De DBNL. Je kent haar wel. Maar wat gebeurt er allemaal achter de schermen? En wat kun je er allemaal mee? Ryanne Keltjens, coördinator van de DBNL bij de KB (Den Haag), en Sarah Fierens, projectleider DBNL in Vlaanderen bij de vwz Vlaamse Erfgoedbibliotheken, vertellen je er meer over. Literaire klassiekers en secundaire literatuur, werken over taal- en taalkunde, … [Lees meer...] overDBNL in beeld (1): de collectie
Artikel
Willem Frederik Hermans als de baas van het Nederlands
Was Willem Frederik Hermans een taalmaker? De ondertitel van het boekje dat de letterkundige en lexicograaf Ton den Boon uitbracht, maar de analyse in het boekje gaat over net iets anders: Hermans als taalbeschouwer. Heel veel woorden heeft Hermans bijvoorbeeld niet toegevoegd aan de taal, afgezien van hoernalist, waarvan hij zelf nooit heeft beweerd dat hij het zelf … [Lees meer...] overWillem Frederik Hermans als de baas van het Nederlands
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [21]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [21] Lees-editie: capittel [21] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [21]
Verlos ons van goed bedoelde adviezen en neem ons het literatuuronderwijs niet af
#wijzijndocentennederlands Minder dan twee weken na Abdelkader Benali's slecht geïnformeerde column in Trouw over de studie neerlandistiek en de succesvolle actie #wijzijnneerlandici, gelanceerd door de Leidse promovenda Aafje de Roest, hebben we alweer behoefte aan een nieuwe hashtag om een volgende aanval op het vak Nederlands te pareren: #wijzijndocentennederlands. … [Lees meer...] overVerlos ons van goed bedoelde adviezen en neem ons het literatuuronderwijs niet af
Trans als bijvoeglijk naamwoord
Een van de aardige aspecten van het huidige maatschappelijke debat is de prominente plaats die is weggelegd voor het taalkundig ontleden. Je kunt geen website openslaan of de woordsoorten vliegen je om de oren. Zo publiceerde de columniste Asha ten Broeke vorige week een column op de Volkskrant over wat zij 'transfobie' noemt, het wantrouwen van het verlangen van zoals Ten … [Lees meer...] overTrans als bijvoeglijk naamwoord
Etymologica: Een oud achtervoegsel voor geboomten
Hoe heet een groep berken of plek met menige berk? Niet gelijk een berkenbos, daar de bomen in een groter, gemengd bos kunnen staan. Wel is zij immer een berkt. Deze en andere afleidingen met een oud achtervoegsel leven veelvuldig voort als namen van oorden in de Lage Landen. Aard en leeftijd Deze oordnamen, die hieronder in een lijst zijn weergegeven, zijn … [Lees meer...] overEtymologica: Een oud achtervoegsel voor geboomten
There is an alternative
Een gedicht plaatst zich altijd buiten de vertrouwde werkelijkheid. Er wordt gerijmd terwijl dat in de dagelijkse conversatie taboe is, er worden regels afgebroken die in een krantenartikel aan elkaar vast blijven zitten, er worden mensen of dingen toegesproken tegen wie normaliter gezwegen wordt ('oh oude eik'). Inhoudelijk worden er daarom in gedichten vaak zaken gezegd die … [Lees meer...] overThere is an alternative
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [20]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [20] Lees-editie: capittel [20] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [20]
Biometrisch onderzoek naar Multatuli-portret
Twee jaar geleden begon ik een onderzoek naar de authenticiteit van het Multatuli-portret uit 1853 waarvan G.H.C. Overman in 1887 een tekening maakte. Multatulianen – van E. Du Perron tot W.F. Hermans - betwijfelden dat de man op deze foto Douwes Dekker is. Van de Ven schakelde forensische specialisten en een biometrie-deskundige in. Met gebruikmaking van de nieuwste technieken … [Lees meer...] overBiometrisch onderzoek naar Multatuli-portret
Simone, de landing naar de eind-punt inzetten!
Piloten leren zonder enige twijfel dat ze een landing voldoende vroegtijdig moeten beginnen, want het moet een vloeiende lijn zijn die het vliegtuig aflegt in de richting van het eindpunt, de landingsbaan. Leren we ook te landen als we les krijgen in voorlezen? Dit aspect van het presenteren valt op – tegenwoordig meer dan vroeger – bij het nieuwslezen door Simone Weimans, … [Lees meer...] overSimone, de landing naar de eind-punt inzetten!
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [19]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [19] Lees-editie: capittel [19] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [19]
De griezelige wereld der leken
Communiceren! Het is een woord dat echt hoort bij onze tijd, de communicatie-experts zijn niet aan te slepen en ik verdien er mijn brood ook mee, want ik ben hoogleraar Academische communicatie, dus wat wil je nog meer. Maar daarbij doen zich wel allerlei vragen voor zoals de vraag of je eigenlijk wel kunt leren communiceren, en wat daarvoor nodig is, en vooral: of je daarbij … [Lees meer...] overDe griezelige wereld der leken
Doe wat ik zeg maar doe het nu
Een eigenaardigheid van menselijke taal – niet alleen van het Nederlands, maar van allerlei talen – is dat we dezelfde vorm gebruiken voor bevelen en adviezen: de gebiedende wijs. In sommige talen, zoals het Retoromaans, de kleinste taal van Zwitserland, wordt er wel verschil gemaakt., maar in het Nederlands of bijvoorbeeld het Engels is er qua vorm geen verschil tussen 'Doe … [Lees meer...] overDoe wat ik zeg maar doe het nu
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [18]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [18] Lees-editie: capittel [18] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [18]
collectieve sector / publieke sector
Verwarwoordenboek vervolg (234) collectieve sector / publieke sector De woorden overlappen in betekenis, maar er is een belangrijk verschil. collectieve sector overheid plus instellingen en regelingen voor sociale zekerheid De Participatiewet is bedoeld om meer mensen aan een baan te helpen, maar is het ook niet een verkapte … [Lees meer...] overcollectieve sector / publieke sector
“De u doet int uyt spreken de lippen voor uyt puilen”
Het is me gelukt! Ik heb de cursus Zweeds van Duolingo voltooid. Om mijn ‘streak’ veilig te stellen – een uitstekende manier om taallezers te motiveren – besteedde ik elke dag een paar minuten aan het vervolledigen van gatenzinnen, het zoeken van bij elkaar horende woorden en het vertalen van Zweedse zinnen naar het Engels en vice versa. Mijn woordenschat en grammaticale kennis … [Lees meer...] over“De u doet int uyt spreken de lippen voor uyt puilen”
Vaders en toverballen
In mijn stukje van 9 juni jl. liet ik zien dat de meeste hoofdpersonages in het werk van Mulisch hun bestaan met de dood moeten bekopen. Mulisch’ eerste verhaal, De kamer, gaat veelzeggend genoeg over de sterfkamer van de ik-verteller. Een ander vroeg verhaal van zijn hand is in dit kader ook interessant. Het heet Vaders en toverballen. Mulisch schreef het in 1948, een jaar … [Lees meer...] overVaders en toverballen
De voetstappen die Brouwers naliet op zijn weg
Wat is de relatie tussen het oeuvre van een schrijver en diens leven? Er zijn weinig onderwerpen waarover zo veel geschreven is in de letterkunde, als dit. Dat komt doordat waarschijnlijk de meerderheid van de letterkundige boeken die inmiddels verschijnen, waarschijnlijk biografieën van schrijvers zijn. Vaak wordt zo'n biografie verdedigd als een manier om het werk te … [Lees meer...] overDe voetstappen die Brouwers naliet op zijn weg
Kijken, kijken en de rest erbij denken
Gedachten over Hannah Bervoets’ Boekenweekgeschenk Vrijwel iedereen in het boekenvak zal zeggen dat een boek dat na zo’n twee, drie maanden niets ‘doet’ in pers en publiciteit het kan vergeten (uitzonderingen daargelaten in de vorm van nominaties of bekroningen). Voor een Boekenweekgeschenk geldt dit nog eens extra, want dat is natuurlijk helemáál gebonden aan de week ter … [Lees meer...] overKijken, kijken en de rest erbij denken
Sonnettenkransenkransen
Als een sonnet een punt is, dan is een sonnettenkrans een lijn, een sonnettenkransenkrans een vlak en een sonnettenkransenkransenkrans een kubus. Ben u daar nog? Mooi, kom ik zo bij u terug. Dit jaar verschenen er twee Nederlandstalige sonnettenkransenkransen: Zo feestend leef ik naar het einde toe van Olax en Disoriëntaties van Evi Aarens. Beide kransenkransen maken onderdeel … [Lees meer...] overSonnettenkransenkransen
Een geweldig politiek correct taalexperiment!
Gejammer over politieke correctheid dringt nu ook door tot de taalkundige literatuur, althans tot de 'grijze literatuur', de door professionele taalkundige geschreven maar niet officieel gepubliceerde teksten op internet. Op LingBuzz, de site waarop taalkundigen hun werk – meestal hun nieuwe onderzoek voordat het 'officieel' gepubliceerd werd – verscheen een eigenaardig stukje … [Lees meer...] overEen geweldig politiek correct taalexperiment!
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [17]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [17] Lees-editie: capittel [17] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [17]
Etymologica: de modetermen gemme, haute-couture en hairspray
De wisselende modes in kleding en lifestyle komen meestal overgewaaid uit andere landen, en modetermen zijn dan ook vaak ontleend aan een andere taal. Welke taal, dat varieert per periode. Hieronder volgen drie voorbeelden hiervan, in chronologische volgorde en ontleend aan het Latijn, Frans en Engels. gemme zelfstandig naamwoord ‘edelsteen met verheven of ingesneden … [Lees meer...] overEtymologica: de modetermen gemme, haute-couture en hairspray
Twee soorten bloot
Wat is het verschil tussen bloot en naakt? Dat is eigenlijk een onderwerp voor het Verwarwoordenboek van Jan Renkema, maar deze keer vroeg iemand het aan mij. Die iemand was een Twitteraar die opereert onder de naam @Femke_fatale. Zij - ik gebruik dat voornaamwoord hier maar, weet ik veel, altijd lastig bij anoniemen - deed om te beginnen een interessante … [Lees meer...] overTwee soorten bloot
Personages in een minnetuin
In 2019 heb ik in Neerlandistiek geprobeerd wat licht te werpen op een niet goed begrepen passage in het negende Gruuthusegedicht. Maar er is over dit gedicht nog wel wat meer te melden. Laten we eens kijken. Ik onderscheid in gedicht 9 - in sommige details afwijkend van de monumentale Gruuthuse editie van Herman Brinkman - 17 scènetjes waarin 35 verschillende personages in … [Lees meer...] overPersonages in een minnetuin