• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Wie weet er of Jo een echte Limburger is?

8 juli 2018 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp

Iedere zin is een wonder. Ik ben nu toch al tientallen jaren student taalwetenschap, en nog steeds ontvouwt zich bijna iedere dag wel weer een klein raadsel rondom een doodnormale zin.

Zo las ik deze week een artikel over zinnen zoals:

  • Ben weet niet of Jo een Limburger is.

Op het eerste gezicht lijkt deze zin misschien alleen een mededeling over de actuele stand van Bens kennis. Daarin ontbreekt kennelijk wat informatie. Je zou de zin dan kunnen expliciteren als:

  • Ben weet niet dat Jo een Limburger is en Ben weet niet dat Jo geen Limburger is.

Maar als je er preciezer over nadenkt, betekenen die twee zinnen niet hetzelfde. 

In de eerste plaats zeg je door het uitspreken van de eerste zin óók iets over je eigen kennis. In ieder geval gaat de suggestie er sterk vanuit dat je het zelf óók niet weet. Het klinkt een beetje gek om bijvoorbeeld het volgende te beweren:

  • Ben weet niet of ik thuis ben.

Je zal in zulke gevallen toch eerder zeggen “Ben weet niet dat ik thuis ben” (of “Ben weet niet dat ik niet thuis ben”). Zo is het ook een beetje gek om te zeggen:

  • Jo is een Limburger, maar Ben weet niet of Jo een Limburger is.

Alleen in bijzondere omstandigheden lijken dit soort zinnen mogelijk, bijvoorbeeld als je quiz-master bent en het deel is van je vak om bepaalde kennis verborgen te houden, kun je die laatste zin zeggen tegen je publiek voor Ben binnenkomt.

Maar ook over Bens kennis zegt de eerste zin die ik hierboven aanhaal eigenlijk iets anders dan de tweede. Normaliter kun je over dingen die je niet weet wel een bepaalde gedachte hebben:

  • Ben weet niet zeker dat Jo geen Limburger is, maar hij denkt dat hij een Brabander is.

Maar bij ‘hij weet niet of…’ klinkt dat vreemd:

  • Ben weet niet of Jo een Limburger is, maar hij denkt  dat hij een Brabander is.

Met andere woorden, als je zegt dat Ben niet weet of Jo een Limburger is zeg je daarmee normaliter eigenlijk dat Ben helemaal geen duidelijke mening heeft over de provinciale herkomst van Jo. Een conversatie als de volgende is daarom ook gek:

  • A: Ben weet niet of Jo een Limburger is.
    B: Klopt. Hij denkt dat hij een Brabander is.

Het lijkt zo’n simpel zinnetje – maar het zegt meer over de kennis van allerlei mensen dan je op het eerste gezicht zou vermoeden.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: negatie, pragmatiek, semantiek

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Margriet Westervaarder • gelegen in een nest

gelegen in een nest
van dons en klein venijn
de takjes dagelijks herschikt
zacht mos en doornig groen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ALSOF IK ER NIET GEWEEST BEN

Ik stel er prijs op na ergens gelogeerd te hebben geen sporen achter te laten. Zo wordt logeren een soort inbreken – trouwens, het hele bestaan lijkt er op.

Bron: Barbarber, september 1969)

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1830 Eelco Verwijs
sterfdag
1989 Willem Beuken
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d