Zo’n 20 jaar geleden begon mijn vroegere collega van het Bureau voor de Bibliografie van de Neerlandistiek Jan Jaap Kelder een onderzoek naar repertoirevorming en canonisering van de Nederlandse nationaalsocialistische letterkunde. Hij overleed in 2017 zonder het onderzoek te hebben kunnen afronden. Met toestemming van zijn erven en van zijn vroegere werkgever Huygens Instituut … [Lees meer...] overDe canon van de Nederlandse nationaalsocialistische letterkunde
Artikel
Vakantiegroetjes en veel zon
Voor de komst van de social media was de vakantiekaart in de zomer een vast gegeven. De kaart had niet zozeer een informatieve functie, maar meer een sociale taak. Ook in de vakantie denken we aan jullie, jullie behoren bij de groep mensen die we bedenken met een vakantiekaart. Deze gedachte wordt onderstreept door een studie van Barry Shank met de mooie titel A token of My … [Lees meer...] overVakantiegroetjes en veel zon
Steeds opnieuw gereflecteerd
Kan het wat minder? Zo wees ik mezelf terecht, geconfronteerd met een niet eens zo oude uitspraak over mijn vak: ‘Mocht meelopen een Olympische sport worden, dan zullen neerlandici de medailles pakken.’ De misplaatstheid gutst. Die generalisatie, de gevorderde leeftijd waarop iets zo puberaals, mijn kennis die zich beperkt tot een beetje moderne letterkunde, eigen … [Lees meer...] overSteeds opnieuw gereflecteerd
Etymologica: IJsco’s en frisco’s
Mijn Vlaamse collega’s bestellen in de zomer bij de Leidse ijssalon steevast een frisco, maar de verkoopster begrijpt dat pas als ik toelicht dat ze een ijsco met chocoladelaagje op een stokje willen. Waar komt dat verschil in woordkeus eigenlijk vandaan? En sinds wanneer eten we ijsjes? Roomijs en ice-cream De eerste die het woord roomijs in de mond neemt, is Petrus … [Lees meer...] overEtymologica: IJsco’s en frisco’s
Het eerste kwart: Oorlog en terpentijn, Stefan Hertmans
De Eerste Wereldoorlog, de Grote Oorlog die nu alweer honderd jaar achter ons ligt, hoe was die nu echt? De verteller van het eerste deel van Oorlog en terpentijn probeert daar dichterbij te komen. Hij werkt aan zijn boek rond het jaar 2012, en tegen de klippen op, want hij weet dat er binnenkort "aan de schier onoverzichtelijke reeds bestaand historisch materiaal nog een dam … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Oorlog en terpentijn, Stefan Hertmans
O-ranje
Een van de gevolgen van de Nederlandse deelname aan het EK voetbal is dat we één woord een stuk meer dan anders horen: oranje. Met de uitspraak van dat woord is iets bijzonders aan de hand: in de mond van veel Nederlanders krijgt oranje een uitspraak die afwijkt van wat je zou verwachten: o-ranje, met de o van zo. Waarom wijkt die uitspraak … [Lees meer...] overO-ranje
Een en al literatuur
In memoriam Wim Hazeu (1940-2024) ‘Schrijversbiograaf Wim Hazeu overleden,’ luidde het bericht op nos.nl. De in literaire kringen – en vooral in de Vestdijkkring - alomaanwezige is nu voor altijd afwezig. Het is moeilijk voor te stellen, al was bekend dat het de laatste jaren niet goed ging met zijn gezondheid. Dat was ook de reden dat hij tijdens het Vestdijk-symposium op … [Lees meer...] overEen en al literatuur
Nooit meer?
Over Tobi Lakmaker en Auschwitz De geschiedenis van mijn seksualiteit van Tobi Lakmaker is een van de grappigste maar ook meest ontroerende boeken die ik de laatste jaren las. Een mooie mix van bravoure, stilistische vaardigheid en uiteindelijk ook diepgang. Mijn eerste kennismaking ging overigens niet geheel rimpelloos. Ik moest uiteraard grinniken om de scènes met de … [Lees meer...] overNooit meer?
15 (geen)pulpboeken gekocht op kosten van Cito na vwo-examen Nederlands
Op Neerlandistiek zijn al verschillende publicaties geweest over het vwo-examen Nederlands van 2024. Die gingen van hulde door Marc van Oostendorp vanwege het gebruik van authentieke teksten die te maken hadden met neerlandistiek, naar totaal geen hulde door Martijn Benders, van wie er een tekstfragment was gebruikt dat er – getuige de examenvragen – niet best van … [Lees meer...] over15 (geen)pulpboeken gekocht op kosten van Cito na vwo-examen Nederlands
Nacht, trottoir – als aanplakbiljet
Variété Aleksandr Blok – voorheen Grote Zirkus van de H. Geest – presenteert: een van de machtigste krachtigste gedichten uit het ons bekende universum. Komt allen! En laat je buiten jezelf treden, tijd en ruimte verlaten in een melancholiek moment van ultiem inzicht: niets verandert! … [Lees meer...] overNacht, trottoir – als aanplakbiljet
Hospita
Wellicht komt er een opleving van het woord hospita. Dit naar aanleiding van een voorstel van Hugo de Jonge, de vorige minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Volgens zijn ministerie heeft ongeveer een derde van de Nederlanders meer dan twaalf vierkante meter over in zijn of haar huis. Acht procent van de Nederlanders zou overwegen om die … [Lees meer...] overHospita
O etymoloog! let op u saeck
Iemand die vergeefs een woord zoekt op de Etymologiebank, krijgt automatisch de suggestie me een berichtje te sturen. Veel gebruikers geven gehoor aan die suggestie. Ze krijgen van mij altijd een kort inhoudelijk antwoord. Het kost wat tijd maar het geeft ook een interessante indruk in wat gebruikers zoal willen weten, en soms leer ik een nieuwe (dialect)uitdrukking. Dit gaat … [Lees meer...] overO etymoloog! let op u saeck
Het engeltje en het duiveltje op jouw schouder
Bij de jaarlijkse essaywedstrijd voor middelbare scholieren van de Radboud Universiteit werden dit jaar scholieren uitgenodigd om naar aanleiding van een aantal opgegeven artikelen hun gedachten te laten gaan over het telefoonverbod op scholen. De winnares van dit jaar, Mirte Wassink van het Christelijk Lyceum in Apeldoorn, was een van de winnaars. Wij mogen haar essay hier … [Lees meer...] overHet engeltje en het duiveltje op jouw schouder
Stilstaan bij de engelen van Willem Thies
Wachtend op eerste instructies, de zevende dichtbundel van Willem Thies, kreeg in het zomernummer van poëzietijdschrift Awater enkele weken na verschijning een bespreking. In haar waarderende recensie onderscheidde Nora van Arkel in de bundel tal van existentiële thema’s. Zij wees daarbij op de verbondenheid van diverse gedichten in de bundel, zij noemde het ‘een interessant … [Lees meer...] overStilstaan bij de engelen van Willem Thies
Lien en Karen
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 5.6 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. Dit stukje rondt Deel 5 af, dat de positie van het Engels in het lager onderwijs onderzocht en … [Lees meer...] overLien en Karen
Het eerste kwart: Elvis Peeters, Dinsdag
Het dilemma van Multatuli ligt nog altijd op de loer: hoe gruwelen te beschrijven, gruwelen die zich echt hebben voorgedaan? Maak je je zinnen te mooi, dan heeft iedereen het alleen maar over je stijl. En maak je ze helemaal niet mooi, dan heeft iedereen het nog steeds alleen maar over de stijl – dit is toch geen literatuur? De hoofdpersoon in Elvis Peeters' roman Dinsdag is … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Elvis Peeters, Dinsdag
De digitale nomade
Bij de jaarlijkse essaywedstrijd voor middelbare scholieren van de Radboud Universiteit werden dit jaar scholieren uitgenodigd om naar aanleiding van een aantal opgegeven artikelen hun gedachten te laten gaan over het telefoonverbod op scholen. Rianne Flikkema van de CSG Bogerman in Sneek, stelde zich voor de gelegenheid haar school voor als een woestijn. Wij mogen haar essay … [Lees meer...] overDe digitale nomade
Nacht, trottoir – als limerick
We betreden gevaarlijk terrein, de zogenaamde plezierdichterij, die vooral bedoeld lijkt om de lezer al het plezier te ontnemen. ‘Knap’ alleen is niet genoeg. Virtuositeit veelal vloekwaardig. Laat de ars de kelere artem krijgen. Ik wil het zicht op wat het is niet benomen zien hebben door de fraaie steigers. Het ene meesterwerk is het andere waard, en het moet niet bij proeven … [Lees meer...] overNacht, trottoir – als limerick
Extreemrechts en omvolking
Gedurende het proces van de huidige kabinetsformatie was verschillende keren het gebruik van bepaalde woorden, of het gebruikt hebben van bepaalde woorden het onderwerp van discussie. Zo maakte kamervoorzitter Bosma bezwaar tegen het gebruik van de term extreemrechts als kwalificatie van de PVV, en werden de kandidaat-bewindslieden van de PVV bekritiseerd om het gebruik van de … [Lees meer...] overExtreemrechts en omvolking
Organiseer je
Het wordt een hete zomer. Er zijn allerlei tekenen dat de komende regering de bezuinigingen van een miljard euro – de grootste bezuinigingen ooit – op het hoger onderwijs heel snel wil implementeren, misschien om zo in ieder geval sommige kiezers – aan wie verder in deze lastige tijden weinig geboden kan worden – in ieder geval het spektakel te gunnen van een woedende elite. … [Lees meer...] overOrganiseer je
Klaes Dykstra en syn betsjutting foar it Frysk
Presys 100 jier lyn waard Klaes Dykstra, berne as Klaas Dijkstra, berne yn Sigerswâld. In iuw nei syn berte siket kollegaskriuwer en -oersetter Geart van der Meer foar Tresoar út wat krekt Dykstra syn betsjutting foar de Fryske taal en literatuer west hat. Van der Meer sjocht dêr nei mei syn eigen oersetterseach en fertelt syn ferhaal yn syn eigen stavering. Lês op de … [Lees meer...] overKlaes Dykstra en syn betsjutting foar it Frysk
Weer over een zin
Ik las deze zin: Een doorn is geen splinter, want daar zitten geen weerhaakjes aan. Mijn eerste, onmiddellijke, onbekookte reactie was: ‘Ja, duhuh! Niet dus! Aan een splinter zitten géén weerhaakjes, aan een doorn juist wèl, althans: dat kan voorkomen!’ Vervolgens, na een moment van bezinning, bedacht ik dat een beetje schrijver dat natuurlijk … [Lees meer...] overWeer over een zin
Tentamentraining
Het academisch jaar is weer ten einde! Tijd om terug te kijken. Ik wilde dit jaar leukere, betere, informatievere, boeiendere, gezelligere en strakkere colleges geven. Uiteindelijk komt er van zulke voornemens natuurlijk niet veel terecht, en voor je het weet verval je tot allerlei routines, maar het kan geen kwaad om je best te doen. Een eigenaardigheid van onze tijd is dat … [Lees meer...] overTentamentraining
Tomas Lieske
Tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overTomas Lieske
Op weg naar de finale: het omslag en de portrettenmisère
De beslissingen zijn genomen, de titel staat vast: Een vrije geestHet uitzonderlijke leven van Betje Wolff Het aantal woorden van de biografie staat nu op 124.748 (zo’n 350 pagina’s), het omslag is gereed, een bekwame fotograaf heeft mijn huidige staat vastgelegd, de redacteur van Balans heeft zijn goedkeurig gegeven, mijn lieve ondersteuners hebben meegelezen en … [Lees meer...] overOp weg naar de finale: het omslag en de portrettenmisère
