Door Marc van Oostendorp Waarom, waarom vindt Kijk het nodig om te publiceren over een onzinnig onderzoekje over de letter g, ook al laten ze zelf een taalkundige aan het woord die uitlegt waarom het een onzinnig onderzoekje is? (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overOnzin over de g
Call for papers: Parallels Between Phonology and Syntax
Amsterdam, Meertens Instituut, July 9, 2018 Call for papers Date: July 9, 2018 Venue: Oudezijds Achterburgwal 185, Amsterdam Aula 2.18 Although syntax and phonology at first sight seem to study very similar objects – modules of human cognition involved with the form of language – the two disciplines seem to have grown apart, employing formal tools that differ … [Lees meer...] overCall for papers: Parallels Between Phonology and Syntax
oh grote adem laat de stenen nog niet opstaan
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (170) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp nazomer ik heb in het gras mijn wapens gelegd en mijn wapens gaan geuren als gras ik heb in het gras mijn lichaam gelegd mijn lichaam is geurig als hout bitter en zoet dit liggen dit nietige … [Lees meer...] overoh grote adem laat de stenen nog niet opstaan
Burgerwetenschap
Door Marc van Oostendorp De paradox aan het wetenschappelijk onderwijs is dat het zoveel mensen opleidt die geen wetenschapper worden. Ik heb er geen echte cijfers over kunnen vinden, maar de overgrote meerderheid van de afgestudeerden gaat allerlei activiteiten ondernemen – maar doet waarschijnlijk nooit meer echt onderzoek nadat ze de scriptie hebben ingeleverd. Dat heeft … [Lees meer...] overBurgerwetenschap
De oudercommissie maakt met plussen en minnen een shortlist
Iemand gaat het hele proces nauwkeurig bewaken in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp ”Rie!’ zei Wouter, de hoogleraar Financiële Letterkunde gejaagd tegen de uhd voor Geschiedenis van de neerlandistiek tot 1800. “Je bent in Amerika geweest! Op het congres! Hoe was het?” “Je bedoelt”, zei Rie treiterig, “vast niet of mijn poster er … [Lees meer...] overDe oudercommissie maakt met plussen en minnen een shortlist
Wereldgeschiedenis is de geschiedenis van metaforen
Door Marc van Oostendorp Als de Amerikanen Sapir en Whorf gelijk hadden, zou er een goede wereldgeschiedenis te schrijven zijn aan de hand van de taalgeschiedenis. Volgens de zogeheten Sapir-Whorf-hypothese bepaalt de taal het denken. En als we aannemen dat de manier waarop de mensen denken de loop van de geschiedenis bepaalt, zijn taalveranderingen dus belangrijk bij het … [Lees meer...] overWereldgeschiedenis is de geschiedenis van metaforen
In memoriam Morris Halle (1923-2018)
Door Marc van Oostendorp Morris Halle, de Lets-Amerikaanse taalkundige die gisteren op 94-jarige leeftijd overleed, was geen gemakkelijke man. Hij was altijd, onvermoeibaar, bezig om gaten in andermans argumentatie te schieten, en het maakte hem daarbij niet uit of die ander nu zelf een beroemdheid was of een volkomen beginner. Of het nu de feiten waren die niet … [Lees meer...] overIn memoriam Morris Halle (1923-2018)
Lezers en schrijvers in hetzelfde schuitje
Door Marc van Oostendorp “Lezen is extreem moeilijk”, schreef Kurt Vonnegut. “Als je er goed bij stilstaat is het bijna iets onmogelijks. Ons publiek kan eenvoudig niet groot zijn. Want het moet nu eenmaal ongelooflijk knap zijn.” Renate Dorrestein haalt die woorden aan in haar nieuwste boek Dagelijks werk. Een schrijversleven. Het is een bundeling uit wat ze haar … [Lees meer...] overLezers en schrijvers in hetzelfde schuitje
Bloemen leven licht-zinnig in hun bladen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (169) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Bloemen leven licht-zinnig in hun bladen. Dieren lopen vanzelfsprekend; ze zwijgen van wat ze zouden kunnen zijn; hun daden gebeuren altijd nu; dieren zijn eigen. Mensen doen alsof. Bestaan in … [Lees meer...] overBloemen leven licht-zinnig in hun bladen
Je kunt niet in je vrije tijd in een manager veranderen
Je moet echt heel veel formulieren invullen in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Rie!" zei Roy, de jonge digital humanities-onderzoeker, schichtig tegen zijn veel oudere collega, die wel hetzelfde onderwerp had (de geschiedenis van de neerlandistiek tot 1800), maar niet dezelfde methode. "Roy!" zei Rie. Ze zaten samen thee … [Lees meer...] overJe kunt niet in je vrije tijd in een manager veranderen
Wetenschappers tegen beheersbaarheid
Door Marc van Oostendorp Gisterenmiddag was Maxim Februari te gast op de Radboud Universiteit, en ik had het privilege om daarbij te mogen zijn. Februari is een van de oorspronkelijkste denkers van Nederland op dit moment en ook nog eens bijzonder welsprekend: rustig en beheerst, maar ondertussen springt hij elegant van het ene onderwerp naar het andere. Zijn betoog van … [Lees meer...] overWetenschappers tegen beheersbaarheid
Leve NWO!
Door Marc van Oostendorp Lang leve NWO, de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek. Althans, lang leve alle mensen die er werken. Let maar eens op: waar academici ook allemaal over klagen – en ze klagen over heel veel heel uiteenlopende zaken, van de kwaliteit van de koffie in de kantine, via het onbegrip van de buitenwereld voor de geesteswetenschappen, de … [Lees meer...] overLeve NWO!
Multatuli lezen in de 21ste eeuw
Door Marc van Oostendorp Nederlanders hebben nooit hartstochtelijk gehouden van hun schrijvers. Zelfs niet van Multatuli, hoewel die algemeen als de grootste van de Nederlandse schrijvers wordt gezien: tot de jaren vijftig werd er in boeken over de Nederlandse literatuurgeschiedenis altijd op gewezen dat Max Havelaar weliswaar een indrukwekkend boek was, maar dat die … [Lees meer...] overMultatuli lezen in de 21ste eeuw
‘Rotterdammers noemen de Erasmusbrug ook wel de Zwaan’
Door Marc van Oostendorp Dat de Erasmusbrug in Rotterdam dit weekeinde een uurtje op donker ging in het kader van Earth Hour, leverde op Twitter, althans in mijn bubbel, althans in een bubbeltje van mijn bubbel, enige consternatie op. Want journalisten meldden dat de Erasmusbrug "door Rotterdammers ook wel 'De Zwaan' wordt genoemd", iets wat heel vaak naar voren wordt … [Lees meer...] over‘Rotterdammers noemen de Erasmusbrug ook wel de Zwaan’
ALSTU!
Door Marc van Oostendorp Het woord 'alstu' moet al twintig jaar rondzingen in het Nederlands, maar mij valt het de laatste tijd op. Waarom kan het minder betekenissen hebben dan 'alstublieft'? En waarom zingt het zo? (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overALSTU!
Het is mijn prachtige, mijn hondse baan
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (168) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Tussenuur Midwinterdag. – De geur van oude jassen, de gang met kalken licht om in te dwalen; een schateren – grindstorting– uit een klasse; en dan hoort men de school weer ademhalen. Dit is mijn … [Lees meer...] overHet is mijn prachtige, mijn hondse baan
Wij willen geen gelijke geschiktheid, wij willen kwaliteit!
Het lijkt wel De luizenmoeder voor gevorderden in De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Dames en heren!", zei Wouter, terwijl hij zijn stropdas gladstreek. "Ik ben bijzonder blij dat u hier allen bent. U bent weliswaar een geheel nieuw gremium in ons midden, maar u bent naar mijn bescheiden mening ook meteen het allerbelángrijkste gremium." De voormalig … [Lees meer...] overWij willen geen gelijke geschiktheid, wij willen kwaliteit!
Joost Zwagerman en de werkelijke werkelijkheid
Door Marc van Oostendorp Het boek Leven in een doodgeboren droom. De wereld van Joost Zwagerman van Rémon van Gemeren kun je het beste van achteren naar voren lezen: beginnen bij het overzichtsessay dat aan het eind staat, dan de thematisch geordende stukken over Zwagermans essays (met thema's als 'romantiek', 'beeldende kunst' en 'zelfdoding') en tot slot de gedetailleerde … [Lees meer...] overJoost Zwagerman en de werkelijke werkelijkheid
Etymologisch snacken
Door Marc van Oostendorp Wie een beeld van de Nederlandse taalcultuur aan het begin van de 21e eeuw wil schetsen, kan niet om Wim Daniëls heen. Die man verenigt in zijn persoon en zijn werk zo'n beetje die hele cultuur. Dat blijkt ook weer uit zijn nieuwste boek Koken met taal, dat verscheen bij Thomas Rap. Daniëls is een aardige man: iemand die hard werkt, geen kapsones … [Lees meer...] overEtymologisch snacken
Wat we van drs. P kunnen leren over de dactylus
Door Marc van Oostendorp De dactylus! Het is de oudste vorm van de westerse poëzie, want Homerus schreef er in. In zijn geval, en dat van zijn talrijke navolgers in de klassieke oudheid, ging het om een opeenvolging van een lange lettergreep gevolgd door twee korte (de eigenlijke dactylus), of van twee lange lettergrepen (de spondee). Ik ben de beroerdste niet, dus ik … [Lees meer...] overWat we van drs. P kunnen leren over de dactylus
Maak je eigen glottisslag
Door Marc van Oostendorp Zelfs gepromoveerde taalkundigen blijken de geheimzinnigste klank van het Nederlands niet te kennen! In deze video leer je er alles over. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overMaak je eigen glottisslag
Godlof dat onkruid niet vergaat
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (167) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Lof van het onkruid Godlof dat onkruid niet vergaat. Het nestelt zich in spleet en steen, breekt door beton en asfalt heen, bevolkt de voegen van de straat. Achter de stoomwals valt weer zaad: de … [Lees meer...] overGodlof dat onkruid niet vergaat
Een beknopte geschiedenis van #jesuis
Door Marc van Oostendorp In januari 2015 drong een stelletje terroristen de redactievergadering van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo binnen en schoot een aantal redacteuren dood. In reactie daarop verscheen op sociale media een plaatje met de tekst 'Je suis Charlie', in de eigen opmaak van het blad. Het plaatje werd gedeeld als teken van solidariteit en … [Lees meer...] overEen beknopte geschiedenis van #jesuis
De mens is een dier dat samenwerkt
Door Marc van Oostendorp Je zit in de auto, het is midden in de nacht, de reis is nog lang en je wil nu tanken. Je vraagt aan de spraakcomputer: "waar is hier in de buurt een benzinestation?" Vervelend is dan als die computer een lijst van 16 bezinestations geeft die 'in de buurt' zijn, hoewel ze deels niet eens aan dezelfde weg liggen (ze liggen wel in een straal van 10 km om … [Lees meer...] overDe mens is een dier dat samenwerkt
Is het Nederlands de eigen taal van alle Nederlanders?
Door Marc van Oostendorp "De eigen taal is bij uitstek het instrument voor het denken". Wie zoiets schrijft in een pleidooi tegen het Engels in het hoger onderwijs – de classicus Anton van Hooff deed het deze week in Trouw – kan in bepaalde kringen kennelijk op bijval rekenen. Terwijl het een ui is van dubieuze aannamen. De eerste rok: dat taal uberhaupt een … [Lees meer...] overIs het Nederlands de eigen taal van alle Nederlanders?
