Door Marc van Oostendorp "Aan deze 'intellectuele autobiografie' schrijven," zegt de beroemde sociolinguïste Penelope (Penny) Eckert (1942) in het nawoord bij haar Meaning and Linguistic Variation, (Betekenis en taalvariatie) "was een ongemakkelijke oefening. Soms voelde ik me ongelooflijk arrogant, en op andere momenten dacht ik dat ik mezelf voor schut zette." Het heeft … [Lees meer...] overMensen plaatsen zichzelf met taal in de wereld
Het lelijkste Nederlandse woord
Door Marc van Oostendorp Deze week waren er een paar buitenlandse studenten Nederlands op bezoek bij het Meertens Instituut. Omdat aan buitenlandse studenten Nederlands altijd maar wordt gevraagd wat ze zo mooi vinden aan het Nederlands, vroeg ik ze naar het lelijkste Nederlandse woord. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overHet lelijkste Nederlandse woord
Haal eerst die mayonaise van mijn naam
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (188) De laatste 14 afleveringen van deze reeks zijn gewijd aan 14 gloednieuwe, speciaal voor deze reeks geschreven sonnetten door hedendaagse Nederlandse en Vlaamse dichters. Door Marc van Oostendorp Sonnet voor een Mayonaisevogel Bij een ingekleurde tekening van een goudhaantje, boek en maker onbekend. Als ik niet … [Lees meer...] overHaal eerst die mayonaise van mijn naam
Comparatieve illusies
Door Marc van Oostendorp Er zijn meer mensen naar Moskou gegaan dan ik dat ben. Ja, dat lezen jullie goed en denk daar maar eens over na. Maar liever niet te lang, want voor je het weet val je in een afgrond van onbegrip. Die zin klinkt goed, maar als je erover nadenkt blijkt hij geen enkele duidelijke betekenis te hebben. Er zijn weinig zinnen waarover je dat kunt … [Lees meer...] overComparatieve illusies
Leuke, leerzame en spannende tv: de spelling van tweeëndertigste
Door Marc van Oostendorp Toen ik zondag op de boekenmarkt in Deventer was, trof ik daar een exemplaar in van Klassieke Mechanica, uitgegeven door de Teleac als begeleiding bij de cursus die men in 1985 op radio en tv uitzond. Wie dat boek openslaat, vindt een heel duidelijke uitleg over tal van interessante wetenschappelijke onderwerpen, inclusief de wiskunde die erbij … [Lees meer...] overLeuke, leerzame en spannende tv: de spelling van tweeëndertigste
‘Neptijdschriften’
Door Marc van Oostendorp Groot nieuws in de Volkskrant: 'honderden Nederlandse wetenschappers publiceren in neptijdschriften'. Schandaal! Allerlei 'datajournalisten' zijn met behulp van 'big data' nagegaan, de krant opende er vandaag mee. Men was iets op het spoor. Wat is een neptijdschrift? De tijdschriften in kwestie hebben over het algemeen een minimale redactie, ze … [Lees meer...] over‘Neptijdschriften’
De vorm van het Nederlandse sonnet in de 17e en 18e eeuw
Door Marc van Oostendorp Een van de prikkelende stellingen die Walter Cohen naar voren brengt in zijn A History of European Literature (dat ik gisteren besprak), is dat het sonnet, terwijl het zich tijdens de Renaissance door Europa verspreidde, zich telkens aanpaste aan de lokale omstandigheden en de lokale taal. Het is een interessant verhaal, maar het lijkt me ook … [Lees meer...] overDe vorm van het Nederlandse sonnet in de 17e en 18e eeuw
Hoe de Europese letteren bloeiden door een vleugje xenofilie
Door Marc van Oostendorp De geschiedenis van de Europese literatuur is een dans van talen. Die dans is de kracht van deze letterkundige traditie: het feit dat er in Europa werd besloten om in een groot aantal 'volkstalen' te gaan schrijven, terwijl de beoefenaren van die literaturen elkaar wel in de gaten bleven houden – dat is uniek in de wereldgeschiedenis. Zo luidt een … [Lees meer...] overHoe de Europese letteren bloeiden door een vleugje xenofilie
“Waarom schrijf je geen NWO-project?”
Iemand zit moederziel alleen, in De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp Rie, de universitair hoofddocent Geschiedenis van de neerlandistiek voor 1800, zat achter haar computer en maakte zich zorgen. De afdelingsgang waar ze nu zat, was al weken lang leeg. Dat de collega's die in managers veranderd waren, allemaal door de wereld doolden, op zoek naar andere mensen … [Lees meer...] over“Waarom schrijf je geen NWO-project?”
Slecht rijm
Door Marc van Oostendorp 'Ik wil eerst naar Lesbos en daarna naar de Kosmos' rijmt niet. 'Ik wil eerst naar Bladel en daarna naar Hedel' ook niet. Maar het eerste is iets minder slecht dan het tweede. WAAROM? (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overSlecht rijm
Twee volle pagina’s gevuld met sneeuw
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (187) De laatste 14 afleveringen van deze reeks zijn gewijd aan 14 gloednieuwe, speciaal voor deze reeks geschreven sonnetten door hedendaagse Nederlandse en Vlaamse dichters. Door Marc van Oostendorp Sneeuw en inkt Het zijn deze winters die ik terug wil halen, twee volle pagina’s gevuld met sneeuw en lange … [Lees meer...] overTwee volle pagina’s gevuld met sneeuw
Het kritische geluid ondergesneeuwd onder wetenschap
We moeten ons niet laten opjagen, in De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Jongens", zei Femke tegen de vergaderde jonge aspirantbloggers van het opstandige geesteswetenschappelijke weblog GeWillig. "We hebben nu al lang genoeg vergaderd. Ik heb in ieder geval een enorme hekel aan vergaderen." "Misschien moeten we daar een keer een artikel over plaatsen?" … [Lees meer...] overHet kritische geluid ondergesneeuwd onder wetenschap
Als we dit doortrekken, zitten we zo bij Trump
Iemand wil niet lullig doen, in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp De vergadering van de nieuwe redactie van het weblog GeWillig was al lekker op stoom gekomen. Sophie en Femke, de in managers veranderde medewerkers van Nederlands, waren weliswaar de initiatiefnemers, maar er bleek onder de jongere in managers veranderde medewerkers … [Lees meer...] overAls we dit doortrekken, zitten we zo bij Trump
De geest is GeWillig
Iemand heeft kritiek op de neoliberale cultuur aan de universiteit, in De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Ik open de vergadering", zei de boomlange voormalige promovenda Sophie. Tevreden keek ze de ruimte rond. Er waren zes voormalige, in managers veranderde junior-onderzoekers, van de hele faculteit der Geesteswetenschappen, naar de oprichtingsvergadering … [Lees meer...] overDe geest is GeWillig
Danken we rijmschema’s aan de multiculturele samenleving?
Door Marc van Oostendorp Ik ben me de laatste tijd aan het verdiepen in het rijm. Het is een eigenaardig verschijnsel, bijvoorbeeld gezien vanuit een historisch perspectief. Tot ergens in de middeleeuwen hadden de Europese talen geen (eind)rijm. Althans, dichters uit de klassieke oudheid zoals Vergilius gebruikten het een enkele keer min of meer toevallig als een … [Lees meer...] overDanken we rijmschema’s aan de multiculturele samenleving?
Een gevaarlijke taal en een gekke taalkundige
Door Marc van Oostendorp "Alle wetenschap", zegt de mysterieuze professor Ismael Shannon in de nieuwe roman Il segreto di Pietramala (Het geheim van Pietramala) van Andrea Moro, "is taalwetenschap of het is postzegelverzamelen." Die Shannon blijkt uiteindelijk weliswaar de bad guy in deze roman, maar het is hoe dan ook fijn dat iemand het eindelijk eens zegt. Want dat is … [Lees meer...] overEen gevaarlijke taal en een gekke taalkundige
Een dier dat taal beheerst
Door Marc van Oostendorp Op 25 oktober houd ik mijn oratie in Nijmegen. Ik was deze week in de tuin al een beetje aan het denken over waar het over zou moeten gaan. Hier is alvast een fragment. Je kunt overigens naar mijn oratie komen als je je hier inschrijft. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overEen dier dat taal beheerst
runen spijkerschrift morse, heiligentekens
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (186) De laatste 14 afleveringen van deze reeks zijn gewijd aan 14 gloednieuwe, speciaal voor deze reeks geschreven sonnetten door hedendaagse Nederlandse en Vlaamse dichters. Door Marc van Oostendorp Babylonisch Horen en zien vergaat je steeds vaker je skyline met torens weerspiegeld in water stort in bij een … [Lees meer...] overrunen spijkerschrift morse, heiligentekens
‘Het literaire veld’
Door Marc van Oostendorp Een van de voordelen van de neerlandiciteit is dat je een aanpalende discpline hebt. In mijn geval is dat de letterkunde. Ik heb er ooit vakken over gevolgd op de universiteit en ik vind het interessant om erover te lezen, maar tegelijkertijd ben ik bepaald geen specialist, en word ik daar ook door niemand voor gehouden. Ik ken het vak daardoor goed … [Lees meer...] over‘Het literaire veld’
Dan zij het maar zo
Door Marc van Oostendorp Ik weet niet wat jullie denken, maar ik denk dat deze man gelijk heeft, en ik heb eigenlijk geen idee waarom: Interessant. Tom Dumoulin zei zojuist in een interview: “Tja, dan zij het maar zo.” Lijkt niks mis mee, toch klinkt het me vreemd in de oren. @fonolog wat vind je hiervan? — Tom Dicke (@TomDicke) 20 juli 2018 Het klinkt inderdaad een … [Lees meer...] overDan zij het maar zo
Diens
In de nieuwe Onze Taal schrijft de humorist Kees van Kooten onder zijn nom de plume dr. E.I. Kipping ('sneerlandicus') over een advertentie van een bedrijf dat 'levensverhalen van dierbaren' optekent: Van Kooten maakt grapjes over de derde regel, en inderdaad lijkt de enig juiste interpretatie van die zin dat de dierbare in kwestie over het leven van de schrijver spreekt. … [Lees meer...] overDiens
Methaan schetende koeien
Door Marc van Oostendorp Een belangwekkende kwestie weer, onlangs op Meldpunt Taal. Iemand meldde: In de Groene Amsterdammer van deze week werd 'scheten' als transitief werkwoord gebruikt. De precieze zin weet ik niet meer, maar er stond zoiets als 'methaan schetende koeien'. (Het bedoelde stuk staat hier; het gaat inderdaad precies over "methaan schetende koeien") En iemand … [Lees meer...] overMethaan schetende koeien
De gemiste kansen van “Beter Onderwijs Nederland”
Door Marc van Oostendorp Wie zou er niet voor beter onderwijs zijn? Ik vermoed dat er weinig mensen zijn die dik tevreden zijn met de status quo en nog minder die vinden dat het wel wat een tandje minder kan allemaal, in het Nederlandse onderwijs. In dat opzicht is Beter Onderwijs Nederland (BON) goed gekozen, als naam voor de vereniging waarvan de wijsgeer Ad Verbrugge het … [Lees meer...] overDe gemiste kansen van “Beter Onderwijs Nederland”
René de Saussure en het woord
Door Marc van Oostendorp Ferdinand de Saussure (1857-1913) was een van de beroemdste taalwetenschappers van zijn tijd, iemand die als jonge twintiger al enige verbazingwekkende ontdekkingen op zijn naam had staan. Toen hij hoogleraar in Genève werd, werd hij dan ook af en toe overstelpt met uitnodigingen. En één keer stuurde hij zijn broer, René. Het was een … [Lees meer...] overRené de Saussure en het woord
Kust andere borsten en denkt aan de mijne
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (185) De laatste 14 afleveringen van deze reeks zijn gewijd aan 14 gloednieuwe, speciaal voor deze reeks geschreven sonnetten door hedendaagse Nederlandse en Vlaamse dichters. Door Marc van Oostendorp Queeste Valencia lokt hem naar haar kathedraal ontbloot voor zijn ogen het hart van de stad haar gotische poort … [Lees meer...] overKust andere borsten en denkt aan de mijne
