Door Marc van Oostendorp Als je vwo-scholier bent, en je maakt je zorgen over het centraal examen Nederlands van morgen (ik ga het ook maken, op het Dominicus College van Nijmegen), zou je even het examen voor de havo kunnen doornemen. Dat lijkt me geruststellend: heel moeilijk is het niet. Tegelijkertijd wordt daardoor wel duidelijk hoe dodelijk saai het examen is, en vooral: … [Lees meer...] overHavo-examen Nederlands 2018: anoniem kritiek op Rosanne Hertzberger spuien
Nieuw nummer V&M verschenen: ‘Het belang van de lijst’
De KANTL heeft haar nieuwste nummer van het tijdschrift V&M online gepubliceerd op http://www.verslagenenmededelingen.be/index.php/VM. Verslagen & Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde Vol 127, Nr 2-3 (2017): Lijsten en Letteren Inhoudsopgave http://www.verslagenenmededelingen.be/index.php/VM/issue/view/24 … [Lees meer...] overNieuw nummer V&M verschenen: ‘Het belang van de lijst’
Zelfstandig naamwoorden vertragen
Door Marc van Oostendorp Slecht nieuws voor de liefhebber van het zelfstandig naamwoord: werkwoorden zijn gemakkelijker uit te spreken. Dat blijkt uit een nieuw artikel in het tijdschrift PNAS door de Amsterdamse onderzoeker Frank Seifart en een groep collega's. Seifart deed iets wat op het eerste gezicht heel eenvoudig was: hij analyseerde geluidsopnamen van sprekers van … [Lees meer...] overZelfstandig naamwoorden vertragen
Wij houden niet van zelfstandig naamwoorden (we feel no love for nouns)
Door Marc van Oostendorp Paul Claes, de man die meer interessante boeken schrijft dan ik kan bloggen, komt nu met een tussendoortje: in Gouden vertaalregels geeft hij tips uit zijn eigen vertaalpraktijk, een praktijk die volgens het omslag vijftig jaar beslaat. Interessant aan die tips is dat ze iets doen wat in de taalwetenschap zelden of nooit gebeurt: ze gaan over een … [Lees meer...] overWij houden niet van zelfstandig naamwoorden (we feel no love for nouns)
Gedichten spreken altijd iets of iemand aan
Door Marc van Oostendorp Wat is lyrische dichtkunst? De Amerikaanse literatuurwetenschapper Jonathan Culler heeft de moed gehad te proberen een theorie te ontwikkelen over die vraag van duizenden jaren oud. Hij publiceerde er in 2015 een boek over. Centraal in zijn theorie staat het idee van de 'apostrofe', het aanspreken van iets of iemand die anders is dan het feitelijke … [Lees meer...] overGedichten spreken altijd iets of iemand aan
De EU maakt het moeilijk(er) om de taal van jongeren onderzoeken
Door Marc van Oostendorp Het gaat de laatste tijd in de kringen waarin ik verkeer over bijna niets anders dan over GDPR, de General Data Projection Regulation van de EU die eind deze maand van kracht wordt en die u niet alleen moet vrijwaren van Mark Zuckerberg, maar ook van wetenschappelijk onderzoek. Mijn Antwerpse collega Reinhild Vandekerckhove vertelde er … [Lees meer...] overDe EU maakt het moeilijk(er) om de taal van jongeren onderzoeken
God zou de ziel vergodlijken door smart?
Door Marc van Oostendorp In het nawoord van zijn onlangs verschenen bloemlezing 'Mijn taalorkest' uit het werk van Johan Andreas Dèr Mouw wijst Jan Kuijper terecht op het vaak veronachtzaamde muzikale aspect van het werk van deze dichter, die juist vaak om zijn inhoud wordt geprezen. Kuijper wijst erop dat met Dèr Mouw eindelijk de saaie regelmaat uit de Nederlandse jambe … [Lees meer...] overGod zou de ziel vergodlijken door smart?
Met taal gaat hij naar bed
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (175) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp De taalsmid De klinker en de medeklinker zijn De weke onderbuik en het korset. Dichter is hij die, schijnbaar zonder pijn, Het vormeloze in de steigers zet. Zijn woorden, corpulent of slank van … [Lees meer...] overMet taal gaat hij naar bed
Met toe-eigening begon het verderf
Door Marc van Oostendorp "Natuurlijk," schrijft Jaap Goedegebuure op de laatste bladzijde van zijn recent verschenen Couperus Cahier, "je mag een schrijver nooit vereenzelvigen met zijn personage, zoals we braaf hebben geleerd toen we onze lessen in literatuur kregen". Het is een wat curieuze zin voor een emeritus hoogleraar in de literatuurwetenschap. Hoezo hebben we dat … [Lees meer...] overMet toe-eigening begon het verderf
Mijn afgunst
Door Marc van Oostendorp Gisteren verscheen het boekje Topstukken uit de collectie van het Privaat Leesmuseum, waarin Ewoud Sanders zijn verzameling beeldjes van lezende mensen toont (die beeldjes staan op zijn privaat), en 50 schrijvers een stukje hebben geschreven over lezen. Gisteren hadden we al een voorpublicatie. Hier is mijn stukje. Geen makkelijker manier om mij … [Lees meer...] overMijn afgunst
Een dood kind verzin je niet
Door Marc van Oostendorp 'Het dode kind in de literatuur' – op het eerste gezicht is het misschien niet het aantrekkelijkste onderwerp, maar wie Van Constantijtje tot Tonio leest, het boek dat Rick Honings, Olga van Marion en Tim Vergeer over het thema samenstelden, kan alleen maar vaststellen: dit is een gouden greep geweest. Er blijken namelijk maar weinig onderwerpen te … [Lees meer...] overEen dood kind verzin je niet
Wat is waarheid in taal?
Door Marc van Oostendorp Wat bedoelen we als we zeggen dat iets waar is? Vele generaties filosofen hebben zich inmiddels over die vraag gebogen, en dat heeft zeer dikke boeken opgeleverd en/of ingewikkelde mathematische formules, maar in een nieuw artikel stelt de Duitse taalkundige Friederike Moltmann voor om eens wat nauwkeuriger te kijken naar wat we precies in alledaagse … [Lees meer...] overWat is waarheid in taal?
De toekomst van de roman is het e-boek
Door Marc van Oostendorp Ik heb nog nooit een tv-serie op literair niveau gezien. Ik kijk graag tv, maar dan wel naar Smeris, De rijdende rechter of Ik vertrek. Het soort geweldige series van hoog niveau, die je moet bingewatchen, daar heb ik geen geduld voor. En daarmee mis ik dus de toekomst of zelfs het heden van de roman. Regelmatig lees of hoor je immers dat die … [Lees meer...] overDe toekomst van de roman is het e-boek
We krijgen dus een pop rondom een gat.
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (174) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp de tombe van jan van der noot Armpjes massief, en welgemaakte schenen zijn opgestapeld in ons arsenaal. Albasten borsten, lippen van koraal, citroenen haren van de zon doorschenen waar ebben … [Lees meer...] overWe krijgen dus een pop rondom een gat.
In verband dat er een trein rijdt
Door Marc van Oostendorp Hoe taalliefhebbers het vroeger deden, vóór de tijd van de sociale media: het is een raadsel. Je moest het toen altijd doen met je eigen kleine waarnemingen en wat misschien deze of gene vriend je dan nog kwam vertellen, maar je kon niet zo makkelijk delen in wat allerlei taalgevoelige mensen elders iedere dag weer opvisten uit de zee van taal die … [Lees meer...] overIn verband dat er een trein rijdt
Die gymnastieklerares is zo slecht nog niet
Een hoogleraar komt met een uitstekend idee in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Mensen!" sprak Wouter, de voormalige hoogleraar Financiële letterkunde die nu adviseur was van de commissie die zijn opvolger moest regelen. Voorzitter kon hij niet worden, want je gaat natuurlijk niet over je graf regeren, zoals Wouter gevraagd en … [Lees meer...] overDie gymnastieklerares is zo slecht nog niet
Wanneer begon goden te rijmen op doden?
Door Marc van Oostendorp Ooit is het Nederlands verschil gaan maken tussen de klinker in dak en de klinker in daken: het enkelvoud heeft een korte klinker, en het meervoud de corresponderende lange. Datzelfde geldt ook voor rad-raden, hol-holen, en een groot aantal andere woorden, zij het natuurlijk niet voor allemaal: bal-ballen behoudt een korte klinker, taak-taken een … [Lees meer...] overWanneer begon goden te rijmen op doden?
Wat ik geleerd heb van tweedegraadsgate
Door Marc van Oostendorp Soms raak ik hier in dit kleine maar doorgaans o zo gezellige hoekje van het wereldwijde netwerk van computers dat wel 'Internet' wordt genoemd ineens een gevoelige snaar. Dat gebeurde nu met de kwestie rond de tweedegraadsleraren: moeten zij verplicht worden iets te weten over de literatuurgeschiedenis van voor 1880? Wat ik jammer vind: als je over … [Lees meer...] overWat ik geleerd heb van tweedegraadsgate
Tamtada in het bos
Door Marc van Oostendorp Korte beschouwing over vertalingen van de Bucolica van Piet Schrijvers vanuit de bossen bij Bilthoven. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overTamtada in het bos
Marc Verreckt
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (173) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Over Vlaamse reuzen (twintigste eeuw) Fortissimi sunt Belgae Car Flanders, Frans C. Ridwit, Hendrik Prijs, Dirk Desmadryl, Irina van Goeree, Bert Verm, Karel Vertommen, Georges Adé, Maria Vlamijnck, … [Lees meer...] overMarc Verreckt
De wereld in een angstig pak vla
Door Marc van Oostendorp De poëzie – als ze je eenmaal heeft aangeraakt, als het eenmaal je leven is gaan doordringen, dan kom je er nooit meer vanaf en blijft ze ieder moment bij je, waar je ook bent. De lichte waas die er van vroeger zo precieze woorden waaiert, is voortaan ook bij je als je om vijf uur 's ochtends voor de koelkast staat. En denkt aan de titel van een … [Lees meer...] overDe wereld in een angstig pak vla
Komt de wetenschap tot stilstand?
Door Marc van Oostendorp Is de wetenschap wel zo'n beetje ten einde? Met die curieuze vraag houdt de Amerikaanse wetenschapsjournalist John Horgan zich al een tijdje bezig. Hij schreef er onlangs weer een artikel over voor het tijdschrift Scientific American, waarin hij een groot aantal bewijzen aanvoert, zoals deze grafiek: hoe meer wetenschappers er in de afgelopen decennia … [Lees meer...] overKomt de wetenschap tot stilstand?
Appelsap nippen
Hoe komt het dat mensen tijdens vraaggesprekken de hele tijd aan drankjes lijken te nippen? Wat zegt ons dat over de journalistiek? (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overAppelsap nippen
Ik ben der dingen liefhebbend berover
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (172) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Ik ben der dingen liefhebbend berover En steel van hen de smet van hun vergaan, En zet hen als een kroonluchter in tover En steek de eeuwge lampen in hen aan. En zie, zij worden blinkend in mijn … [Lees meer...] overIk ben der dingen liefhebbend berover
Je zegt wel degelijk twee ‘r’-en na elkaar
Door Marc van Oostendorp Je zegt eigenlijk nooit twee keer dezelfde medeklinker achter elkaar. Probeer het maar: mokka, dat spreek je niet uit met twee keer een k. En zelfs als je pakkans met een beetje tempo uitspreekt, laat je je tong maar één keer klikken. Uit metingen blijkt: de s van huisstofmijt is niet net zo lang als die van huis opgeteld bij die van … [Lees meer...] overJe zegt wel degelijk twee ‘r’-en na elkaar
