubileumboek van een bedrijf dat ten onder ging
Een taal leren is een nieuw netwerk binnenstappen
Door Marc van Oostendorp Nene is vijf jaar, ze is geboren in Hongarije, en ze is in Nederland komen wonen waar mensen geen Hongaars meer tegen haar spreken, maar overwegend Nederlands. Wat je goed kan zien als je haar van nabij volgt: hoe een taal je in een gemeenschap hangt. Een mens kan niet alleen zijn, zeker niet als ze vijf jaar oud is. Ze moet gebruik kunnen … [Lees meer...] overEen taal leren is een nieuw netwerk binnenstappen
Het Louise Kaiser Instituut
Door Marc van Oostendorp Romanschrijvers hebben later hun best gedaan van het Meertens Instituut een toonbeeld van saaiheid te maken, maar het begon met een persoonlijk drama. In een recent artikel in Nederlandse Taalkunde geeft de biograaf van P.J. Meertens, Theo van der Meer, nieuw inzicht in dat drama. De contouren ervan waren bekend. Het ging in de jaren twintig en … [Lees meer...] overHet Louise Kaiser Instituut
Weg met de wetenschappelijke tijdschriften
Door Marc van Oostendorp Ranglijsten van wetenschappelijke tijdschriften zijn zélf onwetenschappelijk en moeten worden afgeschaft. Dat beweert een groep Duitse en Britse onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift Frontiers in Human Neuroscience. In het artikelen sommen ze allerlei problemen op die er bestaan met het bestaande systeem. Zo is helemaal niet … [Lees meer...] overWeg met de wetenschappelijke tijdschriften
Frits calls them pastilles, don’t ask me why
De Multatulileesursus (34) Door Marc van Oostendorp - Het is wel een vreemde ervaring, Multatuli in het Engels lezen. - Deze nieuwe vertaling lijkt mij uitstekend, al ben ik natuurlijk geen anglist. - Hij is uitmuntend, ik kan niet anders zeggen. En ik ben wél... - Ja, en toch, het is een vreemde ervaring: I am a coffee broker and live in a canal-side house at No 37 … [Lees meer...] overFrits calls them pastilles, don’t ask me why
De lengte van een proefvisitatie
Iemand heeft een nieuwe rol in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Dames en heren", zei Wouter Pieterse, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde die inmiddels al weer lang geleden in een manager veranderd was en sindsdien promotie had gemaakt tot hoofd Human Resource Management van de universiteit maar soms nog iets … [Lees meer...] overDe lengte van een proefvisitatie
De verdachte moet wel thuis zijn geweest
Door Marc van Oostendorp Moeten kan van alles betekenen, bijvoorbeeld dat iemand een bepaalde verplichting heeft ('u moet betalen') of dat iets noodzakelijk is ('het balletje moet eerst door dat hekje voor de deur geopend kan worden'). Daarnaast heeft het werkwoord een betekenis die vooral lijkt te gaan over kennis. In dat geval wordt moeten soms vergezeld van wel. De lampen … [Lees meer...] overDe verdachte moet wel thuis zijn geweest
Wetenschap of communiceren?
Door Marc van Oostendorp "De meeste wetenschappers zijn geen ridders te paard", waarschuwde de jonge onderzoeker Ludo Schoenmakers een paar dagen geleden op Voxweb, de journalistieke website van mijn Radboud Universiteit. Schoenmakers, die een proefschrift schrijft over een onderwerp in de fysisch-organische chemie, was kennelijk om zich te vertreden naar een avondje … [Lees meer...] overWetenschap of communiceren?
Oproep: er moet een neerlandistische podcast komen
Door Marc van Oostendorp Het begon met een artikel over online cursussen, MOOCs, dat het afgelopen lange weekeinde in Trouw verscheen. Het beschreef het fenomeen en de hooggespannen verwachtingen die er ooit over waren, en hoe we inmiddels een realistischer beeld krijgen van wat MOOCs wel of niet kunnen. Het was aardig dat Miracles of Human Language werd genoemd, want daar … [Lees meer...] overOproep: er moet een neerlandistische podcast komen
Een nieuwe theorie over hoe zinnen zich ontvouwen in de tijd
Door Marc van Oostendorp Soms lees je een wetenschappelijk boek, waarvan je meteen denkt: dat wordt niks. Ik ben in mijn carrière overigens een paar keer in de gezegende omstandigheid geweest dat ik een paar jaar later met veel succes precies de in dat boek voorgetelde theorieën ging aanhangen: niets is bevredigender aan het wetenschappelijk bedrijf dan tot een geheel nieuw … [Lees meer...] overEen nieuwe theorie over hoe zinnen zich ontvouwen in de tijd
