Nadat ChatGPT eerder het vwo- en het havo-eindexamen Nederlands, was ik benieuwd hoe kunstmatige intelligentie 't zou doen bij de vreemde talen. Ik koos voor het vwo-examen Frans van gisteren, omdat daar de afgelopen jaren weleens klachten over zijn geweest en ik het zelf een paar jaar geleden ook nog eens gemaakt heb. Het vwo-examen van dit jaar staat, met het correctiemodel, … [Lees meer...] overBing haalt een 8 voor vwo-Frans
Artikel
‘Die historie van Jason’ : capittel [2]
© British Library Board, Ms. BL add. 10290, fol. 106v Die historie van Jason, Kritische editie van het unieke handschrift Londen BL add. 10290 in combinatie met de Franse brontekst van de vertaler: een anonieme druk [Brugge, ca. 1476 ?] bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve capittel [2] Hoe Enricus de reuse Ypodanen nam, ende hoe Jason hem verslouch. … [Lees meer...] over‘Die historie van Jason’ : capittel [2]
Een hartsvriendin van Betje Wolff
Betje Wolff viel al toen ze zelf nog een meisje of jonge vrouw was op iets jongere meisjes of leeftijdsgenoten. Meestal waren het dan meisjes met literaire aspiraties. Betjes affecties konden heel heftig zijn. Ook toen ze samenwoonde met Aagje Deken – en dat was na de dood van haar echtgenoot de dominee – vatte ze af en toe vlam voor een talentvolle vriendin. Het is van niet al … [Lees meer...] overEen hartsvriendin van Betje Wolff
Gorters gouden greep
Inleiding bij LEES MEI 2023 Gorters gouden greep: debuteren met een groot gedicht over de bloeimaand. Elke lente weer actueel – toch? Ook onze eeuw organiseert weer van alles rondom Gorter – meestal in mei. Tijdens de pandemie verschenen er vrijwel gelijktijdig twee (!) complete Engelse vertalingen, en dit jaar was al raak in april. In de seizoenenreeks van Das Mag … [Lees meer...] overGorters gouden greep
Nonna knows best
Een van de intrigerende aspecten van de opmars van het Engels is hoe de taal langzamerhand zijn bijzondere relatie met de angelsaksische cultuur verliest. Dat er een Nederlands tijdschrift heet dat Foodies heet, is op zich nog niet zo opmerkelijk. Engeland of Amerika staan weliswaar niet bekend om hun bekende cultuur, maar er is wel een duidelijke relatie tussen het fenomeen … [Lees meer...] overNonna knows best
Wie lacht het laatst? Over meertalig spel in Van den vos Reynaerde
Van den vos Reynaerde staat bekend als een meesterwerk van taalspel. De sluwe vos Reynaert weet zich keer op keer uit de benauwdste situaties te redden met behulp van taal. Onderdeel van dit taalspel is ook de meertaligheid: binnen deze Middelnederlandse tekst gebruikt de auteur ook het Latijn (de taal van de kerk) en het Frans (de taal van het hof) op verscheidene plaatsen. … [Lees meer...] overWie lacht het laatst? Over meertalig spel in Van den vos Reynaerde
Over poëzie en botox
Ik ben geen neerlandicus en het helikoptertje van de neerlandistiek is me vreemd, maar als dichter moet me iets van het hart. Ik vind het poëzielandschap op dit moment nogal mat en braaf en kan er persoonlijk geen duidelijke groepen of stromingen in ontdekken die zijn uitgeroepen door de mákers van de gedichten. Elkaar ruim drie decennia geleden in cafeetjes treffende Maximalen … [Lees meer...] overOver poëzie en botox
Een stapsteen op weg
Opnieuw verscheen er een lexicon. Ditmaal in België, verzorgd door ORBIT vzw, Broederlijk Delen en Welzijnsschakels vzw. Daarvan zal de middelste organisatie het bekendst zijn, door haar christelijke geschiedenis die meer dan een halve eeuw beslaat. Onder de titel Woorden in beweging wil het lexicon bijdragen ‘aan sociale gelijkheid, met … [Lees meer...] overEen stapsteen op weg
Chatbot haalt het vwo-examen nu wél glansrijk – wat nu?
Toen ik vorige week ChatGPT het vwo-examen had laten maken, vroegen sommige mensen zich af waarom ik de gratis toegankelijke versie (3.5) had gepraat, in plaats van de betaalde (4.0), die veel beter is. Ik wilde juist testen hoeveel gratis antwoorden je nu kunt krijgen met voor iedere toegankelijke software, maar inmiddels heeft Jos Mulder de teksten voor me door de nieuwe … [Lees meer...] overChatbot haalt het vwo-examen nu wél glansrijk – wat nu?
Wat ik echt heel nadrukkelijk heb gedaan en geprobeerd
Ministers als Yeşilgöz en Adema grijpen in hun uitwisseling met de Kamer graag naar het woordje nadrukkelijk. Maar er zijn meer bewindslieden in Rutte-IV die als het ware geen twintig seconden kunnen spreken zónder dat nadrukkelijk. Hoe normaal is dat? Als we als voorbeeld naar de genotuleerde verslagen kijken van de Parlementaire Enquête over de Aardgaswinning in … [Lees meer...] overWat ik echt heel nadrukkelijk heb gedaan en geprobeerd
Waar werd de Heliand geschreven?
Onlangs verscheen een nieuwe, uitvoerig geannoteerde Nederlandse vertaling van het Oudsaksische diatessaron Heliand. Een van de onderwerpen die in Deel I, waarin dit werk in zijn context wordt geplaatst, voor het voetlicht komen, is de plaats waar de Heliand tot stand is gekomen. Net als in de beide Nedersaksische vertalingen uit 2022 (Sallands (Jan Nijen Twilhaar) en … [Lees meer...] overWaar werd de Heliand geschreven?
Persoon: 1, 2, 3
Voornaamwoorden zoals ik, jij en zij behoren tot de interessantste van de taal, en niet alleen omdat er voortdurend discussie over is: moet je u zeggen of jij? Hen of hij? Ook los van dat alles is het fascinerend dat menselijke taal in de grammatica verschil maakt tussen de spreker, de luisteraar en degene die geen deel uitmaakt van het gesprek. Je kunt zeggen: dat is ook zo'n … [Lees meer...] overPersoon: 1, 2, 3
On the use of Dutch “slaaf” and “totslaafgemaakte”
As in all postcolonial debates scrutinizing language is perhaps the foremost issue. The N-word has sweepingly been banned from public discourse, “coolie” and “mulatto” are under attack, all kinds of words naming black people are being scrutinized, commented upon, weighted and often rejected. One of the issues in the Netherlands in 21st century postcolonial debates is how to … [Lees meer...] overOn the use of Dutch “slaaf” and “totslaafgemaakte”
‘Een vroeger misschien heroïsche houding’
Nieuw boek over Gentse schrijvers, met de strop als rode draad Een koppenmaker bij Het Nieuwsblad wist het zeker: "Nieuw boek bewijst dat Gentenaars echte rebellen zijn". Dan kunnen de inleiders van het nieuwe boek nog zo benadrukken dat het hier vooral gaat over een imago, en niet zozeer over een realiteit ('want imago's zijn veranderlijk en soms simpelweg bedenkelijk' … [Lees meer...] over‘Een vroeger misschien heroïsche houding’
Korterlands
Veel mensen maken zich zorgen over de kwaliteit van het Nederlands. w8 ff en suc6 zijn uit de sms-taal afkomstige vormen die in het geschreven Nederlands doordringen. OMG en WTF kennen we van whatsapptaal. Ook in de spreektaal komen we ingekorte vormen tegen, zoals bij Balkenende, die sprak over nasjonale vranwoordekeden. Marconisten op de grote vaart seinden al cu ltr. Zelfs … [Lees meer...] overKorterlands
Tekstkwaliteit is een blinde vlek in het onderwijs
Waar komen strips in groep 7 en 8 vandaan? Het leesniveau van Nederlandse leerlingen daalt nog steeds. Wie naar de nieuwste testresultaten (De Staat van het Onderwijs 2023 en PIRLS 2021) kijkt, kan maar één conclusie trekken: leerlingen lezen op school te weinig goede, rijke teksten.(1) Aangezien al jaren duidelijk is dat Nederlandse kinderen niet goed zijn in het … [Lees meer...] overTekstkwaliteit is een blinde vlek in het onderwijs
‘Die historie van Jason’ : proloog + capittel [1]
© British Library Board, Ms. BL add. 10290, fol. 106v Die historie van Jason, Kritische editie van het unieke handschrift Londen BL add. 10290 in combinatie met de Franse brontekst van de vertaler: een anonieme druk [Brugge, ca. 1476 ?] bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve proloog capittel [1] … [Lees meer...] over‘Die historie van Jason’ : proloog + capittel [1]
#IkLeesCouperus: Van oude boeken, de dingen die voorbijgaan?
In het Couperus-jaar 2023, honderd jaar na zijn overlijden, wil ik meer van Couperus’ werk (her)ontdekken en belichten, in de hoop dat vele lezers volgen. Ik deel maandelijks een leeservaring. Doe mee, lees mee en deel je ervaringen ook: #IkLeesCouperus. In april stonden Couperus’ Reisimpressies op het programma, die ik als eigentijdse reisgids in Rome wilde beproeven, maar … [Lees meer...] over#IkLeesCouperus: Van oude boeken, de dingen die voorbijgaan?
‘Den Hepsel’: speurtocht naar een bijzonder toponiem
Het begon met onderstaande ansichtkaart uit de jaren ’60. Met daarop de kerk en een huis in Uitwijk bij Woudrichem. Met als onderschrift: “Den Hepsel”. Onze nieuwsgierigheid was gewekt. “Den Hepsel”? Waar kwam dat woord vandaan en waarom heette dit gebouw zo? Hieronder volgt een verslag van een zoektocht met vallen en uiteindelijk een antwoord vinden. Zoeken in … [Lees meer...] over‘Den Hepsel’: speurtocht naar een bijzonder toponiem
Een nieuw idee bedenken
Dit weekeinde luisterde ik nog wat intensiever dan ik toch altijd al doe, naar het nieuwsoverzicht van Jeroen van Kan aan het begin van het radioprogramma De Taalstaat. Dat kwam zo: Van Kan besprak een intrigerend taalverschijnsel dat hem recent was opgevallen: mensen zeggen dingen als 'idee bedenken' of 'idee maken'. Een beetje jammer was dat Van Kan niet ontkwam aan de reflex … [Lees meer...] overEen nieuw idee bedenken
‘Die historie van Jason’ als feuilleton
© British Library Board, Ms. BL add. 10290, fol. 106v In of omstreeks 1460 voltooide Raoul Le Fevre, kapelaan van Philippe le Bon / Filips de Goede, hertog van Bourgondië, l’Histoire de Jason, een biografie van één van de grootste helden uit de Griekse oudheid: Jason van Mirmidonië, die eeuwige roem vergaarde door zijn tocht naar het eiland Colcos en het bemachtigen van het … [Lees meer...] over‘Die historie van Jason’ als feuilleton
Zo helder als het vanmorgen ochtend is
Filologie op zondag Ter voorbereiding op een college over de late poëzie van Hans Faverey (1933-1990), pak ik naast de verzamelband Gedichten 1962-1990 ook de afzonderlijke dichtbundels weer eens uit de boekenmolen. Uit mijn exemplaar van Het ontbrokene, de bundel die enkele dagen voor de dood van de dichter verscheen, waait een briefje dat meereisde vanaf het antiquariaat … [Lees meer...] overZo helder als het vanmorgen ochtend is
Gorter is niet af
Waarom zou je nu Mei van Herman Gorter lezen? Omdat het een gedicht is dat ons nu kan helpen. Gorters 134 jaar oude epische gedicht is Ellen Deckwitz’ antwoord op de vraag van Lisa, een studente Literatuurwetenschap, die wilde weten welk gedicht verlichting kan bieden nu de aarde op het punt staat te bezwijken onder de zon en de zee. ‘Er zijn parallellen tussen de dilemma’s die … [Lees meer...] overGorter is niet af
Over de witte canon van de Nederlandstalige literatuur in Zuid-Afrika
Tweespraak van Yves T’Sjoen en Antjie Krog I wish I'd said... De jongste edities van de anthologie I wish I'd said..., een AVBOB Poetry Project, zijn in 2021 en 2022 samengesteld door de dichter Johann de Lange, in een samenwerking met respectievelijk Rethabile Possa-Mogoera en Nxalati CP Golele. Bijzonder aan deze uitgaven is dat de gedichten oorspronkelijk in twaalf … [Lees meer...] overOver de witte canon van de Nederlandstalige literatuur in Zuid-Afrika
‘Dit nummer gaat helemaal los op de dansvloer.’
Student en ChatGPT Tijdens een van mijn gastlessen Creatief Schrijven van het honoursprogramma aan de Hogeschool van Amsterdam kwam ChatGPT ter sprake. Een van de studenten, Stella, zei het programma te gebruiken voor het schrijven van de scriptie. ‘Als framework,’ lichtte ze toe. ‘Heel verstandig,’ zei ik. ‘Daarna kun je er je persoonlijke onderzoeksresultaten en … [Lees meer...] over‘Dit nummer gaat helemaal los op de dansvloer.’
