Door Marc van Oostendorp aak heb ik me afgevraagd wat het toch is met de Volkskrant: het lijkt alsof je in die krant nooit iets mag publiceren als je niet minstens een paar keer de plank volledig misslaat. Al sinds een jaar of acht houd ik op deze site een speciale tag bij voor de keren dat ik zoiets onder ogen krijg. Voor geen enkele krant is het mogelijk om zo'n … [Lees meer...] overDe vloek van de Volkskrant
De volgende metro is lijn 52 en vertrekt over 2 minuten
Iedere dag luisteren tienduizenden mensen naar die zin, maar ineens kwam er een vraag over binnen. " De volgende metro is lijn 52 en vertrekt over 2 minuten." Kan dat eigenlijk wel? De vragensteller suggereerde dat het er misschien mee te maken had dat een naamwoordelijk en een werkwoordelijk gezegde worden samengetrokken, of een zin die een eeuwigdurende toestand aanduidt … [Lees meer...] overDe volgende metro is lijn 52 en vertrekt over 2 minuten
Neerlandistiek voor kinderen
Iemand moet als de echte commissie straks komt een antwoord hebben, in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken "Dan maak ik als voorzitter", zei Wouter Pieterse, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde bij de afdeling Nederlands die nu de proefvisitatiecommissie leidde over diezelfde afdeling, "graag gebruik van mijn privilege om een laatste vraag te … [Lees meer...] overNeerlandistiek voor kinderen
Leenwoorden uitspreken: je eigen keuze
Door Marc van Oostendorp Sommige taalonderwerpen lijkt iedereen interessant te vinden, behalve de taalkundige. Leenwoorden zijn daar een voorbeeld van: begin in een volle bus een gesprek over taal, en binnen de kortste keren worden leenwoorden daarin genoemd; maar heel veel taalwetenschappelijk onderzoek is er niet naar dat verschijnsel. Het boek Borrowing van de … [Lees meer...] overLeenwoorden uitspreken: je eigen keuze
Wees precies
Door Marc van Oostendorp Dat we van onze gesprekspartners normaliter een zekere precisie verlangen, valt gemakkelijk aan te tonen. Neem nu de volgende zinnen (die ik vertaal uit dit artikel). Een zon schijnt.Al Jans ouders zijn aanwezig op de ouderavond.Jan gelooft dat Parijs in Frankrijk ligt. Alle drie deze zinnen zijn vreemd. Ze lijken te veronderstellen dat we … [Lees meer...] overWees precies
Twee minderjarige jongelui met iets als mutsjes op ’t hoofd, die door kleur en grootte aan rode ouwels deden denken.
De Multatulileesursus (35) Door Marc van Oostendorp - Dit was voor het eerst in mijn lezersleven dat ik voorbij de eerste hoofdstukken van de Miljoenenstudieën gekomen ben. - Ik blijf het lastig vinden. Er zit zo weinig draad in. Het zijn discussies over allerlei onderwerpen, maar die zijn niet allemaal even boeiend. - Qua vorm is een van de interessante aspecten van … [Lees meer...] overTwee minderjarige jongelui met iets als mutsjes op ’t hoofd, die door kleur en grootte aan rode ouwels deden denken.
Zomercursus in Gent ontvangt 120 buitenlandse studenten Nederlands
Door Yves T’Sjoen In de zomervakantie strijken weer 120 buitenlandse studenten Nederlands neer in Gent. De deelnemers zijn in overleg met en op voorstel van buitenlandse docenten geselecteerd. Zoals de voorbije drie jaar is de Universiteit Gent de gastinstelling in de Lage Landen voor de nieuw gemodelleerde Taalunie Zomercursus Nederlands – taal, cultuur en beroep. De … [Lees meer...] overZomercursus in Gent ontvangt 120 buitenlandse studenten Nederlands
Was taal altijd hetzelfde?
Door Marc van Oostendorp We beleven volgens sommigen bijzondere tijden. Zelfs gediplomeerde taalkundigen heb ik het weleens horen zeggen: ja, talen veranderen altijd en overal, maar in onze tijd gaat het wel heel hard. Mensen die dat zeggen geven vaak wel een verklaring waarom onze tijd zo anders zou zijn dan andere tijden (sociale media, de tweefasestructuur, de … [Lees meer...] overWas taal altijd hetzelfde?
Plagiaat is pas uitgesloten als de software het laatste woord heeft gesproken
Iemand heeft een tien gegeven in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken "Goed," zei Wouter, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde die nu voorzitter was van de proefvisitatiecommissie. "Dan wilde ik maar beginnen." Hij keek de leden van zijn vroegere vakgroep streng maar welwillend aan. "Als ik wat harde noten kraak, is dat natuurlijk niet omdat ik … [Lees meer...] overPlagiaat is pas uitgesloten als de software het laatste woord heeft gesproken
Jubileumboek van een bedrijf dat ten onder ging
Door Marc van Oostendorp "Het is waarachtig geen toeval", schrijft Bob Jongschaap aan het begin van zijn boek Martinus Nijhoff N.V. 1853-2002, "dat zelfs van de bekendste Nijhoff-telg, de dichter Marinus Nijhoff, geen volwaardige biografie bestaat". Daarvoor is volgens Jongschaap het leven van de Nijhoffs op het persoonlijk vlak te weinig opwindend. De familie Nijhoff was … [Lees meer...] overJubileumboek van een bedrijf dat ten onder ging
Een taal leren is een nieuw netwerk binnenstappen
Door Marc van Oostendorp Nene is vijf jaar, ze is geboren in Hongarije, en ze is in Nederland komen wonen waar mensen geen Hongaars meer tegen haar spreken, maar overwegend Nederlands. Wat je goed kan zien als je haar van nabij volgt: hoe een taal je in een gemeenschap hangt. Een mens kan niet alleen zijn, zeker niet als ze vijf jaar oud is. Ze moet gebruik kunnen … [Lees meer...] overEen taal leren is een nieuw netwerk binnenstappen
Het Louise Kaiser Instituut
Door Marc van Oostendorp Romanschrijvers hebben later hun best gedaan van het Meertens Instituut een toonbeeld van saaiheid te maken, maar het begon met een persoonlijk drama. In een recent artikel in Nederlandse Taalkunde geeft de biograaf van P.J. Meertens, Theo van der Meer, nieuw inzicht in dat drama. De contouren ervan waren bekend. Het ging in de jaren twintig en … [Lees meer...] overHet Louise Kaiser Instituut
Weg met de wetenschappelijke tijdschriften
Door Marc van Oostendorp Ranglijsten van wetenschappelijke tijdschriften zijn zélf onwetenschappelijk en moeten worden afgeschaft. Dat beweert een groep Duitse en Britse onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift Frontiers in Human Neuroscience. In het artikelen sommen ze allerlei problemen op die er bestaan met het bestaande systeem. Zo is helemaal niet … [Lees meer...] overWeg met de wetenschappelijke tijdschriften
Frits calls them pastilles, don’t ask me why
De Multatulileesursus (34) Door Marc van Oostendorp - Het is wel een vreemde ervaring, Multatuli in het Engels lezen. - Deze nieuwe vertaling lijkt mij uitstekend, al ben ik natuurlijk geen anglist. - Hij is uitmuntend, ik kan niet anders zeggen. En ik ben wél... - Ja, en toch, het is een vreemde ervaring: I am a coffee broker and live in a canal-side house at No 37 … [Lees meer...] overFrits calls them pastilles, don’t ask me why
De lengte van een proefvisitatie
Iemand heeft een nieuwe rol in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Dames en heren", zei Wouter Pieterse, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde die inmiddels al weer lang geleden in een manager veranderd was en sindsdien promotie had gemaakt tot hoofd Human Resource Management van de universiteit maar soms nog iets … [Lees meer...] overDe lengte van een proefvisitatie
De verdachte moet wel thuis zijn geweest
Door Marc van Oostendorp Moeten kan van alles betekenen, bijvoorbeeld dat iemand een bepaalde verplichting heeft ('u moet betalen') of dat iets noodzakelijk is ('het balletje moet eerst door dat hekje voor de deur geopend kan worden'). Daarnaast heeft het werkwoord een betekenis die vooral lijkt te gaan over kennis. In dat geval wordt moeten soms vergezeld van wel. De lampen … [Lees meer...] overDe verdachte moet wel thuis zijn geweest
Wetenschap of communiceren?
Door Marc van Oostendorp "De meeste wetenschappers zijn geen ridders te paard", waarschuwde de jonge onderzoeker Ludo Schoenmakers een paar dagen geleden op Voxweb, de journalistieke website van mijn Radboud Universiteit. Schoenmakers, die een proefschrift schrijft over een onderwerp in de fysisch-organische chemie, was kennelijk om zich te vertreden naar een avondje … [Lees meer...] overWetenschap of communiceren?
Oproep: er moet een neerlandistische podcast komen
Door Marc van Oostendorp Het begon met een artikel over online cursussen, MOOCs, dat het afgelopen lange weekeinde in Trouw verscheen. Het beschreef het fenomeen en de hooggespannen verwachtingen die er ooit over waren, en hoe we inmiddels een realistischer beeld krijgen van wat MOOCs wel of niet kunnen. Het was aardig dat Miracles of Human Language werd genoemd, want daar … [Lees meer...] overOproep: er moet een neerlandistische podcast komen
Een nieuwe theorie over hoe zinnen zich ontvouwen in de tijd
Door Marc van Oostendorp Soms lees je een wetenschappelijk boek, waarvan je meteen denkt: dat wordt niks. Ik ben in mijn carrière overigens een paar keer in de gezegende omstandigheid geweest dat ik een paar jaar later met veel succes precies de in dat boek voorgetelde theorieën ging aanhangen: niets is bevredigender aan het wetenschappelijk bedrijf dan tot een geheel nieuw … [Lees meer...] overEen nieuwe theorie over hoe zinnen zich ontvouwen in de tijd
De Dapperstraat
Door Marc van Oostendorp Ik draag het gedicht De Dapperstraat van J.C. Bloem voor. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overDe Dapperstraat
Ik was ’n kind en had ’n woord opgevangen dat ik niet verstond: kaarsmooi
De Multatulileescursus (33) Door Marc van Oostendorp - Het is bij de correspondentie van publieke personen altijd interessant om de discrepantie te zien tussen wat ze privé schreven en wat ze in de openbaarheid brachten. - Is Multatuli nu niet bij uitstek één van de schrijvers bij wie die zaken in elkaar overlopen? - Dat lijkt me een misverstand. In de brieven in deel … [Lees meer...] overIk was ’n kind en had ’n woord opgevangen dat ik niet verstond: kaarsmooi
Waarom praten volwassenen niet kinderachtig tegen elkaar?
Door Marc van Oostendorp We wisten al lang dat mensen over de hele wereld geneigd zijn anders te praten als ze tegen kleinere kinderen praten. Ze doen dat zelfs allemaal op dezelfde manier: iedereen die zich over een wieg buigt praat vanzelf met een hogere stem en tegelijkertijd meer stembuigingen, en wat langzamer dan wanneer ze tegen volwassenen praten. Infant-directed speech … [Lees meer...] overWaarom praten volwassenen niet kinderachtig tegen elkaar?
Toegankelijk postmoderne polemiek
Door Marc van Oostendorp De literaire polemiek is een vreemd genre: ze veronderstelt dat een schrijver zich grondig verdiept in boeken waarvan hij een afkeer zegt te hebben. Nu zijn er zoals bekend heel veel slechte boeken, en de vraag doet zich dan voor: waarom zoveel drukte over iets zo onbelangrijks? Een belangrijke taak van de polemicus is dus om duidelijk maken dat er … [Lees meer...] overToegankelijk postmoderne polemiek
Seksistisch over woordgeslacht in 1919?
Taalkunde van 1919 In een onregelmatig verschijnende reeks zal ik af en toe taalkundige publicaties van 100 jaar geleden bespreken. Door Marc van Oostendorp Er wordt niet veel meer verwezen naar het fascinerende artikel 'Woordgeslacht als eenheidsgraad' over woordgeslacht dat Ph.J. Simons 100 jaar geleden publiceerde in De Nieuwe Taalgids. De ANS noemt het wel als … [Lees meer...] overSeksistisch over woordgeslacht in 1919?
Haagse romans
Door Marc van Oostendorp Den Haag is de fascinerendste stad van Nederland, de enige grote stad aan de zee, de enige stad met een duidelijk gevoeld standsverschil tussen de bewoners. En in de periode vanaf ongeveer 1860 tot aan de Eerste Wereldoorlog was Den Haag een stad die een enorme bevolkingsexplosie doormaakte. Den Haag is in die zin misschien ook wel de … [Lees meer...] overHaagse romans
